BÜYÜKELÇİ Michael Lake yalnız Ankara'daki diplomatik çevrelerin değil, Türk kamuoyunun da tanıdığı ve hatırladığı bir isim.
Avrupa Birliği'nin Ankara'daki misyon şefi olarak tam 7 yıl görev yapan Büyükelçi bu zaman zarfında Türkiye - AB ilişkilerinin geliştirilmesine canla başla çalışmış, Türkiye'nin Avrupa'da daha iyi tanınmasına büyük katkıda bulunmuş ve bir ucundan diğerine dolaştığı ülkemizde her meslekten sayısız dostlar edinmiştir.
Deneyimli diplomat bu yılın başlarında, AB'nin Macaristan'daki temsilcisi olarak atanmış ve geride çok iyi izlenimler ve anılar bırakarak Türkiye'den ayrılmıştır.
Michael Lake, AB'deki bir uygulamaya uyarak, görev süresinin sonunda, tamamen "iç hizmet"e sunulmak üzere Türkiye'nin durumu, sorunları, AB ile ilişkileri üzerindeki gözlem ve görüşlerini içeren bir rapor hazırladı. Bu 27 sayfalık rapor, bir süreden beri AB'nin Brüksel'deki merkezinde, örgütün yürütme organı olan AB Komisyonu'nun elinde bulunuyor.
Bu tür "confidential" raporlar, sadece AB'nin "iç çevreleri"ni ilgilendirir ve "dışarıya" da yansımaz.
Ne var ki, Büyükelçi Lake'in Türkiye hakkındaki raporu - kısmen - Yunan basınına aksetmiştir. Bunu kim, nasıl sızdırmış, belli değil (ama tahmini kolay)... Bilinen şey, Yunanlıların bu tür belgelerin gizliliğini hiçe sayarak Büyükelçi'nin Türkiye lehindeki görüşlerini hedef aldıkları ve mutad yaygaralarından birini daha kopardıklarıdır.
Bu yapay fırtınayı yatıştırmak için, AB Komisyonu adına Hans Van der Broek, Yunan Dışişleri Bakanı Pangalos'a telefon etmek zorunda kaldı ve kendisine bu raporun Lake'in kişisel görüşlerini içerdiğini ve AB'nin resmi politikasını yansıtmadığını belirtti. Bu "güvence"den sonra, Atina'da koparılan yaygara şimdi dinmiş görünüyor...
* * *
ASLINDA Michael Lake'in raporu, bir bütün olarak ele alındığında, objektif, yansız ve gerçekçi bir analiz olarak görünüyor. Yunanlıları çileden çıkaran - ama gerçekleri dile getiren - gözlem ve görüşlerden bazısı şöyle:
* Türkiye'nin AB'ye üyeliği Avrupa'nın Türkiye'ye bir lütfu değil, Avrupa açısından bir kazanım sayılmalıdır...
* Yunanistan'ın AB üyeliği bölgedeki dengeyi bozmuştur. Bu da Batı Avrupa'nın bölgedeki stratejisini ve ekonomik çıkarlarını zedelemektedir...
* Yunanistan'ın (Türkiye'ye mali destek konusunda) vetosunda ısrar etmesi, Konsey'in daha önce kabul ettiği anlayışı tek taraflı olarak bozmaktadır. Bu Birliğin güvenirliği açısından sadece Türkiye için değil, diğer ortaklar için de, ciddi stratejik ve moral sonuçlar yaratmaktadır...
* AB Türkiye'yi Kıbrıs konusunda akılcı olmayan bir yola itmektedir. Benim kişisel görüşüm, bir müttefikimize karşı yöneltilen Rus füzelerini konuşlandırmayı planlayan bir hükümet ile üyelik müzakerelerinin başlatılmasının kabul edilemez olduğudur... Füzeler konusu, biz Türkiye ile bir anlaşmaya varıncaya kadar zaman kazanmak için bir fırsat yaratmaktadır...
* Kıbrıs Rum Cumhuriyeti'ni, Türkiye'nin önüne mi koyacağız? Uzun vadeli stratejik ve ekonomik çıkarlarımız açısından hangisi daha önemli?..
* * *
GAZETECİLİK günlerinden eski dostum olan Michael Lake'i (kendisi 1960'larda "Guardian" gazetesinin diplomasi yazarı idi) dün Budapeşte'de telefonla aradığım zaman, "evet, biliyorum, Yunanistan raporun üzerinde bir fırtına koparmış" diye konuştu. "Tabii birileri sızdırmış ki, bu da olacak şey değil. Üstelik raporun yüzde beşini, yani cüzi bir kısmını almışlar"...
Lake "iç hizmete özel" raporu hakkında fazla konuşmak istemiyor. Bunun yerine, adaylardan biri olan Macaristan'ın üyelik sürecini hızlandırmak için yaptıklarını anlatıyor: Macar Meclisi şimdiye kadar AB ile uyum sağlamak için 450 yasa geçirdi. Bu yöndeki çalışmaları hızla devam ediyor. Macarlar üyeliğe giden yolun boş oturularak kat edilemeyeceğini anlıyorlar...
Lake, Türkiye'nin Gümrük Birliği ve şimdi önerilen Avrupa Stratejisi ile, üyelik sürecini garantileyebileceği inancını koruyor. Ama, diyor, Türkiye'nin bu yönde yapması gereken çok şey var. Türkiye hala siyasal sorunlarla uğraşıyor. Macaristan'ın tüm dikkati ise AB ile bütünleşme çabası üzerinde...
Lake açıkça söylemiyor, ama "keşke Türkiye de böyle yapsa" demeye getiriyor...
Yazara E-Posta: S.Kohen@milliyet.com.tr