Türkiye, ABD'deki terörist saldırının yol açacağı önemli siyasal değişikliklerden nasıl etkilenecek?
İlk bakışta yeni oluşumlar, "ülkenin hayrına" görünebilir. Nitekim yetkili ağızlardan duyulan argüman şudur: ABD'deki olaylar, terör tehdidinin artık bütün dünya tarafından daha iyi anlaşılmasına yol açıyor. Bundan böyle Türkiye daha büyük anlayış ve ilgi görecektir. Türkiye'nin dünya politikasındaki önemi ve rolü artacaktır...
Kuşkusuz bu görüşte doğruluk payı vardır. Yeni durum Türkiye için birtakım avantajlar ve fırsatlar yaratacaktır. Ancak bunun yanı sıra yeni koşulların bazı sıkıntılar ve zorluklara yol açması olasılığı da vardır...
* * *
ABD'deki dehşetin ardından, siyasal alanda ortaya çıkan ilk sonuçlardan biri, terörizm konusunda yeni bir uluslararası anlayıştır. Gerçekten New York ve Washington'daki olaylar, yalnız Amerikalıları değil, tüm dünyayı sarsmış ve terör konusunda - tabir caizse - uyandırmıştır.
İşte, NATO'nun "bir üyeye karşı yapılan saldırı tüm üyelere karşı yapılmış sayılır" diyen ünlü 5. maddesi, şimdi teröre karşı savaşta yeni bir doktrin haline getiriliyor. Nereden gelirse gelsin, böyle bir tehdit karşısında 19 müttefik ülke tek vücut olarak harekete geçecek, gerekirse birlikte karşılık verecek.
Genelde (yalnız ABD ve bugün için değil) bunun anlamı nedir? Örneğin, Türkiye bir terör olayı karşısında tüm müttefiklerinden destek görecek mi? Geçmişte öyle olmadığı hatta bazı ülkelerin Türkiye'ye askeri yardımı dahi frenlemeye kalkıştığı hatırlardadır. Bundan sonra da terörizmin tanımı üzerindeki görüş ayrılıklarını öne sürüp, bazı dost ülkeler, gene böyle engeller çıkarırlar mı, yoksa son NATO kararına uyarak Türkiye'nin yanında yer alırlar mı?
Bu sorumuzun yanıtını NATO Büyükelçimiz Onur Öymen şöyle veriyor: "Eğer son olaylar da bazı geçmişte ürkek davranan ülkelerin gözlerini açmazsa, büyük felaketler olur. Terörizmle mücadelede ya tam dayanışma ve işbirliği kurulur veya bu bela yayılır ve sonunda başkalarını da vurur..."
* * *
ŞİMDİKİ umutlar, NATO üyelerinin ve uluslararası camianın böyle bir dayanışma ve işbirliği aşamasına gireceğidir. En azından söylem olarak bir konsensüs sağlanmış bulunuyor ki, bu da sevindiricidir. Ama, bunun fiili işleyişini zamanla göreceğiz.
Terörizmden çok çekmiş bir ülke olarak Türkiye bizzat başkalarına ve son olaydan sonra ABD'ye tam destek vermeye hazır. Bu da pratikte ne anlama gelir? Örneğin ABD, son saldırıların sorumlularını tespit ettikten sonra, belirli bir hedefe yönelik bir askeri harekat için şu veya bu şekilde destek isterse, nasıl hareket edilecek?
Normalde Ankara'nın da diğer müttefikler gibi, böyle bir desteği esirgememesi gerek. Bunda sıkıntı, hedefin yakın çevrede olması halinde, kendini belli edecektir. Açıkçası, olası bir müdahale Afganistan'a karşı yapılacaksa, Türkiye'nin pek sorunu olmaz. Ama bir komşu ülke hedeflenirse, Ankara tereddüt geçirebilir ve karar aşamasında sıkıntılı durumlara düşebilir.
Bunlar bugün için "nazari" varsayımlardır. Ancak son olayların nasıl gelişeceği, ne gibi yeni durumlara - ve tehlikelere - yol açacağı belli olmadığına göre, tüm olasılıkları düşünmek gerekiyor.