Meliha Okur
Tüm Yazıları
Dünyanın neresinde olursanız olun bu gerçeği değiştirme şansınız yok. Ama oyun sadece borsada olmaz ki? "Döviz, faiz, borsa" trafiği asla birbirinden kopmaz.Koparanlar da zaten "spekülatör" olamaz...Denizbankın başekonomisti Dr. Saruhan Özel, kur rejimleri konusunda uzman bir kişi.Kitabı çıktı; "Türkiyede enflasyon, devalüasyon ve faiz" serüvenini anlatıyor.Kitabı okuduk, ilginç bir öyküye takıldık kaldık.Arjantinin Maradonasından sonra borsasını öğrendiğimiz bir günde, bu kez Güney Asyadan bir örneği size yazalım istedik.Güney Asya ve Rusya krizinin yaşandığı 1998 yılı... Hong Kong Çine geçecek... Büyük sermaye tetikte. Ya bir şey olursa kaygısı yaşanıyor. Sonuçta milyar dolar var işin ucunda. Üstelik Hong Kongda para kurulu ha babam çalışıyor. Kısacası kimse risk almak istemiyor.Ekonominin fotoğrafı; Hong Kong Merkez Bankası piyasaya para veremiyor, deflasyon yaşanıyor ve ekonomi ister istemez resesyonda...İşte global kriz yine başa bela... Bu esnada Hong Kong Merkez Bankasının dikkati bir olay üzerinde yoğunlaşıyor.Çünkü bazı günlerde piyasalar ciddi şekilde, bazen de sebepsiz yere dolar talep ediyor. Hong Kong Merkez Bankası, Para Kurulundan dolayı bu talebi karşılamak üzere dolar satıyor. Ancak likidite sıkışıklığı artıyor, Merkez Bankası para basamıyor ve faizler tırmandıkça tırmanıyor. Hal böyle olunca borsa endeksi de sürekli düşüyor. Özellikle alım satımı kolay olan hisse senetleri ciddi değer kaybediyor. Bu durum birkaç kez tekrarlanınca olay araştırılıyor. Ve anlaşılıyor ki, uyanık spekülatörler işbaşında. Uyanık spekülatörlerin hedefinde Para Kurulu var.Bakın, nasıl bir senaryo ile oyun planı hazırlanıyor. "Spekülatörler önce borsaya giriyorlar, işlem hacmi yüksek hisseleri hızla satmaya başlıyorlar. Küçük yatırımcı da paniğe kapılıp satış yapıyor."Bu oyun size yabancı mı?Ne yaptıkları ortada! "Açığa satış yapıyorlar." Sonra döviz piyasasına yöneliyorlar. Dövize ani bir talep geldiği için döviz sıkışıklığı artıyor. Dolayısıyla faizler bir anda fırlıyor. Borsa endeksi hızla değer yitiriyor. Ve spekülatörler bu karmaşada düşen borsaya yönelip ucuz fiyata hisse alıyorlar.Hesap belli... Pahalıya sat, düşüğe al!Eh, serbest piyasa ekonomisi. Müdahale olmaz. Hong Kong Merkez Bankası, "para arzı, döviz ve faiz" konusunda Para Kuruluna bağlı. O halde ne yapılacak?..Yapılacak iş belli, gözü kara dalınacak. Nitekim öyle yapılmış. Spekülatörler, açığa satışa başlayınca Hong Kong Merkez Bankası da oluşturulan özel bir fonla başlamış alıma... Spekülatör satmış, onlar almış. Bir süre sonra borsada fiyatlar düşmeye, spekülatör zarar yazmaya başlamış. Döviz talebi kırılmış, faizler yerine oturmuş.Ve borsa endeksi de durulmuş... melihao@cnnturk.com.tr Spekülatörsüz borsa olur mu? Olmaz... Onlar hep kar peşinde, hep kendi oyun planlarını oynatma eğiliminde olan para baronları...
