James Joyce’un Dublin’i

James Joyce’un ünlü romanı “Ulysses”in geçtiği yerlerde kitabın ve yazarının izini sürmek için edebiyat turları düzenleniyor yıllardır. Siz de sevdiğiniz bir yazarın şehrinde onu tanımak için sokakları arşınlayabilirsiniz

Barselona’da tüm kitapçı vitrinlerindeki “Nobel Edebiyat Ödüllü Orhan Pamuk İstanbul” yazılarına ve o vitrinleri tıka basa doldurmuş olan tüm Orhan Pamuk kitaplarının çevirilerine gururla bakarken doğduğum şehir İstanbul’un da bu ödülü aldığını düşünüyordum. Kısa bir süre sonra İstanbul tüm yabancıların ilgi odağı oluvermişti. Orhan Pamuk’un İstanbul’u diye turlar düzenlenmeye başlamış ve uzman rehberler eşliğinde yabancılar klasik turlarda sunulandan çok başka bir İstanbul’u keşfediyorlardı. O dönemlerde Türk gezginler de şehri detaylarıyla keşfetmenin büyüsüne kapılmışlar, günübirlik turlarla değişik semtleri geziyorlardı. Başka yazarlar için başka turlar da denendi ama edebiyat turları pek tutmadı Türkiye’de.
Avrupa’da pek çok şehirde ünlü yazarların izini sürebileceğiniz edebiyat turları düzenleniyor. Aslında siz de sevdiğiniz bir yazarın şehrinde onu tanımak için sokakları arşınlayabilir, onun doğduğu, yazdığı evi, kahve içtiği kafeyi bulup izini sürebilirsiniz.
Buna en güzel örnek İrlanda’dır. Çok önemli yazarlar çıkartmış olan bu ülke benim aklıma okul yıllarımda izlediğim “İrlandalı Kız” filmi ile okulda okuduğumuz Heinrich Böll’ün “İrlanda Güncesi”ni getirir. Dublin bağrından çıkan yazarlarla dünyada tektir. Öncelik ise her zaman “Ulysses”, “Dublinliler” ve “Sanatçının Bir Genç Adam Olarak Portresi” kitaplarının yazarı James Joyce’undur.

Senede bir gün Bloomday

James Joyce hayatının çoğunu İrlanda dışında geçirmiş olsa da Dublin onun tüm çalışmalarına zemin hazırlamıştır. Joyce Dublin’i modern Avrupa başkentlerinin aksine gerici ve baskıcı olarak görmüş ve nitelemiştir. “Ulysses” dünyada okunması en zor kitaptır gerçi ama Dublin’i anlamak, tanımak, sevmek için bile okumaya çalışmalı bence. Kitapta şehrin sokaklarını, mimarisini ve her şeyden öte ruhunu bulacaksınız. Dublin’i ete kemiğe büründüren kitaptır ve kendisinin de dediği gibi bir gün şehri yıkarlarsa yeniden yapabilsinler diye yazmış sanki James Joyce “Ulysses”i.

20. yüzyılın başında bir günü anlatan bu muhteşem romanın geçtiği yerlerde hem romanın hem de yazarının izini sürmek için edebiyat turları düzenleniyor yıllardır Dublin’de, ayrıca senede bir gün de Bloomday etkinlikleri yapılıyor. Romanın baş kahramanı Bloom’un romandaki güzergâhlarına turlar düzenleniyor. Onun şehrin merkezinden başlayarak, Middle Abbey Caddesi’nden Ulusal Kütüphane’ye ve acıkınca uğradığı yerlere kadar tüm noktalarda romandan bölümler okunuyor. James Joyce’un izinde yapılan turlarda sadece “Ulysses”te geçen yerler değil, kısa öykülerinde geçen yerler de ziyaret ediliyor. Joyce’un bir dönem yaşadığı ev, romanda bahsi geçen ve bugün müzeye dönüştürülmüş olan kule, Joyce’un gittiği Belvedere Koleji, Liffey Nehri ve köprüleri, North Hardwicke Caddesi, Gresham Oteli, O’Connell Caddesi tur rotalarının önemli birkaç noktası. Tabii Dublin’in meşhur barlarını da unutmamak gerek. “Ulysses” ve “Dublinliler”de sıkça değinilmesinin nedeni bu publarda önemli olan şeyin sohbet olması, arka fonda müzik ve gürültü olmaması ve bir yazarın tam da aradığı ortam olması olabilir mi sizce de? Dublin yalnızca James Joyce değil elbette. Dublin Yazarlar Müzesi’ni görün ve diğer yazarlarla da tanışın. 1925 Nobel Edebiyat ödüllü G. Bertrand Shaw, 1969 Nobel Edebiyat ödüllü Samuell Beckett (“Godot’yu Beklerken”), Oscar Wilde (“Dorian Gray’in Portresi”), Johnathan Swift (“Gulliver’in Maceraları”) ve daha pek çok yazarı keşfedip izlerini sürebileceğiniz bir şehir Dublin. Bu arada şehrin yeni nesil yazarları da harika. Dublin’in muhteşem kitapçılarına da girip kaybolun ve keşfedin…