Sinan Genim

Kitaplığımı karıştırırken bu kez elime küçük bir kitap geçti, kısa süre önce almış, okumuş ve bazı satırların altını çizmişim. İçinde bulunduğumuz bu sıkıntılı günlerde bir kez daha okumam gerektiğini düşündüm. Tekrar okudum ve okuduklarım üzerinde uzun uzun düşündüm. İnsanlığın geçmiş dönemlerine ait ne kadar az şey biliyoruz. Binlerce yıldır hemen her toplum birlikte yaşamak için kurallar geliştirmiş ve toplum düzeni büyük oranda bu kurallara bağlı olarak gelişmiş, ne zaman bu kurallar göz ardı edilmeye başlanmışsa o günden itibaren bazı toplumlar yok oluşa doğru gitmeye başlamışlar.

Toltek Bilgelik Kitabı

Sözünü ettiğim kitabın adı ‘Dört Anlaşma: Toltek Bilgelik Kitabı’. Antik Toltek öğretilerini günümüze taşıyan Don Miguel Ruiz’in bu kitabında, bir insanın hayat boyu uymak zorunda olduğu dört anlaşmadan söz edilmektedir. 1952 yılında Guadalajara, Meksika’da dünyaya gelen Don Miguel Ruiz, 13 çocuklu bir ailenin en sonuncusudur. Ruiz, tıp okur ve cerrah olur. Kitabın

Mâverâünnehir’i, Orta Çağ Arap coğrafyacılarından bazıları “Bilad-ı Türk” veya “Türkistan” olarak belirtirler. Turanî ile İranî kavimler arasındaki sınır olduğu belirtilen Ceyhun Nehri’ne eski Türklerin “Ögüz” ismini verdikleri de bilinmektedir. Her ne kadar üzerinden bin yıla yakın zaman geçse de köklerimiz bu bölge ve yakın çevresinde yeşermiştir.

Semerkant’taki Registan Meydanı özellikle gece görülmeli. 

Mâverâünnehir, Arapça bir sözcüktür. Arapça Mâverâ; “Bir şeyin ötesinde, arkasında, gerisinde bulunan yer” anlamına gelmektedir. Aral Gölü’ne dökülen Amuderya Nehri’nin (Ceyhun/Oxus) arkası, daha sonraları iki nehrin Ceyhun ile Seyhun’un (Siriderya) arasındaki toprakları belirtmek için kullanılmıştır. “Dîvânu Lugâti’t-Türk”te bu sözcük; “Çay ardı” olarak geçer. Muhtemelen İslam öncesi Arap kavimleri

30 Ekim 2022 tarihli “Hasan Âli Yücel” başlıklı yazım sonrası çok sayıda  geri bildirim aldım, bunlardan birinde “Artık Mustafa Necati Bey hakkında da bir yazı şart oldu” diyordu. Bu kez sizlere Cumhuriyetimizin en önde gelen Millî Eğitim Bakanlarından biri olan bu değerli insanı bilenlere hatırlatmak, bilmeyenlere ise tanıtmak isterim. Mustafa Necati Bey, Horasan’dan Anadolu’ya gelip Darende’ye yerleşen bir ailenin çocuğudur. 1894 yılında İzmir’de dünyaya gelir. İlk ve orta öğrenimini İzmir’de tamamlar. İzmir İdadisi’ni bitirdikten sonra İstanbul Hukuk Mektebi’ne devam ederek 1914 yılında mezun olur. Mezuniyet sonrası İzmir’e dönerek avukatlık ve İzmir Kız Öğretmen Okulu’nda öğretmenlik yapmaya başlar. Bir yıl sonra yakın arkadaşı Hüseyin Vâsıf (Çınar) ile Özel Şark Mektebi İdadisi’ni kurarak 1918 yılına kadar bu okulda müdürlük ve edebiyat öğretmenliği yapar. Bu arada “Aydın-Kasaba Demiryolu Hukuk Müşavirliği” görevini de üstlenir.

İşgale karşı direniş

1912 yılında

Hıdırellez, Hızır ile İlyâs peygamberlerin yılda bir kez bir araya geldikleri gün olarak kabul edilmektedir. İnsanlığın giderek karamsar bir ruh hâline büründüğü günümüzde farklılıklardan sıyrılıp hep birlikte eğlenebilmek için geçmişten günümüze ulaşan Hıdırellez gibi şenliklere ihtiyacımız var.

Çokça duyduğumuz ancak hakkında kulaktan dolma bazı anlatılar dışında yeteri kadar bilgi sahibi olmadığımız Hıdırellez, “Hızır ile İlyâs” isimlerinin halk ağzında aldığı şekildir. Kökü İslam öncesi Orta Asya, Ortadoğu ve Anadolu’da yazın gelişini kutlama amacına dayanan bu şenlik, yüz yıllardır “Hızır ile İlyâs” isimleri etrafında bir nevi dini içeriğe bürünmüş halk bayramı olarak kutlanmaktadır. Halk arasında ölümsüzlük sırrına erdiklerine, biri karada (Hızır), diğeri ise denizde (İlyâs) darda kalanlara yardım ettiğine inanılan “Hızır ile İlyâs” peygamberlerin yılda bir kez bir araya geldikleri gün olarak kabul edilmektedir.

Hıdırellez, özellikle Anadolu,

Hemen her kelime gibi “Sabır Üzerine” bir yazı yazmayı düşündüğümde önce sözlüklere bakma ihtiyacı duydum, anlaşılan sabrın sınırı yokmuş, sabır başımıza gelen veya gelecek olan hemen her şeye tahammül etmeyi gerektiren bir davranışmış. Sabır kelimesi sözlüklerde; “Katlanılması zor olan haksızlık, sıkıntı, acı, hastalık, yoksulluk, felâket vb. durumlar karşısında umutsuzluğa kapılmayıp şikâyet etmeden, sızlanmadan dayanma, tahammül gösterme; olacak, gelecek veya gerçekleşecek bir şeyi telâş göstermeden, telâşa kapılmadan bekleme, acelecilik etmeme; ruha ve bedene  zarar veren şeylerden uzak durma, nefsin aşırı istek ve arzularına karşı koyma” olarak açıklanıyor. 

Küçükken verilen eğitim 

Sanırım bunca tarif geçmişte yaşayan insanlar için geçerli, günümüzde hemen hiç kimsenin neredeyse sabrı kalmamış gibi! Küçük bir çocukken annem bana, söylenen her söze anında cevap vermemem gerektiğini öğretti. Bazı söz ve davranışlara üzerinden

İki gravürün hikâyesini yazmak istedim bugün. Çünkü gerek ülkelerin gerekse toplumların her zaman reform yapmaları ve çağın gidişine paralel düzenlemeler gerçekleştirmeleri kaçınılmazdır. Ancak dikkat edilmesi gereken, yapılan çalışmaların geçmişle olan bağlarıdır.

Melling’in çizdiği “Bayram Günü Padişahın Tören Yürüyüşü” adlı gravür.

Bu kez zaman zaman dikkatimi çeken ve üzerinde düşüncelere daldığım iki gravürün hikâyesini sizlerle paylaşmak istedim. Gravürlerin ilki Antoine Ignace Melling tarafından çizilen, 1819 yılında Paris’te basılan “A Picture Voyage to Constantinople” isimli büyük boy albümde yer alan “Bayram Günü Padişahın Tören Yürüyüşü” isimli gravürdür. Diğeri ise John Frederich Lewis’in “Constantinople in the Years 1835-36” adıyla 1837-1838 yılları arasında Londra’da basılan taş baskı albümün girişinde yer alan gravürdür.

Melling

Fransız

“Bugün 23 Nisan, hep neşeyle doluyor insan.

Bugün, Atatürk’ten bir armağan, yoksa tutsak olurduk biz inan.”

23 Nisan, 1921 yılında çıkarılan “23 Nisan’ın Milli Bayram Addine Dair Kanun” ile, Türkiye’nin ilk ulusal bayramı olarak kabul edilmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin uygulamakla yükümlü olduğu bu kanunda ne ulusal egemenlikten ne de çocuklardan söz edilmektedir. 1 Kasım 1922 günü saltanatın kaldırılmasıyla birlikte “Hâkimiyet-i Milliye Bayramı / Ulusal Egemenlik Bayramı” olarak kabul edilmiştir. Daha sonraki yıllarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılış tarihi olan 23 Nisan, “23 Nisan Millî Bayramı” olarak kutlanmaya başlanmış ve 1 Kasım’ın giderek unutulmasına neden olmuştur. 1935 yılında bayramlar ve tatil günleri ile ilgili kanun değiştirilmiş ve “Millî Hâkimiyet Bayramı” olarak kutlanmaya başlanmıştır.

Çocuk Sarayı

23 Nisan 1927 günü ilk kez çocuklar da bu bayram kutlamalarına dahil edilmiş ve Atatürk

Anadolu binlerce yıldır insanlığı aydınlatmak için çalışanların yurdudur, burada yaşamış, yaşamakta ve yaşayacak olan her bilim insanını hatırlamak ve onları unutulmaz kılmak bizim boynumuzun borcudur. Onlardan biri de MÖ 315 yılında günümüzde Mersin’in Mezitli İlçesi’nin kıyısında yer alan eski Soli Pompeiopolis kentinde dünyaya gelen Aratos’tur...

Anadolu, bitmez tükenmez düşünen insan kaynağıdır. Bin yıllardır, değişik ırk, din, dil ve renkte insanlar onun bu özelliğine katkıda bulunmuştur. Ne yazık ki pek çok konuda olduğu gibi çoğunluğumuz bu zenginliğin farkında olmayıp, nakil yoluyla iletilen bilgileri gerçeklerden daha önemli kabul etmektedir. Anadolu’nun bilim ve düşünce dünyasını zenginleştiren düşünürlerden biri de Aratos’tur.

Aratos

Aratos, MÖ 315 yılında günümüzde Mersin’in Mezitli İlçesi’nin kıyısında yer alan eski Soli Pompeiopolis kentinde dünyaya gelir. İlk eğitimini Tarsus’ta yapan Aratos, yirmili yaşlarında matematik ve astronomi konularında eğitim almak