Irakın komşusu ve bir bölge ülkesi olarak "Saddam sonrası Irak"ın alacağı şekil, kuşkusuz Türkiyeyi çok yakından ilgilendiriyor.Şu sırada ABDnin önceliği Saddamı devirmenin yollarını aramak ve olası bir askeri operasyonun hazırlığını yapmak olarak görünüyor. Şimdilik "ertesi gün" ile ilgili bir planın - ve hele bir kararın - olmadığı anlaşılıyor.Eğer ABD Irakı vuracaksa, saldırı gününe kadar, bu kararı vermesi gerekecek. Bir sonraki adım hesaplanmadan girişilecek bir askeri operasyon, tehlikeli bir serüven olur...***BELİRLİ bir plan üzerinde henüz bir karar olmamakla beraber, Bush yönetiminin ne yapmak istediğine dair bazı işaretler var.Bunlardan biri, ABDnin bu kez bir "vur - çekil" stratejisi izlemeyeceğidir. Amaç, Irakın kitle imha silahlarından arındırılmasının ötesindedir. Hedef, Saddamın tüm kadrosu ve sistemi ile saf dışı edilmesi, yerine yeni bir rejimin kurulması, yani Irakın yeniden yapılanmasıdır.Açıkçası Washington öyle bir Irak istiyor ki, başındaki lider (veya yönetim), Saddam gibi kendisine düşman veya rakip olmasın ve ABDnin ekonomik (petrol), ve stratejik (siyasal ve askeri) çıkarlarına ters düşmesin. Bu, Bushun aynı zamanda Ortadoğuda oluşturmak istediği "yeni düzen"in bir parçasıdır.***ABDnin bu amaca ulaşmak için Irakta aktif bir varlığa ve de zamana ihtiyacı olacak. Aktif varlık, İkinci Dünya Savaşından sonra Almanya ve Japonyada kurulan işgal rejimine benzer bir sistem gerektirebilir. ABD basını bunun, yakın bazı dost ve müttefik ülkelerle birlikte, 5 yıllık bir rejim olabileceğinden söz ediyor. Ta ki, Irak silahsızlandırılıncaya, istikrara ve demokratik bir yönetime kavuşuncaya kadar...Saddam çeyrek yüzyıllık otoriter yönetiminde Irakta birlik ve istikrarı sağlamıştı. Onun saf dışı edilmesinden sonra, ülkenin çeşitli etnik, dinsel, siyasal grupları arasındaki eski rekabet ve sürtüşmeler yeniden ortaya çıkabilir. Bu arada kuzeydeki Kürtler, güneydeki Şiiler ayrı yönetimler kurmak ve hatta Bağdattan kopmak isteyebilir. Bu ise karmaşa yaratır.Bu nedenle, ABDnin bu işe girişmeden, mutlaka "ertesi gün" ne yapacağını iyi planlaması gerekiyor.***SADDAMdan sonra nasıl bir hükümet kurulacak? Bu işin başına hangi esaslara göre kimler getirilecek? Bunlar "diaspora"daki muhalifler mi olacak? Ulusal birlik ve toprak bütünlüğü nasıl korunacak?İstanbulda hafta sonu çoğu ABD ve Avrupadan gelen uzmanların katılımı ile düzenlenen bir konferanstaki tartışmalardan edindiğimiz izlenim, bu soruların Washington ve diğer merkezlerde hâlâ tartışılmakta olduğu ve henüz tam bir görüş birliğine varılmadığıdır.Ancak Amerikalıların şu iki temel nokta üzerinde durduğu görülüyor: 1. ABD Saddamdan sonra mutlaka Batı yanlısı, demokratik bir rejim kurmaya çalışacak. 2. Irakın toprak bütünlüğü korunacak, ama bölgesel özerklik (tüm unsurların mutabakatı ile belirlenerek) tanınacak.Hedefler belli de olsa, esas mesele - ve zorluk - bunun nasıl gerçekleşeceği ve başarı oranının ne olacağıdır... skohen@milliyet.com.tr ABDnin Saddamı büyük olasılıkla askeri bir müdahale ile devirdikten sonraki niyetleri nedir? Bush yönetimi nasıl bir Irak "yaratmak" istiyor?