Özay Şendir

Ayrılmış Erkek Aşısı: Ayrıldığı eşini, sevgilisini kendi malı zanneden, ayrıldığı kadının hayatında söz sahibi olma hakkını kendinde gören erkeklere karşı mutlak ihtiyaç.

Zina Aşısı: Bir kadın ve erkeğin, aynı asansöre binmeleri, aynı sınıfta okumaları, aynı ofiste çalışmaları, aynı toplu taşıma aracını kullanmaları illa zina yapacakları anlamına gelmez dedirten aşı. Ağır ihtiyaç.

Özne Aşısı: Bir kişinin her yaptığı doğru ya da yanlış olamayacağına göre, olaylara özne değil yüklem üzerinden bakmayı sağlayan aşı. En büyük faydası objektif olmayı sağlaması olacak.

Perde Arkası Aşısı: En basit ve sıradan olayı bile komplo teorileriyle izah etmeye çalışan, inanmayınca da bozulanlara karşı kullanılacak aşı.

Korna Aşısı: Işıklarda yeşil yanar yanmaz kornaya basma alışkanlığını engelleyecek olan aşı. Gürültüye karşı birebir.

Hakem Aşısı: Futbolda kendi tuttuğun takımın mağlubiyetini, rakibinin başka takımlara karşı aldığı galibiyeti illa hakem sayesinde aldığını düşünmeyi engelleyen, kendi takımının futboluna bakmayı sağlayan aşı.

Türkiye’nin Pfizer-BioNTech aşılarına dair geç anlaşma yapmasına dair soruları olan ve bu soruları yazanlardan birisiyim.

Sadece sormakla yetinmek yerine, işin peşine düştüm.

Vardığım sonuç şu, Türkiye, bu yeni teknoloji aşıların olası zararları için bir tazminat pazarlığı yapmış.

Pfizer, hiç sorumluluk almak istememiş, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da sorumluluk alınması için baskı yapmış.

Sonuçta, aşı işinde Pfizer’in ortağı olan BioNTech’ten Prof. Dr. Uğur Şahin’in de devreye girmesiyle anlaşmaya varılmış.

Varılan anlaşma gereğince, aşılar tazminat gerektirecek bir sağlık sorununa neden olursa Pfizer mağdurlara tazminat ödeyecek ama ödenecek toplam tazminatın büyüklüğü, aşılara ödenen toplam rakamı geçmeyecek.

Dünyanın en büyük ilaç şirketi Pfizer, tazminat meselesine neden bu kadar takıldı diye kurcaladım biraz.

1996’da Nijerya’da henüz onay almamış bir menenjit ilacını yasa dışı yollardan çocuklar üzerinde denemiş. Yıllar sonra çocukların ölümleri 7 milyar dolarlık bir tazminat davasının konu

Türkiye ile İsrail arasında olası bir yakınlaşma senaryosu konuşuluyor son üç gündür. Bu senaryoyu duygusallıkla yorumlayanlar var ama asıl olması gereken “duygu” ve akıl için önemli olan Türkiye’nin menfaatleri değil mi?

Türkiye ile İsrail arasında imzalanacak olası bir Münhasır Ekonomik Bölge Anlaşması Doğu Akdeniz’de gerginliği büyük ölçüde bitirecek, Türkiye’nin “Biz olmadan olmaz” tezini dönülmez noktaya getirecektir. Böyle bir anlaşma İsrail’e de deniz alanı kazandıracak. Böyle bir anlaşmanın kaybedeni Yunanistan ve Rum Kesimi olacaktır.

ABD’de göreve başlayacak yeni Başkan Biden’ın, Yunanistan lobisiyle 1970’lerden beri devam eden bir ilişkisi var. Doğu Akdeniz’de bitecek olan gerginlik hem ABD-Türkiye hem de AB-Türkiye ilişkilerine yansıyacaktır. ABD ile sorun olan dosyalardan birinin masadan çekilmesi, Suriye gibi çetrefil dosyalarda Türkiye’nin elini rahatlatır.

Washington’da şu an en kuvvetli lobi Yahudi lobisi. Türkiye-İsrail arasındaki

Türkiye, 11 Aralık’tan beri Çin’den aşı bekliyor. Aşılar, pazartesi sabaha karşı Türkiye’de olacak ama yaklaşık 2 hafta sürecek bir onay süreci var. Aşının etkili olması için de 3-4 hafta arayla iki doz uygulanması lazım. Bu da şubat ortasından önce aşıdan fayda sağlayamacağımızı gösteriyor. Çin’deki özel hastanelerde her isteyene yapılacak kadar çok olan bu aşılar neden 2 hafta gecikti? Aşıların eczanelerde satılacak hale geldiği günün KDV oranlarının belirlenmiş olması aşılamanın başlamadığı gerçeğini değiştirmiyor.

Pfizer-BioNTech aşısı Avrupa Birliği içerisinde de dağıtılmaya başladı. Dozu, ABD’ye 19.5 dolara, AB ülkelerine 18.5 dolardan satıldı. BioNTech CEO’su Uğur Şahin, Türkiye için aşı ayırdıklarını ama görüşmelerin sürdüğünü söylüyor. Eğer Türkiye’nin tercihi maliyete göre şekilleniyorsa, hastalık yüzünden kaybettiğimiz her sağlık emekçisinin yetişme maliyetini de, kapatmaların ekonomiye etkisini de hesaba katmak gerekir. 

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca

Dünya üzerinde şu an en nefret edilen kelime nedir diye bir araştırma yapılsa, “mutasyon” açık ara birinci gelir.

Oysa mutasyon bazen çok işe yarayabilir.

Doğu Asya’da yaz aylarında görülen mutasyonun ardından koronavirüs vakalarının çok daha hafif seyrettiği ülkeler olmuştu.

İngiltere’de tespit edilen mutasyon koronavirüsün spike proteininde iki amino asidin eksik olduğunu gösteriyor.

Moleküler biyolojide “silinme” denilen bir etkinin sonucu bu.

Tüm dünya “Bu mutasyon aşıları etkisiz hale getirir mi?” diye soruyor ya, Avrupa medyasında yer alan uzman görüşlerinin tamamı aynı şeyi söylüyor: “Bu mutasyon aşıları etkisiz hale getirmez.”

Neden sorusunun cevabı şu: “Geliştirilen aşıların tümü, koronavirüs spike proteinine dair bilgileri, mutasyona rağmen bağışıklık sistemimizi uyaracak şekilde kodlamak üzere tasarlandı.”

Bir domatesin yetişmesi için 12.5 litre su harcanıyor.

Bir portakal için 53, bir elma için 68 litre su tüketiliyor.

Bir avokado üretimi için harcanan su miktarı farklı kaynaklara göre 227 ile 270 litre arasında.

Türkiye’de Antalya’dan başlayıp Mersin’e kadar uzanan alanda giderek artan bir üretimi var avokadonun.

Evet, ihraç ürünü olduğu doğru ama 2019’da avokado ihracatımız bir milyon dolardan sadece biraz fazla.

Avokado üretmeyelim, dertler bitsin demek değil bu.

Tek bir tavuk yumurtası için 200, bir bardak çay için 28, bir fincan kahve için de 140 litre suya ihtiyacımız var.

Ürünlerin maliyetini sadece tohum, gübre, emek olarak hesap edemeyeceğimiz, mutlaka suyu da dikkate almamız gereken bir dönemde yaşıyoruz.

Türk malı bir dezenfektan paniği yaşanıyor Avrupa’da. Danimarka’da başlayan çalışmadan sonra 140 bin litre dezenfektana el koydu AB Yolsuzlukla Mücadele Ofisi. Tehlikeli seviyede metanol içeren dezenfektanlar körlüğe bile yol açabilir diyorlar.

İnsan merak ediyor, bu dezenfektan Türkiye’de, iç piyasada da satıldı mı? Geçen ağustostan bu yana birileri bakmıştır, satıldıysa toplatma kararı almıştır diye ummak istiyor insan. Fakat başka veriler soruları sormayı gerektiriyor:

Mesela, Alman otomotiv devi VW, emisyon sahtekarlığı yüzünden, ABD’den Avrupa’ya, oradan Avustralya’ya kadar milyarlarca euro tazminat ödedi. Türkiye’de en çok satılan ithal otomobil ama bir euro bile ödemedi. Neden?

Bayer, istenmeyen otları yok eden ilacı kansere neden olduğu gerekçesiyle yüz milyonlarca dolar ödeyerek ABD’de davacılarla anlaştı. Çeşitli Avrupa ülkelerinde açılan davalar devam ediyor. Bu ilacın en fazla kullanıldığı ülkelerden biri olan Türkiye’de açılmış tek bir dava bile yok henüz. Acaba niye?

Fuhu

Ehven-i şer, yani “Kötünün iyisi” lafını bu topraklarda kullandığı bilinen ilk kişi Halide Edip Adıvar’dır.

Birinci Dünya Savaşı’nın ardından ABD mandasını bu sözle savunmuştur Halide Edip.

Pazartesi akşamı Washington’dan gelen “Türkiye’ye yaptırım” haberi de tam bir ehven-i şer, yani kötünün iyisi durumu aslında.

“Kötü” diye tanımlanacak iki nokta var.

Birincisi, ABD sadece kendisinin kabul ettiği, uluslararası hukukta yeri olmayan bir yasayı bize ve tüm dünyaya dayatıyor.

İkincisi, “Türkiye’nin meseleyi müzakere edelim” çağrılarını duymazdan geldi.

Dolayısıyla, Türkiye yaptırımlara tepki göstermekte ve karşılıklılık ilkesini işleteceğini söylemekte sonuna kadar haklı.

“İyisi” diye tanımlayabile-ceğimiz kısma gelince...