ABD'nin Irak politikasını değiştirmesi olasılığı var mı?
Bush yönetimi son günlerde BM Genel Kurulu toplantıları vesilesi ile Irak'ta uluslararası topluluk ile işbirliği yapmak istediği sinyalini verdi. Irak'ta beklemediği olumsuz gelişmeler karşısında sıkışan Washington, şimdi BM'ye ve özellikle müttefiklerine daha geniş bir rol vermeye yanaşıyor.
Ancak Başkan Bush'un esas politikasında değişiklik yapmayı aklından geçirmediği açık. Beyaz Saray'ın tavrı şöyle ifade edilebilir: "ABD Saddam rejimini devirmek için Irak'ı vurmakta haklı idi. Şimdi de kendi önderliğinde güvenliğin kurulmasını ve ülkenin yeniden yapılandırılması için, daha uzun bir zaman işgali sürdürmeye kararlı. İsteyen ülkeler bu çabalara katılabilirler. Bu gerçekleşirse iyi olur; ama aksi halde de, ABD doğru saydığı yolda yürüyecektir."
***
CUMHURİYETÇİ yönetimin Irak'la ilgili bu tavrı, aslında, Bush'un adını taşıyan ve "tek yanlı hareket ve önleyici vuruş" unsurlarını içeren "doktrini"nin, ayrıca kendinden çok emin, hatta kibirli davranışının bir yansımasıdır...
Bundan çıkan sonuç, Bush ve ekibinin iş başında olduğu sürece ABD'nin Irak ve bölge politikasında önemli bir değişiklik beklenmemesi gerektiğidir.
Peki ABD'de bir iktidar değişikliği olursa, bu politika başka bir yön alabilir mi?
Bizim izlenimimiz önümüzdeki yıl, Bush'un seçimleri kaybetmesi ve Demokrat rakibinin iş başına gelmesi halinde de ABD'nin Irak (ve bölgesel) politikasının U - dönüşü sayılacak bir değişikliğe uğramayacağı, ancak üslup ve yaklaşım bakımından bazı farklılıklar göstereceği yönündedir...
***
GEÇEN cuma günü Türk - Amerikan İş Konseyi'nin İstanbul'da düzenlediği bir konferansa katılan Demokrat Partili Kongre üyesi Alcee L. Hastings ile bu konuyu bir sohbet sırasında görüşmek fırsatını bulduk.
Uluslararası ilişkiler (ve de Türkiye ile) yakından ilgilenen Floridalı politikacı, Bush yönetiminin Irak politikasını şiddetle eleştiren Demokratlardan. Başlıca eleştirisi de, Bush'un önemli dış politika kararlarını "şahinler"in kafasına göre ve bir "tek yanlılık" anlayışı ile alması, yakın dost ve müttefiklerinin görüşlerini kaale almaması ve yanlışlarını görmek istememesidir.
Hastings Demokratların iktidara gelmesi halinde, "Bush Doktrini"nin rafa kalkacağını ve ABD'nin dış ilişkilerinin Bush öncesi "Demokrat çizgisi"ne döneceğini söylüyor.
***
HASTINGS ile sohbetimizden çıkardığımız sonuç, son haftalarda gene İstanbul'a gelen diğer Demokrat Kongre üyeleri ile görüşmelerimizden edindiğimiz izlenimi doğruluyor: ABD işi yarım bırakıp Irak'tan çekilemez. Ama Demokrat bir iktidar elini çabuk tutacak, uluslararası camia ile işbirliği içinde Irak'ta yönetimin hızla devrini sağlamaya çalışacaktır.
Bunun anlamı da şudur: Washington'da ister Cumhuriyetçi, ister Demokrat olsun, sorumlu mevkide bulunanlar, bir Süper Güç olarak ABD'nin stratejik ve ekonomik çıkarlarının değerlendirilmesinde, pek farklı düşünmüyorlar. (Nitekim Demokrat Başkan Clinton da politikalarını aynı temel parametrelere göre yürütmüştü). Dolayısı ile, bir iktidar değişikliği olsa bile, ABD'nin Irak - ve bölgesel - politikası büyük farklılık göstermeyecektir. Belki fark daha çok yaklaşım ve uygulama biçiminde ve üslupta olacaktır...