Afganistan o kadar sefil ve çaresiz durumda ki, y"netimin başına geçenler iş g"rebilmek için dahi, b"yle bir "dış desteğe" muhtaç. Altı aylık geçici hükümetin başına getirilen 44 yaşındaki Karzai, gerçekten büyük bir enkaz devralmış bulunuyor. Afganistan'ın "hazine"si, tamtakır. Kasada sadece bir milyon dolar var!.. Dışsatım olmadığı için ülkenin tek dış gelir kaynağı, uyuşturucu ticareti!.. Devlet memurlarının çoğu, en az 6 aydır maaş alamıyor. Doktor, "ğretmen gibi personel çok az... šlkedeki "yoklar"ın haddi hesabı yok: Merkez Bankası'ndan, düzenli orduya ve güvenlik güçlerine kadar, devletin altyapısının temel taşları yok!.. Hamid Karzai ve arkadaşları, gerçekten işe "sıfırdan başlamak" durumundalar...* * * TABİİ kimse 6 ay gibi kısa bir zamanda bu geçici y"netimin ülkenin sayısız sorunlarını halletmesini beklemiyor. Adı üstünde, bu geçici bir hükümet.™nemli olan bu kritik d"nemde, Karzai y"netiminde yer alanların birbirlerine düşmemesi, geçmişte g"rüldüğü gibi çeşitli etnik gruplar ve aşiretler arasında çatışma çıkmamasıdır. Eğer bu y"netim gerçekten uyum içinde çalışabilir ve otoritesini Kabil'in dışında, çeşitli b"lgelerde de kurabilirse, bu büyük bir başarı sayılacaktır. Bu mümkün mü? Afganistan içindeki ve dışındaki uzmanlar bu konuda b"lünmüş g"rünüyorlar. Kimine g"re "savaş yorgunu" Afganlar şimdi eski kavgaları bırakıp uzlaşmaya ve ülkeye bir çekidüzen vermeye çalışacaklar. Kimine g"re de, hükümette yer alan Peştun, Tacik, ™zbek, Hazara k"kenli y"neticiler yeni düzene pek ayak uyduramayacaklar ve sonunda belki de birbirlerine düşecekler...Hangi g"rüşün hakim olacağını anlamak için biraz beklemek gerekecek. ™nümüzdeki haftalarda dünyanın g"zleri "Afgan deneyimi" üzerinde odaklanacak.Yukarıda belirttiğimiz gibi, Afganistan "sıfırdan başlamak" durumunda. Sadece ekonomisi ile değil, siyasal yapısı ile de. Afganistan hala "aşiretler çağı"nı yaşıyor. šlkenin bir "ulusdevlet" yapısına sahip olması gerekiyor. Bu da uzun yıllar isteyen bir iş...* * *BU arada Taliban'ı saf dışı etmeyi başaran dış güçlerin şimdi ülkenin yeniden yapılanmasına iyi niyetle katkıda bulunması gerekiyor. Bu da zor g"rünüyor, çünkü açıkçası Afganistan sahasında oyuncu çok ve her birinin kendine g"re niyetleri ve hesapları var. Bunun da Afganistan'la yakından ilgili ülkeler arasında çıkar çatışmalarına yol açması ve sonuçta bunun geçmişte bu tür "büyük oyun"lardan çok çeken Afgan halkına fatura edilmesi mümkün.Bu nedenle bazı Afgan liderleri (başta Rabbani) yabancılara "g"lge etmeyin" mesajını veriyor. Ama "toparlanmamıza, kalkınmamıza yardım edin" de diyor... Afgan y"netiminin bir kesimi güvenliğin sağlanması için uluslararası bir gücün ülkede g"revlendirilmesinden yana. Bir kesimi ise Afganistan'da yabancı asker g"rmek istemiyor... Taliban'a karşı kolayca askeri zafer kazanan dış güçler, herhalde çok geçmeden, Afganistan'da barışı - ve de halkın g"nlünü - kazanmanın çok daha zor olacağını fark edecektir... skohen@milliyet.com.tr Geçen cumartesi günü, Kabil'de yeni Afgan lideri Hamid Karzai'nin ant içip g"revine başladıktan hemen sonra, Birleşmiş Milletler 20 milyon dolarlık bir bağışta bulundu. Bu para, yeni hükümette yer alan 30 bakanlığın "ivedi gereksinimleri"ni sağlamak için verildi: Bakanın ve personelin çalışma masası, telefonu, bilgisayarı, kırtasiyesi gibi temel ihtiyaçlar için!..