a) Yıllar süren araştırmalar ve deneyler yaparak ilaç üretenler.b) Bu üretilen ilaçların patent ömrü dolduktan sonra aynı kimyasal içerikteki benzerini üretip piyasaya sunanlar.Birinciler, araştırmaya büyük paralar ayırdıkları için, bunlar "araştırmacı ilaç firmaları" olarak tanımlanıyor. İkinci bölümdekiler ise "jenerik" ilaç üretimi yapıyorlar. Doğal olarak, 15-20 yıl süren patent ömrü bittikten sonra, araştırmacı firmalar da jenerik ilaç üretebiliyorlar. Araştırmacı ilaç firmaları, bundan yaklaşık bir buçuk yıl önce bir araya gelerek bir dernek kurdular. Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AİFD) işte böyle doğdu. AİFD, hem yeni ve orijinal ilaçların hastalarımızın kullanımına verilmesini sağlamak hem de sağlık sektörünün sorunlarına etkili çözümler bulmak için çalışıyor.Derneğin Başkanı Engin Güner, Sağlık Bakanlığı'nın ne yaptığını bilen kişiler tarafından yönetildiğini, sorunların aşama aşama çözüldüğünü söylüyor ve hastanelerin birleştirilmesi operasyonuna destek veriyor. Bilindiği gibi, araştırmacı ilaç firmalarından biri olan Roche'un fiyatlandırma yöntemi ile ilgili sıkıntılar ortaya çıkınca, bakanlık, gecikmeksizin yeni tedbirler aldı. Zaten, bu konuda sıkıntı bakanlığın kendisindeydi. Şimdi, orijinal ilaçlar bakımından Türkiye, Avrupa'nın en ucuz orijinal ilacının satıldığı ülke oldu. Çünkü, bakanlık fiyat belirlerken, Avrupa'da söz konusu ilacı en ucuz satan 5 ülkenin fiyat ortalamalarını alıyor ve devlet hastanelerine de bu fiyattan ayrıca % 10-15 civarında iskonto yaptırıyor. Jenerik ilaçlarda da, devlet hastanelerinin alımlarında % 20'ye varan indirimler sağlandı. Ancak, bu ilaçların fiyatları halen Avrupa'dakilerin çok üzerinde bulunuyor. Jenerik ilaçlar, Avrupa'da bizdeki fiyatların beşte biri seviyesinde bulunabiliyor. Şimdi bakanlık, çalışmalarını bu konuya yönlendirmiş vaziyette. Doğal olarak, hem ilaç fiyatlarının daha da ucuzlaması hem de orijinal ve jenerik ilaç fiyatları arasında denge kurulabilmesi için jenerik ilaçlarda da fiyat indirimi şart. Ama, jenerik ilaçlarda Avrupa'daki seviyelere ulaşacak fiyat indirimi sağlanması şimdilik zor görünüyor. Çünkü, jenerik ilaç üretimi ülkemizde büyük bir sektör ve bu sektörün de lobisi var.AİFD, fikri mülkiyet haklarının korunmasını savunuyor. Bugün, sermaye ve yeni yatırım sıkıntısı çeken Türkiye'ye yeterli miktarda yabancı sermayenin gelmemesi ve kalıcı yatırımlar gerçekleştirilememesinin başta gelen nedenlerinden biri, fikri mülkiyet haklarının ülkemizde yeterince korunamaması. Fikri mülkiyet hakları korunmadığı zaman, haksız rekabet ortaya çıkıyor. Yeni ve orijinal ilaç ürünlerinin fikri mülkiyet haklarının (patentler, ticari markalar ve tüm ilaç ruhsat verilerinin) etkin olarak korunması, kaliteli bir sağlık hizmeti için şart. Zaten, ilaçta yenilik olmazsa, sağlık sorunlarının çözümünde ilerleme olmaz.Sağlık Bakanlığı iyi işler yapıyor. Hastanelerin birleştirilmesi nedeniyle doğan sorunlar yavaş yavaş aşılıyor. Bakan, önümüzdeki yıl doktorların hastalara iki misli zaman ayırmaya başlayabileceklerini, sorunların üzerine gidildiğini, bürokratik engellerin çoğunun kaldırıldığını söylüyor. İlaçların süresi bitmeden yenilerinin verilmemesi konusunda aldıkları tedbirler de yerinde. Bilgisayarlaşma, eczanelere ulaşmış durumda. Nihayet, alkışlanacak bir iş ve kişi gördük. ytoruner@milliyet.com.tr İlaç üreten firmalar esas itibariyle ikiye ayrılıyor.
