GEVŞEMEK İÇİN YOGA!
Bugün “Uluslararası Yoga Günü”. Gevşeyerek stresle baş edebilmek için yapılan, bedenle zihni birleştiren yoga, aynı zamanda kas gücünü artırıp dengeyi koruyarak daha sağlıklı bir yaşamın kapısını açıyor
Yoga, Saskritçe bir olma, birleşme, bütünleşme anlamına gelen bir sözcükten geliyor. Bedenin, zihnin ve her şeyiyle yaşamın bir bütün olarak algılanıp yaşanmasını amaçlıyor. Hafiften yoğuna farklı tarzları olan yogada ortak 3 önemli unsur var, duruşlar, soluma ve meditasyon.
Stres tüm canlılarda olduğu gibi insanoğlunun da yaşamında çok önemli bir rol oynar. Hayatımıza yönelik tehditlerle, ancak onların yarattığı strese karşı durabilirsek baş edebiliriz. Soyumuzun tükenmemesini vücudumuzun stresle mücadele etmek için donanımlı olmasına borçluyuz. Canımızı tehlikede hissettiğimiz bir durumda beyinden gelen emirle adrenalin salınımının artması bu donanımın önemli bir unsurudur. Kalbimiz daha hızlı çarpar, tansiyon yükselir, bir çok damar büzülür, kaslar kasılıp dövüşmek veya kaçmak için hazırlanır.
Vücutta bu değişiklikler ve daha birçoğu olurken bir yandan da irili ufaklı hormonlar salgılanır.
Kısa bir süre için strese karşı bütün gücümüzü toplamanın yararı olsa da, sık sık tekrar eden stresler kalbi, damarları ve diğer organları yıpratır. Selden, yangından, düşmandan ya da vahşi hayvandan kaçarken işe yarayan stresle savaş silahlarını trafikte, iş yerinde, metrobüste kullanmaya kalktığımızda vücudumuza yarar değil zarar vermiş oluruz.
Yoga vücudun strese cevabını hafifleterek olumsuz etkileri azaltıp sağlığımızı korumamızı sağlar.
Yoga, meditasyon ve diğer gevşeme yöntemlerinde öğretilen temel kavramlardan biri doğru nefes almaktır. Uzmanlar nefes alış verişini kontrol edebilen bir kişinin hem beden hem ruh sağlığının iyileştiğini söylüyor. Çoğumuz göğüs, omuz ve boyun kaslarımızı kullanarak soluruz. Halbuki, karın ile göğsü ayıran diyaframı ve karın kaslarını kullanarak nefes alıp vermek stresli durumlarda gevşememize yardımcı olur. Burundan alınan derin bir nefesin daha uzun bir sürede verilmesinin ve soluma sıklığının azaltılmasının rahatlama yarattığını gösteren bilimsel çalışmalar var. Yavaş soluma vücuttaki stres karşıtı mekanizmaları harakete geçirir. Beyinden çıkıp karnımıza kadar giden, bir çok organa dal veren Vagus adlı bir sinir vardır. Burundan alınan derin bir nefes yavaşça verilirken bu sinir uyarılır. Adrenalin ne yapıyorsa Vagus onun tersini yapar. Kalp hızını yavaşlatır, gevşemize ve rahatlamamıza yol açar.
Çarpıntıya çare
Adrenalinin temsil ettiği “ya dövüş ya kaç” tepkimizi yerli yersiz kullandığımızda bağışıklık sistemimizin olumsuz etkilendiğini, vücuttaki yangının arttığını, kalp damar sisteminin zarar gördüğünü gösteren bir çok bilimsel veri var. Vücudumuzda var olan “gevşe ve rahatla” mekanizmalarını harakete geçirdiğimizde bu olumsuzlukların düzeldiğini gösteren kanıtlar da var. 2013 de JACC adlı kardiyoloji dergisinde yayınlanan bir araştırma bu iyileştirici etkiye bir örnek.
Atriyal fibrilasyon denen çarpıntı atakları olan 50 kişi üstünde yapılan bu bilimsel çalışmaya hastaların 3 ay boyunca yakından izlenmesiyle başlandı. Ne sıklıkla çarpıntıları olduğu, kendilerini nasıl hissettikleri ve daha bir çok özellikleri dikkatle kaydedildi. Daha sonraki 3 ay boyunca haftada 2 gün birer saatlik yoga seanslarına katılan hastalar tekrar incelendi. Çalışmanın sonunda çarpıntı ataklarında yarı yarıya bir azalma olduğu, hastaların genel olarak kendilerini çok daha iyi hissettikleri, beden ve ruh sağlıklarının daha iyi olduğu belirlendi.
Risk faktörlerini azaltıyor
Yoga kalp damar hastalıklarına yol açan, risk faktörü dediğimiz etkenleri olumlu olarak etkiliyerek yarar sağlıyor. Bu konuda yapılmış bir çok bilimsel araştırma var. 2014 yılının sonunda European Journal of Preventive Cardiology adlı dergide yayınlanan bir toplu değerlendirmede bu konuda toplam 3 bin kişi üstünde yapılmış kırka yakın karşılaştırmalı araştırma incelendi. Yoga yapanlarda hiç egzersiz yapmayanlara göre kan basıncının, kalp hızının, LDL (kötü) kolesterolün ve trigliseridin daha düşük HDL (iyi) kolesterlün daha yüksek olduğunu saptadı. Ayrıca, yoga grubundakilerin ağırlığının diğer gruptakilere göre ortalama 2,5 kilo daha az olduğunu görüldü.
Risk faktörlerine karşı mücadelede doğru beslenmenin ve haraketli bir yaşamın baş rolde olduğunu biliyoruz. Bu çalışmanın sonuçları yoganın sağlıklı ve huzurlu bir yaşama ulaşmak için, alınacak diğer önlemlere ek olarak, keyifle uygulanabilecek bir yöntem olduğunu gösteriyor.
Savasana
Yogayla ilgili medya ve internetteki resimlere bakınca bu yöntemin genellikle genç ve güzel hanımlar tarafından yapılan, özel giysi ve mekan gerektiren bir yöntem olduğunu düşünüyor insan. Oysa tam tersi, her yerde herkes tarafından yapılabilecek bir şey yoga. Bir başka nokta da geleneksel bir yöntem olan yoganın sağlığın korunması ve iyileştirilmesinde modern tıbba rakip olduğu izlenimi. Halbuki bunlar birbirini güçlendiren uygulamalardır.
Birkaç yıl önce Hindistan’a yaptığım bir gezide çalışmalarını izleme olanağı bulduğum kardiyolog doktor Ramesh Kapadia’dan bu konuda çok şey öğrendim. Yoganın meditasyon yönüne ağırlık veren, çok eski zamanlardan beri uygulanan Savasana yönteminin geniş hasta gruplarında nasıl yarar sağladığını gördüm.
Bir sabah erkenden davet edildiğim adrese gittim. Orta sınıf bir mahalledeki bir apartman katında 40 yaş üstü erkekli kadınlı bir grup toplanmıştı. Mütevazi daire yerdeki hasırlar dışında boştu. Rahat günlük elbiseler giymiş 20 kişilik grup küçük teyp cihazından gelen yönlendirme ve müzik eşliğinde esneme haraketleri ve meditasyondan oluşan Savasana yaptılar.
Herkes yapabilir
Sonradan hepsinin ya kalp krizi geçirdiği ya baypas ameliyatı veya stent takılarak tedavi edldiğini öğrendiğim bu insanlar hasırın üstüne bağdaş kurup sohbetle başladılar. Sağlıklarını korumak için yaptıklarından, günlük yaşamdaki stresleriyle nasıl baş ettiklerinden, onları rahatsız eden veya mutlu kılan duygularından söz ettiler.
Dr. Ramesh Kapadia görüşmemizde 25 yıldır sürdürdüğü “Evrensel İyileşme’ adını verdiği programın 5 öğesi olduğunu belirrti. Sağlıklı beslenme tavsiyelerini, günlük yürüyüşleri, Savasana’dki esneme egzersizlerini, meditasyon ve duyguların paylaşıldığı grup çalışmalarını içeren bu programı klasik tıbbın sunduğu imkânlarla birleştirdiğini söyledi. Bu yolla sağlıklı insanların kalp krizi geçirmelerinin önlendiğini, kriz geçirmiş olanların ise iyileştiğini vurguladı.
Sağlık sorunlarının, maluliyetleri veya yaşlılıkları nedeniyle kısıtlıkları olan insanların bile yapabildiği Savasana’yı içeren programıyla ilgili ayrıntılılı bilgi için web sayfsına (www.universalheling) bakmayı tavsiye ederim.
Son söz: Günlük streslerin hiç bitmediği yaşamımızda zihnimizle bedenimizin uyum içinde olması dinginlik verici bir harmoni yaratır. Huzur ve mutluluk getirmesinin yanı sıra sağlığımızın korunmasında da önemli rol oynar.
