Büyükşehir belediyeleri geçen yıllarda Hazine garantisiyle borç almışlar ve bunları "Nasıl olsa Hazine öder" mantığıyla bilerek ödememişlerdi. Gerçekten de, Türkiye "default" durumuna düşmesin diye, Hazine bu borçları yüklenmek zorunda kaldı. Doğal olarak, şimdi sütten ağzı yanan Hazine, yoğurdu üfleyerek yiyor ve belediyelere kefil olmuyor. Zaten, Hazine'nin belediyelere garantör olması, IMF anlaşmalarıyla da önlenmiş vaziyette. Öte yandan, büyükşehir belediyelerinin ve diğer belediyelerin birbirlerine ve çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarına olan borçları var. Alacaklı kuruluşlar arasında, Hazine'den başka, Maliye (vergi daireleri), Sosyal Sigortalar Kurumu, Emekli Sandığı, BOTAŞ, TEDAŞ, İller Bankası, hastaneler ve diğer bakanlıklar gibi çok çeşitli kurumlar var. Ayrıca, belediyelerin birbirlerinden ve kamu kurum ve kuruluşlarından alacakları da mevcut. Hazine, büyük bir operasyona imza attı. Belediyelerin ve belediyelere ait şirketlerin kamu kurum ve kuruluşlarına olan borçları tahkime tabi tutuldu. Belediyelerin borç ve alacaklarının tahkimi, Hazine'nin en önemli sorunuydu. İşte bu sorunu çözmek amacıyla, Hazine, bu yıl haziran ayı sonunda, 2004 yılı sonu itibariyle belediyelerin kamuya olan borçlarının ve bunların faizlerinin takas, mahsup ve kesintisini gerçekleştirmek üzere bir Belediye Uzlaşma Komisyonu kurdu. Komisyon'a başvuran ve uzlaşmayı kabul eden belediyelerin borçlarına 2004 yılı sonundan itibaren bir zam ve faiz işletilmeyeceği hükme bağlanmış vaziyette.5216 sayılı yasa kapsamındaki 16 büyükşehir belediyesinden 14'ü ile bunların 16 şirket ve bağlı kuruluşu, Uzlaşma Komisyonu'na başvurdu. Bir türlü uzlaşma gerçekleştirilemeyen büyükşehir belediyeleri arasında, Ankara Büyükşehir, Ankara ASKİ, Ankara EGO, İzmir, Mersin, Gaziantep, Eskişehir, Samsun var. Anlaşılan, en büyük sorun Ankara Büyükşehir Belediyesi ile büyükşehir belediyelerinin dışında, 3593 sayılı yasa kapsamında bulunan 3208 belediyeden 2524'ü de uzlaşmak üzere Komisyon'a başvuruda bulundu. Bunlardan 73'ü uzlaşmadan çekildi veya evrakını tamamlayamadı. Hazine'nin en önemli sorunu Uzlaşma öncesi toplam 14.3 milyar YTL borcu olan belediyelerin borçları, uzlaşma sayesinde 9.6 milyar YTL'ye düştü. Bu toplam içinde, 16 büyükşehir belediyesinin 7.5 milyar YTL olan borcu, 4.6 milyar YTL'ye inmiş bulunuyor.Her belediyenin ödeme takvimi, kendi toplam borç tutarına ve genel bütçe vergi gelirlerinden aldığı paya bağlı. Öte yandan, 28.4.2006 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı gereğince, yapılacak toplam kesinti miktarı belediyelerin yıllık gelirlerinin % 20'sini geçmiyor. Uzlaşmaya varan belediyeler üzerindeki, bu borçlarla ilgili hacizler de kaldırılıyor.Hazine zor olanı başardı. Ancak, büyükşehir belediyelerinin uzlaşma sonrasında kalan borçlarının % 90'ı hâlâ Hazine'ye ait. Diğer belediyelerde bu oran, sadece % 11. Demek ki, Hazine, asıl sorun olan kendi alacaklarının önemli bir bölümünü tahsil edememiş. Özellikle de, büyükşehir belediyelerinden tahsilat yapılamıyor.Bu önemli konu üzerinde biraz daha çalışmak gerek. ytoruner@milliyet.com.tr Zoru başardı
