Prof. Dr. Oktar Asoğlu: “Kolit kişilik yapısı ile çok alakalı. Rekabetin çok yüksek olduğu, stresli iş ortamlarında çalışan insanlarda ve duyarlı, duygusal kişilerde kolit daha sık görülür”
Sezen Aksu’nun bir süredir kolit tedavisi gördüğünü ve ameliyat olacağını yaklaşık bir ay önce Cengiz Semercioğlu’nun Hürriyet gazetesindeki köşesinde okumuştuk. Aksu geçtiğimiz hafta ameliyat oldu ama kolit nedeniyle değil, yine bir kalın bağırsak hastalığı
olan divertikül teşhisiyle.
Kolitten yana dertli olan bir başka ünlü isimse Sertab Erener’di. Erener
11 yaşından itibaren mücadele ettiği ülseratif koliti, “Bağırsağımda bir yara vardı ve yıllarca iyileşemedi. Hastaneler, diyetler, sokağa çıkamamalar, yataklar... Günde 35 kere tuvalete gidiyordum. Bağırsaklar hiçbir şey tutmuyordu” diyerek anlatmıştı.
Peki kolit nedir, kimlerde daha sık görülür, nasıl tedavi edilir? Bu soruları, kolorektal cerrahide dünyada sayılı isimler arasında yer alan Liv Hospital Medikal Direktörü Genel Cerrah
Prof. Dr. Oktar Asoğlu’na sorduk.
Kolit nedir?
Kalın bağırsaktaki bütün enfeksiyonlara kolit denir. Çeşitli türleri vardır. En sık görüleni spastik kolittir.
En bilineni ve tedavi edilmesi gereken ise ülseratif kolittir. Kişinin kendi bağışıklık sistemi kalın bağırsağını düşman kabul ederek onu yok etmeye çalışır. Sonuçta da bağırsağın içinde yaralar açılır.
“Toplum geliştikçe bağırsaklar bozuluyor”
Belirtileri nelerdir?
Bu hastalıkta kalın bağırsağın
su emme fonksiyonu bozulur. Emilemeyen su atılır yani kişide ishal atakları olur. Ülseratif kolitte, yaraların kanamasına bağlı olarak dışkı kanlı çıkabilir. Toplumun yüzde beşinde, altısında görülen spastik kolitte ise kramp şeklinde karın ağrıları, iştahsızlık, halsizlik, kabızlık ve gaz şikayeti gibi belirtiler ortaya çıkar. Aslında sınav, proje dönemleri gibi zamanlarda hepimiz spastik kolit oluyoruz ve sonrasında atlatıyoruz.
Hastalığın nedenleri neler?
Genetik yatkınlık, stres, üzüntü, yaşam tarzı, bazı yiyecek ve içecekler, virüs ve bakteriler gibi pek çok nedeni var. Özellikle toplumlar geliştikçe bağırsaklar bozuluyor. Trafik stresinden yediğiniz yiyeceklere kadar her şey kolitin görülme sıklığını artırıyor.
Kolitin kişilik özellikleriyle de bir ilgisi var mı?
Kolit kişilik yapısı ile çok alakalı. Duyarlı ve duygusal kişilerde kolit daha sık görülür. Çalıştığınız işle de alakalı. Rekabetin çok yüksek olduğu, stresli iş ortamlarında çalışan kişiler kolite daha sık yakalanır.
"Ameliyatla kanser riski de ortadan kaldırılıyor”
Hastalara ilk öneriniz ne oluyor?
Stresten uzaklaşmasını öneriyoruz. Ayrıca hastalığın alevlenme dönemlerinde sebze yemekleri ve salatalar gibi yüksek lifli yiyeceklerden, nohut gibi gaz yapacak baklagillerden uzak durmalılar. Laktoz toleransı olanlar laktozsuz sütleri içmeli. Protein ağırlıklı et, tavuk ve haşlanmış patates, lapa pilav yemeliler. Omega 3’ten yana zengin somon balığı yaraların iyileşmesini hızlandırır. Ayrıca bol bol su içilmeli.
Bu hastalık nasıl tedavi ediliyor?
Hastalığın alevlenme dönemlerinde bağışıklık sistemini baskılamak için steroid tedavisi uygulanır. Bu dönem sonlandığında düşük dozlarda bağışıklık düşürücü ilaçlarla tedaviye devam edilir. Alevlenme dönemleri sıklaşan, ilaca yanıt vermeyen hastalarda da son tercih olarak cerrahi işlem düşünülür.
Kolit ameliyatı riskli mi?
Ameliyatla kişinin kalın bağırsağı vücuttan çıkarılıyor. İnce bağırsaktan yeni bir kalın bağırsak yapılıyor. Onu korumak için geçici olarak torbaya alıyorsunuz.
O torbada da iltihap gelişme olasılığı düşük de olsa var. Bu nedenle ömür boyu o torbayla yaşamayı göze alamayan hiçbir hastayı ameliyat etmiyoruz. Ancak kolit ile geçirdiği her senede hastanın kanser riski artıyor. Ameliyat ile kolite bağlı olan bu risk de ortadan kalkmış olur.
Cerrahi tedavide ne değişti?
Eskiden ameliyatlar açık yapılırdı, artık laparoskopik yöntemle kapalı yapılıyor. Bir de robotik cerrahi devreye girdi. Böylece iyileşme süresi hızlandı, ameliyatta ve sonrasında görülebilecek riskli durumlar çok azaldı. Robotla karnın içini 16 kat büyütüp istediğiniz yeri gözünüzün ucuna kadar getirebiliyor, elinizi içeriye sokup istediğiniz hareketleri yapabiliyorsunuz.
“Hasta bol lifli gıdayla beslenmeli”
Prof. Dr. Oktar Asoğlu, Sezen Aksu’nun ameliyat olmasına yol açan divertikül hastalığını anlattı: “Divertikül hastalığı genellikle yaşlı nüfusu ilgilendiren, artmış kalın bağırsak içi basıncına bağlı olarak, bağırsak duvarının fıtıklaştığı bir baloncuk yapıdır. Bu basınç kalın bağırsağın en dar yeri olan sol kolonu etkiler. Enfeksiyon, kanama, delinme gibi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle sık sık enfeksiyon atağı (divertikülit) geçiren insanlarda laparoskopik veya robotik cerrahi yöntemiyle kalın bağırsağın çıkartılması gerekebilir. Hasta ameliyat sonrası üç-dört gün hastanede kalır ve ardından taburcu olur. Bol lifli gıdalarla beslenme, hastalığın tekrar etmemesi için önemlidir. Komplikasyon gelişmiş divertikül hastalığının tedavisi güç olduğu kadar
yüksek riskler içerir.”