KIBRIS Rum Cumhurbaşkanı Glafkos Klerides, S - 300 füzeleri meselesinde sıkıştığı köşeden nasıl sıyrılacağını kestiremiyor. Yunan hükümeti de, Klerides yönetimine verdiği desteğe rağmen, bu yüzden arzulamadığı bir serüvene sürüklenmekten kendisini nasıl alıkoyacağını bilemiyor.
Klerides ve Yunan Başbakanı Simitis, bir çıkış yolu aramak ve bu badireyi kazasız - belasız atlatmak amacı ile, yarın Atina'da bir araya geliyorlar. Umutları, "ortak bir tavır" sergileyerek, bu karmaşık soruna, "pratik ve onurlu" bir çare bulmaktır.
Klerides ile Simitis'in S - 300'ler konusunda aynı çizgide buluşmaları pek kolay bir iş değil. Gerçi Atina şimdiye kadar "resmen" Rum yönetiminin S - 300'ler siparişine karşı bir tavır almadı; ama Simitis başta olmak üzere bazı Yunan politikacılarının, özellikle son zamanlarda artan baskılar ve uyarılar karşısında, Klerides'in bu silahları almaktaki ısrarından rahatsız oldukları da biliniyor. "Vima", "Katimerini" gibi Yunan gazetelerinin yayınları da bu sıkıntıyı açıkça yansıtıyor.
Şimdi Atina'daki Yunan - Rum zirvesinde, bu farklı yaklaşımların bir yana bırakılarak, kısa vadede "füze krizi"nin nasıl önleneceği, daha uzun vadede de Kıbrıs sorununda neler yapılabileceği konusunda ortak bir tutumun belirlenmesine çalışılacak.
Yunanlı ve Kıbrıslı analistler, Klerides'in S - 300'leri mutlaka adaya getirmek ve "füze kartı" oyununu sürdürmek için, artık fazla bir "manevra kaybiliyeti"ne sahip olmadığının farkındalar...
* * *
GERÇEKTEN şimdi gelinen noktada, Klerides iki ateş arasında bulunuyor: Bir yandan daha önceki demeçlerinde "değişmez" dediği kendi kararı var. Bundan geri adım atması, 79 yaşındaki Rum lideri için siyasi intihar olur. Kaldı ki, muhalifleri (Kipriyanu ve Lissarides başta) onu ağır şekilde eleştirilerle baskı altında tutuyorlar. Buna tabii Rusya'nın da, kararından vazgeçmemesi için yaptığı telkinleri eklemek gerek.
Diğer yandan Klerides S - 300'ler yüzünden ABD'yi, AB'ı ve dünya kamuoyunu karşısına aldı. Önümüzdeki kasım ayında AB ile üyelik müzakerelerinin başlamasını bekleyen Güney Kıbrıs, şu sırada, Avrupa'nın sempatisini kaybetmek istemez. Ama Rumlar için asıl kaygı verici olan, Türkiye'nin tutumudur. Klerides, S - 300'lerin adaya gelmesi halinde, başına neler gelebileceğini çok iyi biliyor...
Tabii bunu kimseye açıkça söyleyecek hali yok, ama Rum lideri bu S - 300 işine girdiğine pişman olsa gerek. Kendisi ve genelde Rum politikacıları, "füze kartı"nı Türkiye'ye karşı oynayabileceğini ve istediği ödünleri koparabileceğini hesaplamıştı. Bu hesap tutmadığı gibi, oyun ters tepti; baskı altına giren, Rum tarafı oldu!
Nitekim Klerides başta haziran ayında geleceği bildirilen füzelerin teslimini kasıma kadar erteletti. Şimdi de, bu sürenin daha da uzatılacağı (hatta süresiz erteleneceği) söyleniyor.
Herhalde Klerides'in Atina'da yapacağı görüşmelerden sonra vermeye çalışacağı mesaj da, böyle bir "erteleme"ye hazır olduğudur. Ama bazı şartların yerine getirilmesi kaydı ile...
* * *
BU koşullar ne olabilir? Şimdiye kadar, öne sürülen şartlar, Kıbrıs'taki Türk kuvvetlerinin azaltılması, hava moratoryumunun uygulanması ve çözüm için temasların "toplumlararası" düzeyde yeniden başlaması gibi önerileri kapsıyor.
Türkiye ve Denktaş yönetimi, bildiğimiz nedenlerden, bu koşulları reddediyor: Asker indirimi, ancak çözüm yönünde ilerleme olduktan sonra gerçekleşebilir. Ankara, hele S - 300'lerin konuşlandırılabileceği bir ortamda moratoryuma razı değil. Denktaş görüşmelere ancak KKTC'nin egemenliğini tanıyan bir statü ile katılmak hususunda ısrarlı...
Türk tarafı, S - 300'ler meselesinin Rumlar tarafından yaratıldığını, dolayısı ile bunu halletmenin de onların işi olduğunu savunuyor. Bu argüman haklı ve mantıklı. Ancak, gelinen noktada, krizi ve çatışma riskini önlemek de çok önemli. Eğer Rum - Yunan tarafı bu yönde samimi olarak bir çıkış yolu arıyorsa, bunu kolaylaştırmakta yarar var.
Diğer bir deyişle, Türkiye temel tutumunu değiştirmeden, S - 300'lerin adaya gelmesini önleyecek pratik bir formülün bulunmasına yardımcı olabilir. Böyle bir tutum, Klerides'i çıkamayacağı bir köşeye daha da sıkıştırmaktan daha iyi bir sonuç verecektir...
Yazara E-Posta: s.kohen@milliyet.com.tr