ABD ekonomisini takip etmek, bugünlerde bizim için çok önemli. Çünkü, ekonomik kriz, ABD’de başladı ve burası düzelmeden diğer ülkelerde bir düzelme görülmesi mümkün değil. Ekonomik düzelme, ABD’den başlayarak bir zaman aralığı ile Avrupa’ya ve bize gelecek. Bu zaman aralığı da, 4-6 ay olarak tahmin ediliyor.
Halen, en yoğun alışverişin yaşanması beklenen bu aylarda bile, firmalar bekledikleri sonuçlara ulaşılamadı. Otomobil firmaları fiyatlarında, % 20-40 oranında damping yaptılar. Fiyatlar, 2001 yılının bile altına indi. General Motors ve Chrysler, iflas etmemek için her yolu deniyor. Ford, ilan etmeden, özel satışlar yapıyor.
Önemli gazeteler sık sık, her eyaletteki ekonomik durumda hangi gelişmeler olduğunu karşılaştırmalı olarak, veriyor. Şimdilik, iyiye doğru bir gidiş görülmüyor. Yeni yılla birlikte, sıkıntıların daha da artacağı yönünde tahminler var.
Kriz derinleşiyor
Amerikan Merkez Bankası(FED)’nın açıkladığı rapora göre, aşağı gidiş, derinleşerek sürüyor. “Bej Kitap” adı verilen rapora göre, ekim ayındaki şoklardan sonra, kasım ayında sorunlar artarak devam etti.
İşsizlik artıyor. Ücretler veya çalışma saatleri azaltılıyor. Yeni işçi alımı, neredeyse tamamen durdu. Gayrimenkul müteahhitleri ve bu konudaki işlerle uğraşanlar zor durumda. Gayrimenkullerini satmak isteyenler, ya uzun bir süre beklemek ya da çok düşük fiyatlara razı olmak durumundalar.
En önemlisi, artık Borsa biraz yukarı bile gitse, reel sektörün bu hareketlerden, doğrudan etkilenmemesi. Etkilenmesi için, çıkışın sürekli ve önemli olması gerekiyor.
ABD ekonomisinin en önemli bölümünü oluşturan “Servis Sektörü”nün endeksi, kasım ayında, son 11 yılın en kötü göstergelerine sahip oldu.
Kasım ayındaki düşüş, ABD ekonomisinde şimdiye kadar yaşanan en sert düşüş oldu. Sadece, kasım ayında işini kaybedenlerin sayısının, 300.000 ila 400.000 kişi arasında olduğu tahmin ediliyor. Yıl başından, kasım ayına kadar, 1.2 milyon kişinin işsiz kaldığı açıklandı.
Otomobil, mobilya, elektronik, beyaz eşya ve lüks tüketim malları satışları düştü. Ancak, indirimli satış yapan mağazaların durumu, büyük mağazalara göre daha iyi. Bir kaç eyalet dışında, tüm eyaletlerde, banka kredileri de azalmış durumda.
Ucuzluk kampanyaları
Gelecek ay, tüm fiyatların ciddi biçimde düşmesi ve büyük ucuzluk kampanyalarının başlatılması, bekleniyor. ABD enflasyonu da bu fiyat indirimlerine paralel olarak düşecek; hatta, petrol fiyatlarının düşmesi ile, negatif enflasyon oranları bile söz konusu olabilecek.
Öte yandan, ABD Çalışma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, bu yıl ikinci çeyrekte % 3.6 düşmüş olan “Verimlilik Oranı”, üçüncü çeyrekte, % 1.3 yükseldi. Ama, bu çok üzerinde durulan bir gösterge değil.
Krizde, dibe vurulup vurulmadığı yeni yılda belli olacak. İyice dibe vurmadan da çıkış söz konusu değil.
