Sinan Genim

Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde, ülkemizin korunması gerekli kültür varlıkları açısından ne kadar zengin olduğunu gösteren ahşap köy mescitleri bulunuyor. Denizli’de yer alan beden duvarları kâgir, iç mekânları ahşap taşıyıcılı köy mescitleri de ahşap işçiliği ve kalem işi süslemeleri ile nadide eserler.

Türkiye, mâlik olduğu kültürel değerler açısından tüm dünyanın hayranlığını taşıyan, ama bu hayranlık pek de dile getirilmeyen bir ülkedir. Türkiye’nin binlerce yıllık kültür birikimi insanlığın vazgeçilmez kültür hazinesidir. Bir önceki yazımda “Dünya Kültür Mirası Listesi”ne alınan beş ahşap sütunlu camimizden bahsetmiştim. Son yıllarda uzun bir süredir gerek ekonomik gerekse görmezden gelinerek zamanın tahribine bırakılan çok sayıda yapımız restore edilerek kurtarılmıştır. Özellikle camilerin fonksiyonu değişmediği için yapım amaçlarına uygun olarak kullanımlarına devam edilmektedir. Ancak kullanım amacı büyük

Araştırma alanları; Orta Çağ İslam Dünyası, günümüz Orta Doğusu ve Osmanlı İmparatorluğu olan ve kısa süre önce vefat eden rahmetli Bernard Lewis (1912-2018) Londra’da dünyaya gelir. Londra Üniversitesi’nde eğitim görür. Orta Doğu Tarihi konusunda yüksek lisans yapar ve İslam Tarihi konusundaki tezi ile doktor unvanı alır. Paris Üniversitesi’nde yaptığı çalışmalar sırasında Türkçe öğrenir. 1938 yılından itibaren ders vermeye başlar. Sevgili hocam Dr. Nurhan Atasoy vasıtasıyla tanıştığım Dr. Lewis ile zaman zaman sohbetlerim oldu. İstanbul’a Eylül veya Ekim aylarında gelmişse, mutlaka Yenimahalle’ye gidip, beyaz Marmara mermeri tablalı masalarda, birer kadeh rakı refakatinde “Lüfer” yediğimiz olmuştur. Benim küçük Volkswagen arabama biner, gerek iki saati aşkın süren gidiş-dönüş yolculuğu gerekse yemek sırasında oldukça keyifli sohbetler ederdik. Genellikle kültür, sanat ve mimarlık üzerine geçen bu konuşmalar sırasında, genç olmanın getirdiği ataklık ile kendisine bazı

45. UNESCO Dünya Miras Komitesi toplantısında, 22 Eylül 2023’te “Anadolu’nun Orta Çağ Dönemi Ahşap Direkli ve Kirişli Camileri” olarak “Dünya Mirası Listesi”ne alındı. Ülkemizin beş ayrı kentinde bulunan bu camileri paylaşmak istedim

Çeşitli tarihlerde UNESCO “Dünya Mirası Geçici Listesi”ne alınan Anadolu’nun çeşitli bölgelerindeki camiler, bu kez 16-20 Eylül 2023 tarihleri arasındaki 45. UNESCO Dünya Miras Komitesi toplantısında, 22 Eylül 2023 günü “Anadolu’nun Orta Çağ Dönemi Ahşap Direkli ve Kirişli Camileri” olarak “Dünya Mirası Listesi”ne alındı.

Ülkemizin beş ayrı kentinde bulunan bu camilerin isimlerini duysak da çok azımız bu yapıları ziyaret etmiş, içlerindeki havayı solumuştur. Bu konudaki bilginize katkıda bulunmak ve imkân bulduğunuzda mutlaka ziyaret etmeniz için sizlerle paylaşmak istedim.

Sivrihisar Ulu Camii

Bu yapıların en eskisi, ilk yapımı 1232 yılına kadar geriye giden Sivrihisar Ulu Camii’dir. Anadolu’nun

Belçikalı David Van Reybrouck, Leuven Üniversitesi ve Cambridge Üniversitesi’nde arkeoloji ve felsefe eğitimi alır. Leiden Üniversitesi’nde doktora yapar. “The Plague” (2001) ve “Congo” (2010) isimli kitapları ile dünya çapında ün kazanır. Brüksel’de yaşayan farklı yaşlardan, tarzlardan ve geçmişlerden şairleri bir araya getiren, çok dilli, çok kültürlü bir girişim olan “Brüksel Şiir Kolektifi”ni kurar. 2011 yılında Belçika’da demokratik yenilik için bir platform olan vatandaşlar zirvesi ve örgütü olarak “G1000”i başlatır. 

“İngiltere halkı, özgür olduğu konusunda kendini kandırır. Aslında o, sadece parlamento üyelerinin seçiminde özgürdür, çünkü yeni üye seçilir seçilmez tekrar zincire vurulur ve hiçliğe sürüklenir.”  

Jean-Jacques Rousseau, 1762 

Seçimlere karşı 

David Van Reybrouck’un “Demokrasi Krizi” adlı kitabı bu alıntı ile başlıyor. 2012 yılı yazında

İlkel dönemlerden günümüze hassasiyetin, sezginin ve zarafetin sembolü olarak pek çok kültürde kendine yer bulan geyik, Türk destanlarında bir görünüp bir kaybolan gizemli hayvan olarak geçer

“Geyik gibidir devlet, insana gelir sırayla

Eğer gelirse tut hemen bağla.” 

Yusuf Has Hacib

Geyik, geyikgiller familyasından geviş getiren otobur memeli hayvanların ortak adıdır. Çift toynaklılar takımında bulunan akraba familyalardaki benzer hayvanlar da genel olarak “Geyik” olarak isimlendirilmektedir. Geyikler, Avusturalya dışındaki tüm kıtalarda oldukça yaygın olarak bulunmaktadır. Türk tarihinde geyik önemli bir figürdür. Orta Asya’nın kuzeyindeki Türk kabileleri erken dönemlerden itibaren, atın evcilleştirilmesinden önce ren geyiğini eğitmiş ve yük hayvanı olarak kullanmıştır.

Birçok hayvan; mitoloji, destan ve efsaneler yoluyla ilkel dönemlerden günümüze ulaşır. Bazı yönleriyle çeşitli inançlara konu olup, folklorik olarak varlıklarını sürdürmeye devam etmektedirler.

Takeşi Yōrō, 1937 yılında Kamakura’da dünyaya gelir. Tokyo Üniversitesi Tıp Fakültesinde doktorasını tamamladıktan sonra aynı üniversitede hocalık yapar. Tokyo Üniversitesi Genel Araştırma Müzesi başkanlığı, Tokyo Üniversitesi Yayınları Kurulu başkanlığı gibi çok sayıda görevde bulunur. 2003 yılında yayımladığı “Aptallık Duvarı” isimli kitabı yılın en çok satılan kitabı olur ve “Mainichi Kütür Ödülü”ne lâyık görülür.  

Matematik 

“Matematik kadar anlayıp anlamadığımızın kesin belli olduğu bir bilim yoktur. Anlayan anlar, anlamayan da anlamaz. Anlayan da belirli bir yere kadar ilerleyince anlamaz olur. Tabii ki bir ömür harcarsa belki anlayabilir, ancak hayat kısadır. Bu yüzden bir noktada artık anlama çabasından vazgeçer insan. Tabii böyle yapmayanlar uzman matematikçi olacaklardır. Ancak, o hâlde bile, matematiğin her şeyini anlayacak değiller. Böyle düşününce, herkes ‘aptallık duvarı’ ifadesini anlayacaktır gibime geliyor.” (s. 16) 

Büyük

“Svastika”nın, 1930’lu yıllardan itibaren sağa bakan versiyonu “Nazi sembolü ve Arî ırkın simgesi” hâline gelene kadar “uğur ve iyi şans” sembolü olarak kabul edilmekteydi. Bir figürün, kısa süre içinde korkutucu bir gücün elinde nefret edilen bir sembole dönüştürülmesi insanlık adına ne acı bir sonuçtur.

Çocukluk günlerimden itibaren bazı sembollere karşı özel bir ilgi duyarım. İlgimi çeken sembollerin ilki “Mührü Süleyman”, diğeri ise “Svastika”dır. Svastika genelde “Gamalı haç” olarak bilinmekte olup bir dönem Nazi yönetimi tarafından alabildiğine kullanıldığı için Batı toplumu üzerinde çok olumsuz bir imajı vardır.

Budist Tapınağı’nda Svastika

Svastika tarihi

Svastika’nın bilinen en eski örneği günümüzden yaklaşık on iki bin yıl öncesine dayanmaktadır. Ukrayna’da bulunan, mamut dişinden yapılmış kuş şeklindeki bir figürün, doğurganlık sembolü olarak kullanılmış olabileceği bu nedenle

Demokrasi kolay telaffuz edilen, oldukça zor bir kavramdır. İçeriğindeki sorumlulukların farkına varmadan hemen herkes sonsuz demokrasi talebinde bulunuyor. Demokrasilerde özgürlüklerin gelişmesi için bir araç olduğu kadar, toplumun ve onu oluşturan fertlerin sorumluklarının arttırıldığı da unutulmamalıdır. Kişisel veya toplumsal sorumluluk üstlenmeden sonsuz demokrasi talebi bugün içinde yaşamakta olduğumuz
kaosun en önemli nedenidir.

Bizim kuşağımız

Son zamanlarda artan bir hızla, özellikle gençlerin bulunduğu topluluklarda hemen her konuşmamda kendimi; “Bu ülke beni ve benim kuşağımı ilkokul, ortaokul, lise ve üniversitede herhangi bir bedel ödemeden okuttu, eğitti. Askerlik görevimi yaptım, her zaman vergimi ödemekte dürüst davrandım. Bütün bunlar, bu ülkeye borcumu ödemek için yeterli midir? Hayır, yalnızca askerlik yapmak ve vergi ödemek yeterli değildir. Aynı zamanda bilgimizi paylaşmak ve gelecek oluşturmak için doğru bildiklerimizi yüksek sesle dile getirmek ve kamuoyu oluşturmak ta bizim görevimizdir” s