İsrail Başbakanı Ariel Şaron'un Ankara'ya yaptığı ziyaretin ardından bu soru güncellik kazanıyor. İlk bakışta, Ankara'nın rolü şimdi daha zorlaşmış g"rünüyor. Şaron ile yapılan g"rüşmeler, Türkiye ile İsrail'in olaylara bakış açısındaki farklılıkları ortaya koydu.™zetle, Şaron ter"r tamamen son bulmadan Filistinlilerle masaya oturmak niyetinde değil. Türkiye ise "sıfır şiddet" olamayacağını, dolayısı ile bir yandan şiddetin bitmesine çalışılırken, diğer yandan müzakerelerin başlaması gerektiğini savunuyor.* * *BU durumda Türkiye'nin manevra kabiliyeti daralıyor mu? šst düzey bir yetkilinin deyişi ile, "zorluklar artmış olsa da, Türkiye devrede kalıyor. Hatta rolünün "nemi artıyor." Çünkü: (1) ABD artık eskisi (yani Clinton d"neminde olduğu) gibi bu sahnede aktif bir akt"r değil. (2) AB bazen ilgilenmek istiyor; ama etkin değil. (3) B"lgedeki çatışmalar artık tehlikeli boyutlar almış durumda. Topyekün bir Arap - İsrail savaşı olmasa da, şimdiki tırmanma Ortadoğu'da ciddi gerginliklere ve istikrarsızlığa gebe. Bu durumda Türkiye'nin bir yıldır sakin diplomasi ile sürdürdüğü rolünün "nemi artıyor. Gerçekten Türkiye bugün çatışmaların durdurulmasına yardımcı olabilecek nadir akt"rlerden biri. Dolayısı ile, Ankara - artan güçlüklere rağmen - bu rolünü sürdürmeye kararlı. Şaron ile g"rüşmelerin ardından şimdi Filistin ve Arap ülkeleri nezdinde yeni girişimler yapılacak. Bir Türk diplomatın ifadesi ile "işimiz sadece mesaj alıp g"türmek değil. Bir tarafın g"rüşünü "teki tarafa aktarırken, elbet kendi telkinlerimizi ve tavsiyelerimizi de iletiyoruz ve bunun için de etkinliğimizi kullanıyoruz."* * * ÇATIŞMALARDAKİ son tırmanma karşısında, Türk diplomasisinin ağırlığını Filistin'den yana koyduğu g"zleniyor. Şaron'a Ankara'da verilen mesajlar açık: Türkiye, İsrail'in misilleme politikası ile yetinmeyip daha yapıcı adımlar atmasını (Mitchell raporunun şartlarını yerine getirmek, yabancı g"zlemcilere izin vermek, ambargoyu gevşetmek gibi) istiyor. Ankara'nın bu tavrı Arapları memnun edecek nitelikte. Ama Şaron y"netimini pek değil tabii... Ancak İsrail'in "nem verdiği bir husus var: Türkiye ile ilişkiler. Gerçekten Türkiye ile ilişkiler, b"lgede başka dostu olmayan, İsrail için yaşamsal bir değer taşıyor. Şaron'un bugünkü konjonktürde Ankara ziyaretini gerçekleştirmesi dahi, İsrail açısından bir kazanç...* * * BUNU bilen Türkiye, Şaron'a ciddi bir uyarıda da bulundu: Eğer b"lgede barış umutları kaybolursa, ikili ilişkiler de bundan etkilenir. Yani bunun Türkçesi şu: Şaron bugünkü tavrını sürdürürse, kendisinin de büyük "nem verdiği "stratejik işbirliği" ve ikili ilişkileri daha ileriye g"türecek birçok proje rafa kaldırılabilir. Türk yetkilileri mesajın İsrail'de doğru algılanacağını umuyorlar. Ankara rolünü sürdürmeye istekli ve kararlı. Kudüs'te dünkü trajik olaydan sonra, buna daha çok ihtiyaç var... skohen@milliyet.com.tr TšRKİYE bir süredir Ortadoğu'da oynamaya çalıştığı "kolaylaştırıcı rol"ünü sürdürebilecek mi?
