Bütün dünya Başkan Bush'un önceki gün ortaya attığı "bomba"yı konuşuyor... Her halde önümüzdeki günlerde ve haftalarda konu Washington'dan Moskova'ya, Brüksel'den Beijing'e kadar çeşitli merkezlerde çok tartışılacak.
Türkiye'nin şu sıralarda dikkatleri ekonomik sorunlar üzerinde odaklanmış da olsa, konu bugünlerde Ankara'nın da gündemine gelecek.
ABD Başkanı'nın "bombası", yeni bir savunma ve güvenlik doktrini ile ilgili. Resmi adı "Ulusal Füze Savunma Sistemi".
Halk dilinde "Füze Kalkanı" veya bir nevi "Yıldızlar Savaşı"...
Hangi isim altında olursa olsun, George W. Bush'un ilan ettiği yeni strateji üzerinde başlayan tartışmaları çok yakından izlememiz gerekiyor.
* * *
BU strateji Soğuk Savaş dönemindeki şartların artık değiştiği, eski tehlikelerin yerini yenilerinin aldığı ve dolayısı ile farklı bir caydırıcılık sisteminin geliştirilmesi gerektiği düşüncesine dayanıyor. Başkan Bush'a göre şimdi ABD - ve dünya - SSCB'nin değil, nükleer füze yeteneğine sahip olabilecek Kuzey Kore, İran, Irak gibi sorumsuz ve saldırgan ("rogue") devletlerin tehdidi altında. Dolayısı ile ABD, bu tür tehdite karşı bir "kalkan" kurmalı...
Bu nasıl olacak? Eski Başkan Reagan'ın "Yıldız Savaşları" senaryosundaki uzay savunma yöntemini anımsatan bir sistem ile... İleri teknolojinin ürünü erken uyarı aygıtları ABD'nin ve dost ülkelerin üslerinde konuşlandırılacak, karşı taraftan fırlatılacak füzeler, gene bu üslerdeki füzeler tarafından, daha yolun başında imha edilecek...
Bush, açıklamasını yapmadan önce Putin başta olmak üzere birçok ülkelerin liderleri ile görüştü. Onları tam olarak ikna ve tatmin etmiş sayılmaz. Ama en azından tepkilerini aldı. Tepkiler de açıkçası ABD açısından cesaret verici değil.
Sadece Rusya ve Çin değil, birçok Batılı ülke de (özellikle Fransa) bu yeni savunma konseptine karşı. Bunun, daha önce imzalanan nükleer savunma anlaşmalarını rafa kaldıracağından ve dünyada yeni bir silahlanma yarışına - ve dolayısı ile gerginliğe - yol açacağından korkuluyor.
* * *
TÜRKİYE bu yeni strateji çerçevesinde önem kazanan bir ülke. Konuyu Türk yetkililerle görüşmek üzere haftaya ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Mark Grossman Ankara'ya geliyor.
ABD'li uzmanlar, yeni "Kalkan"ın dayanak noktalarından biri olarak Türkiye'yi (muhtemelen İncirlik Üssü'nü) düşünüyorlar. İran veya Irak'tan gelebilecek "tehdit"e karşı Türkiye'nin konumu çok mühim.
Peki, bu "kalkan" Türkiye'ye yönelik bir tehdite (ki bu stratejik değil, taktik füzelerle gerçekleşebilir) karşı da koyabilecek mi? Bu stratejide Türkiye'nin korunmasına ne kadar yer verilecek?
Türk yetkililer Bush'un öngördüğü yeni stratejinin daha somutlaşması ve bir dizi sorunun yanıtlanması gerektiğini söylüyorlar. Grossman'ın Ankara'daki temasları herhalde konuya daha açıklık getirecektir.