Bir kere ABDde her seçim öncesinde düzenlenen bu tür tartışmalara, adaylara önceden kabul ettirilen kurallar hakim... Örneğin adaylar hep ayakta duruyorlar. Tartışmaları bir "moderatör" yönetiyor ve önceden bir heyet tarafından hazırlanan soruları o soruyor. 90 dakikalık programda yanıtlar için iki adaya, 90 saniyeden 2 dakikaya kadar değişen kısıtlı bir zaman veriliyor. Adaylar bu zamanı aşamıyor, birbirlerine soru soramıyor...Adaylar bu tür tartışmalarda kılık kıyafetlerine, konuşma tarzına, "vücut lisanı"na çok dikkat ederler. Nitekim Bush da, Kerry de günlerce yardımcılarının önünde, provalar yaptılar. Üslup olarak ikisi de birbirlerine saygılı davrandılar, hatta birbirlerine ve ailelerine iltifatlar yağdırdılar. Ancak görüşlerini ifade ederken birbirlerini suçlamaktan veya eleştirmekten çekinmediler...ABDde bu tür TV tartışmalarında adayların görüntü, üslup, ses tonu gibi özellikleri, seçmenleri çok etkiler (başka ülkelerde bunlar o kadar önemsenmez.) Bu nedenle Amerikalılar buna bir "maç" veya "şov" gözüyle bakarlar. Bir bakıma öyledir de...* * *GELELİM Bush - Kerry karşılaşmasının "içerik" yönüne.Tartışma daha çok dış politika üzerinde cereyan etti ve bunun geniş kısmını da Irak sorunu işgal etti.Demokrat senatör, Bushun Irak politikasını eleştirirken, bu ülkeye saldırmanın hata olduğunu, Başkanın öne sürdüğü gerekçenin yalan olduğunu, Irakın esas "terör merkezi" olmadığını, asıl tehdidin onun ötesinde El Kaidenin üslendiği Afganistanda odaklandığını söyledi. Bushu "savaştan sonra barış planı bulunmamakla" suçlayan Kerry, kendisinin "bir çıkış planına sahip olduğunu", başkan seçilirse bunu hayata geçireceğini belirtti.Cumhuriyetçi Başkan ise, Saddam Hüseyini yola getirmek için diplomatik yollardan harcadığı çabaların sonuç vermediğini, bu yüzden müdahalede bulunduğunu ve "doğrusunun da bu olduğunu" savundu. Bush böylece "Iraka özgürlük getirilmekte olduğunu", ABDnin orada "terörle savaştığını" ve bu savaşı kazanacağını öne sürdü. Başkan bu arada rakibine çatarak onun yanlış mesajlar verdiğini oysa ki kendisinin aynı kararlılıkla ABDyi zarefere ulaştırabileceğini belirtti.* * *SEÇİM gününe 33 gün kala Miami Üniversitesinde düzenlenen "karşılaşma"yı kim kazandı?Anketlerin çoğu Kerrynin lehinde 1 - 0 bir skor veriyor.Demokrat senatörün argümanları bize de daha mantıklı ve gerçekçi geldi. Ama bu tür bir tartışma, Amerikan seçmenlerini ne kadar etkiler? Unutmayalım ki, son nabız yoklamaları, Bushu en az 5 - 6 puan farkla Keryynin önüne koyuyodu.Şimdi önümüzdeki günlerde buna benzer iki TV karşılaşması daha olacak. Amerikalı analistler, Kerrynin daha çok iç meselelere (ekonomi, sağlık, eğitim gibi) ayrılacak olan bundan sonraki tartışmalarda Kerrynin daha çok şansa sahip olduğu kanısında.Irak politikası açısından tartışmanın bizde bıraktığı izlenim şu: Bush aynı aynı politikayı askeri güçle sürdürmeye kararlı. Kerry yanlış gördüğü Iraktaki müdahaleyi daha bir süre devam ettirme, fakat buna uluslararası camiayı da ortak ederek bir çıkış yolu bulma eğiliminde. Kağıt üstünde bile olsa, bu da az bir fark sayılmaz... skohen@milliyet.com.tr BİZLER gibi Amerikalı olmayan izleyiciler için, Başkan George Bush ile Senatör John Kerrynin, başkan adayları olarak, TVdeki karşılaşmasının ilginç birçok yanı var.