Çözüm a) İşsizliğin azaltılması: Nisan sonu itibariyle, işsizlik oranımız % 9.8. 2000 yılında bu oran % 6.5'ti. İşsizlik oranı, 2003 yılında % 10.5'e yükselmişti. Acilen bu konuda tedbir alınması, bu amaçla özel sektör ve kamu yatırımlarının artırılması gerekiyor. Kamu yatırımlarının artırılması kararı ise bütçe disiplini ve sıkı para politikası uygulamalarıyla çelişiyor. Hükümet, bu nedenle zorunlu olarak, özel sektörün üretim ve ihracat faaliyetlerini desteklemek durumunda. Sonuçta, döviz kurunun yükseltilmesi ve yeni bir denge oluşturularak yola devam edilmesi durumuyla karşılaşabiliriz. Yeni hükümetin oluşturulmasının ardından, acil çözüm bekleyen ekonomik sorunlarımız var. Bunları şöyle sıralayabiliriz: b) Sosyal Güvenlik Sistemi'nin yeniden oluşturulması: Sosyal Güvenlik Sistemi'nin Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) içindeki oranı 2006 yılında % 4.2 oldu. Daha 2000 yılında bu oran % 1.4'tü. Bu konudaki harcamaların sağlık konusunda alınan kararlar sonrası çok süratle artacağı anlaşılıyor. IMF'ye verilen sözler arasında, bu harcamanın, on yıl içinde GSMH'nin % 1'ine indirilmesi de var. Bu durumda, sağlık konusunda halka verilen sözlerin bir bölümünden geri dönülmesi veya kontrollerin sıkılaştırılması söz konusu olabilir. Kayıt dışıyla ilgili alınacak tedbirlerin bir bölümü de sosyal güvenlik harcamaları konusunda rahatlama sağlar.c) Kayıt dışı ekonominin azaltılması: 2004 yılı itibariyle yapılan araştırmalara göre, Türk ekonomik faaliyetlerinin % 34'ü kayıt dışı olarak yapılıyor. Bu oran, OECD'nin 21 gelişmiş ülkesinde ortalama % 16. Türkiye'de yaklaşık her iki kişiden biri (% 47) kayıt dışı olarak çalışıyor denilebilir. Kayıt dışı işgücü, tarım sektöründe % 88'e yükseliyor. Sistem kayıt içine alınmadan sosyal güvenlik sistemimizin gelirlerinin artırılabilmesi de mümkün görünmüyor.d) Vergi reformu yapılması: Türkiye'de vergilerin % 65'i dolaylı vergilerden alınıyor. Dolayısıyla, zenginden ve fakirden gelirine göre değil, kullandığı mala göre vergi alınmış oluyor. Bu sıkıntı, bu dönemde mutlaka giderilmeli. Sosyal güvenlik sistemi e) Bütçe disiplininin bozulmaması: Bütçedeki faiz dışı fazla, geçen yıl GSMH'nin % 6.3'ü olarak gerçekleşti. Geçen yıl ocak-mayıs ayları arasında faiz dışı fazla olarak gerçekleşen miktar 15.8 milyar YTL olmuştu. Bu yıl ise aynı dönemde 10.1 YTL oldu. Bu kötü sonuca muhtemelen, seçim ekonomisi nedeniyle ulaşıldı. Merkez Bankası da bu nedenle, hükümeti uyarıyor ve aksi takdirde faiz indirimi yapmayacağı görüntüsünü veriyor.f) Su ve enerji darboğazlarının aşılması: Özellikle su konusunda, zamanında tedbir alınamadığı anlaşılıyor. Belediyeler ve Bakanlık birbirini suçluyor. Öte yandan, petrol fiyatlarının daha da yükselmesi olasılığı var. g) Doğu ve Güneydoğu bölgelerindeki yatırımların artırılması: AKP bu bölgelerde iyi oy aldı. Aşırı uçlara giden oyların da AKP'ye kayması sevindirici. Şimdi, bu bölgelere ciddi yatırımlar götürülmesi gerekiyor. ytoruner@milliyet.com.tr Petrol fiyatları yükselirse
