Sinan Genim

“Özür dilemek fazilettir, özrü kabul etmek ise daha büyük bir fazilettir.”

Geçenlerde genç bir dostumla telefonda sohbet ederken yapılan bir işin ortaya çıkan görüntüleri için “Bu görüntüler hatalı, yanlış anlaşıldık özür dileriz” denilmesi gerektiğini söyledim. Müthiş bir karşı çıkışla “Biz özür dilemeyiz!” dedi. “Özür dilemenin bir fazilet olduğunu hepimizin hatalı davranışı olabileceğini, yanlış anlaşılabileceğimizi” anlatmaya çalıştım ancak “Özür dilemek geri adım atmaktır, daha sonra üstümüze gelirler” sözleriyle karşılaştım. Gecenin geç saatlerinde telefonla yapılan bu konuşma üzerine çok üzüldüm,uykum kaçtı. Sabaha karşı ancak teskin olup uyuyabildim. 

Üniversite mezunu, yurt dışında eğitimine devam etmiş, uzun bir süre yurt dışında bulunmuş olan bu kişiden aldığım cevap beni uzun uzun düşünmeye sevk etti. Çocukluğumdan beri duyduğum bir söz vardır; “Hata

Bu geziyi “Bakın ben nereleri gezdim, neleri gördüm” demek için anlatmadım. Cancún gibi havası çoğu zaman çok sıcak ve rutubetli olan bir bölgenin turizme kazandırılması için Meksika hükûmetinin özel sektör ile yaptığı iş birliğinin sonuçlarını göstermek istedim.

Bir grup arkadaşla, 2011 yılında rahmetli Necmettin Bitlisli’nin düzenlediği organizasyonla Meksika’ya gittik. Önce başkent Meksiko City’yi dolaştık. Anıtsal yapılar, Frida Kahlo Müzesi ve Chapultepec’de (telaffuz tarzını duyunca aklıma Çapultepe gelmişti) bulunan Ulusal Antropoloji Müzesi’ni (El Museo Nacional de Antropologia) ziyaret ettik. Ulusal Antropoloji Müzesi, mimar Pedro Ramírez Vàzques ve Rafael Mijares Alcérra tarafından tasarlanır ve 17 Eylül 1964 günü tamamlanarak ziyarete açılır. 1966 yılında bir dergide yayımlanan fotoğraflarını görünce “Bir gün buraya gidip bu muhteşem yapıyı göreceğim” demiştim. Müzenin beni etkileyen en önemli yapısı, girişteki büyük

“Hoş gör ki hoş görülesin”

İbn Hanbel

Uzun süredir toplumumuzda giderek azalan, nerede ise yok olmaya yüz tutan “Nezaket” üzerine hep bir yazı yazmak isterdim. Sevgili dostum Mehmet Çelik’in 21 Mayıs 2023 tarihli “Devellioğlu sözlüğü”  adlı yazısını bir kez daha okuyunca “Artık şart oldu” diye düşündüm. Çelik yazısına; “Artık kimse yazısına ‘Ferit Devellioğlu sözlüğüne göre’ diyerek başlamıyor. Oysa ‘ansiklopedilerin efendisi’ Hakkı Devrim’in Radikal gazetesindeki hemen her yazısında muhakkak Devellioğlu adı geçerdi. Böylece yeni şeyler öğrenirdik” sözleri ile başlıyor. Ben de bazı yazılarıma “Sözlüklere göre” diye başlıyorum. Bu sözlükler içinde elbette benim de en çok başvurduğum Ferit Devellioğlu’nun “Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat”ıdır. Çelik’in yazısı bana bunca emek sonucu oluşan bu lûgatın yazarının adını yazmadığımı hatırlattı ve doğrusu

Günümüz dünyasında belirli büyüklüğe ulaşan her şehir Babil Kulesi benzeri özellikler göstermektedir. Bu şehirlerde her inançtan, her renkten, her dilden insan bir arada yaşamakta zaman zaman birlikte yaşamın ve uyumun getirdiği zenginlikleri paylaşmakta zaman zaman ise uyumsuzlukların getirdiği rahatsızlıklarla yaşayanları tedirginliğe düşürmektedir.

Eski Babilcede “Bab-İlim”, Babil dilinde “Bab-İlu”, İbranicede “Bavel” ya da “Babel”, Arapçada “Atlas Babil” olarak isimlendirilen şehir antik çağın en önemli ve ünlü şehirlerinden biridir. MÖ II. bin yılın başlarından I. bin yılın başlarına kadar Mezopotamya’nın güneyinde oluşan Babil Uygarlığı’nın, MÖ VII. ve VI. yüzyıllar boyunca ise Yeni Babil İmparatorluğu’nun başkentliğini yapmıştır. Bağdat’ın 88 kilometre güneybatısında, Hillah kasabasının yakınında bulunan şehir MÖ 275 yılından itibaren önemini kaybetmeye başlar ve bir süre sonra terk edilerek kumların altında kalır.

Tevrat’ta Babil

Babil Kulesi efsanesi ilk

“Yaklaşık on yıl kadar önce birkaç günlüğüne Belçikalı hukukçu, konuksever merhum Mösyö de Laveleye’nin evinde kalırken yürüyüşlerimizden birinde konu dine geldi. ‘Yani okullarınız da hiç din eğitimi verilmediğini mi söylüyorsunuz?’ diye sordu kıymetli profesör. Verilmediğini söylediğimde şaşkınlıktan ansızın olduğu yerde kalıverdi ve kolay kolay unutamayacağım o ses tonuyla yineledi: ‘Din dersi yok ha! Ahlaki eğitim nasıl veriliyor öyleyse?’ Bu soru o an beni hayli şaşırttı. Halihazırda verecek bir cevabım yoktu çünkü öğrendiğim ahlaki değerler okulda verilmiyordu, neyin doğru neyin yanlış olduğuna dair fikirlerimi oluşturan farklı unsurları incelemeye başladığımda ise bunları zihnime işleyenin Buşido olduğunu fark ettim.” (s. 11) 

Ahlak eğitimi

Bu soru ve sonrasındaki çalışmalar Inazo Nitobe’nin Japon ahlak eğitimi ve Buşido konusunda bir kitap yazmasına yol açar. Inazo Nitobe (1862-1933), eğitimci, tarım ekonomisti ve diplomattır. Sapporo Tarım Koleji’nden sonra Amerika’da eğitimine

İstanbul’u çevreleyen ‘Kara Surları’nın Marmara Denizi ile birleştirdiği noktada yer alan Yedikule Hisarı, 1459-1460 kışında Fatih Sultan Mehmed tarafından inşa ettirilir. Beşgen formundaki bu yapı, üç köşesinde birer yuvarlak kule ve çeşitli burçlarla takviye edilmiştir. Bizim tarafımızdan Yedikule, yabancılar tarafından Château des Sept-Tours olarak bilinen bu hisar İstanbul’da Anadoluhisarı ve Rumelihisarı’dan sonra yaptığımız üçüncü hisardır.  

Hisarın sur dışına bakan bölümünde ünlü Altın Kapı-Porta Aurea bulunmaktadır. Roma dönemi imparatorluk zafer alaylarının şehre girişlerinde kullanılan bu yapı, İstanbul Surları’nın en önemli kapısıdır. Fatih Sultan Mehmed döneminde hazine, arşiv ve devlet hapishanesi olarak kullanılan hisarın sur dışına açılan bu görkemli kapısı ördürülmüş veya İstanbul’un kuşatılması sırasında Romalılar tarafından örülmüştür.  

Hazine ve hapishane olarak kullanımına son verilmesinden sonra hisarın içinde küçük bir mahalle

1999 Gölcük depremi sonrasında bir gün rahmetli Memduh Yasa’yı ziyaret ettiğimde çok üzüntülü olduğunu gördüm. O sırada televizyonda haber saati vardı ve peş peşe ekrana çıkan, çoğu akademik ünvanlı uzman, insanları gelecek büyük bir deprem için korkutmakla meşguldü. Hoca bana; “Şu insanları görüyor musun? Sözde bunlar ülkemizin deprem konularında önde gelen uzmanları… İnsanları korkutmaktan zevk alıyorlar, felaket senaryolarıyla insanların ruh sağlığını bozuyorlar. Bunlar ne yazık ki ünvanları ile bağdaşmayan küçük çocuklar, insanları korku ile terbiye etmeyi marifet sanıyorlar.”  dedi.   

Çok uzun yıllar saygın bir hoca olarak üniversitelerde ders veren, tanıdığım çoğu kişinin öğrencisi olmakla gurur duyduğu bir hocanın üzüntüsünü anlamamak mümkün değildi. Çok az sayıda bilim insanı öneriler yapıyor, çoğu ise gösteri peşindeydi. 

O günden beri benzer konuşmalara şahit olunca aklıma hep rahmetli hocam

“Dün bu köşede yayımlanan yazının devamıdır...” 

TAÇ Vakfı 

Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu ihtiyaç duyduğunda zaman zaman üyeleri bir komisyon olarak görevlendirirdi. “Korunması gerekli kültür varlıklarına yapılacak müdahalelerin ölçek ve derinliğini belirtmek üzere” bir ilke kararı oluşturulması gündeme geldiğinde, böyle bir komisyon oluşturdu. Ama uzun süre bu komisyon herhangi bir çalışma yapmadı. Bu ilke kararının gerekli olduğunu düşünen Türkiye Anıt Çevre ve Turizm Değerlerini Koruma (TAÇ) Vakfı Bilim Kurulu’nun birkaç ay süren çalışma ve dünyadaki örnekleri de dikkate alarak hazırladığı metin 14.01.1978 tarih ve 10200 sayılı “İlke Kararı” olarak yürürlüğe girdi. Bugüne kadar ne Kültür Bakanlığı bürokrasisinin ne de bu konuda söz sahibi olduğunu iddia eden çoğu kişinin bilmediği ve öğrenmemekte ısrar ettiği nokta; “Bu kararın yapıları tasnif etmediği, yapılara yapılacak müdahalelerin