Büyük bankaların şikâyetçi olduğu 10 önemli sorun var:a) Bankacılık mevzuatı çok sık değişiyor. Değişikliklerin yerine getirilme süresi ise yeterli olmayabiliyor. Örneğin, banka iştiraklerinin satışı ile ilgili olarak verilen plan değiştirildi. Bankaların görüşü alınmadan süre 3 yıla düşürüldü.b) Bankaları ilgilendiren yasalar bile, bankalara sorulmadan çıkarılıyor. Örneğin, oto kredisi veren bir banka maldan da sorumlu. Çünkü, ödeme satıcıya yapılıyor. Dünyada hiçbir kredilendirmede bankanın maldan da sorumlu olduğu bir düzenleme yok.c) Artık hiçbir gelişmiş ülkede kalmayan ve her seferinde kaldırılacağı sözü verilen sınırsız mevduat güvencesi, yeniden getirildi. Şimdi, Temmuz 2004te güvenceye sınır getirileceği söyleniyor. Bu tedbir, 2004 yılı beklenmeden alınmalı.d) İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, hiç borsadan geçmeyen işlemlerden bile tescil ücreti alıyor. Tüm repo ve tahvil işlemleri her seferinde tescile tabi. Tescil masrafları milyonlarca doları buluyor ve bankalara büyük yük getiriyor. Borsadan geçmeyen işlemlerden bile tescil ücreti alınması, savunulamaz bir uygulama.e) Mevduat Sigorta Primi % 0.5 ve bu prim hem Türk lirası hem döviz mevduatı için aynı. Oysa, döviz faizi çok düşük. Dolayısıyla, prim faizin % 30u olabiliyor. Prim düşürülmeli ve Türk lirası ve döviz mevduatlarından değişik oranlarda alınmalı.f) Krediler üzerinde büyük yük var. Türk işadamı, milli bankalardan kredi kullanamaz durumda. Çünkü, yurtdışında hiç alınmayan çeşitli vergi, fon ve kesintiler milli bankaların kredilerine uygulanıyor. Yurtdışından kredi bulunması ucuz. Dolayısıyla, işadamları kredi almak için yurtdışını tercih ediyor veya kredi yurtdışından alınmış gibi gösteriliyor.g) Kredi sözleşmelerine % 0.75 damga pulu yapıştırılmak zorunda. Ama, yurtdışında böyle bir zorunluluk yok. Bazı milli bankalar da bir yolunu bulup, pul yapıştırmıyorlar. Müşteriler, aynı uygulamayı büyük bankalardan da istiyorlar. Ancak, onların yapabilmesi olanaksız. Damga pulu uygulaması, bu haliyle yazılı anlaşma yapılmasını güçleştiriyor.h) Kredi faizi üzerinden % 5 Banka ve Sigorta Muamelesi Vergisi alınıyor. Yurtdışındaki bankalar, buna da tabi değil.i) Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu için ödenen pay % 3. Bu oran tüketici kredilerinde % 10a çıkıyor. Yurtdışında kredi alırsanız, böyle bir masrafınız da olmuyor.j) Bütün bu masraflar kredi maliyetini % 10un üzerinde artırıyor. Milli bankaların yabancılarla ve bankacılık sistemimizin de yabancı sistemlerle rekabeti olanaksız hale geliyor. ***Milli bankalardan alınan kredilerin pahalı olmasının, yabancı kaynakların tercih edilmesinin ve sonuç olarak kredi kullanılamamasının temel sebebi, kredi maliyetlerinin yüksek olması. Bu maliyetler nedeniyle Türk işadamlarının yurtdışı kaynakları zorlaması sonucu, yabancılara ödediğimiz "spread (faiz marjı)" de artıyor.Bu maliyetlerle de milli ekonominin gelişmesini beklemek, saflık olur. ytoruner@milliyet.com.tr Geçen hafta IMF Türkiye Masası temsilcileri ile bir araya gelen 4 büyük bankanın genel müdürü, IMFye bankacılık sektörünün sorunlarını ve bunların çözüm yollarını anlattılar.
