Banknotların şimdiye kadar neden kamuoyuna gösterilmediği anlaşıldı. Merkez Bankası Türkiyeyi temsil edebilecek bir tasarımda banknot üretemedi. Kalıpların bizdeki ressamlar tarafından az emekle üretildiği anlaşılıyor. Mürekkebi, kağıdı, banknot matbaası ithal edilen ve sadece basımı Türkiyede yapılabilen banknotların hiç olmazsa büyük kupürlerinin kalıplarının bu önemli aşamada yurtdışında yaptırılması gerekirdi. Görürsünüz, hem güvenlik unsurlarının azlığı hem de tasarım fakirliği nedeniyle, 50 ve 100 YTLlik banknotlar bir süre sonra yenilenecektir.Büyük kupürlerin sahtesinin üretilmesi kalpazanlar tarafından tercih edilir. Bu yüzden 20 milyonluk banknot en yaygın biçimde taklit ediliyordu. Şimdi, hiçbir ek önlem alınmadan 50 ve 100 YTLlik banknotlar piyasaya sürülüyor. Yeni banknotların tanıtımının da yeterince yapılamayacağı anlaşılıyor. Bu işe ayrılan bütçeden belli. Bu durumda, kalpazanlar YTL ile aynı gün sahte paraları piyasaya sürerlerse hiç şaşmam. YTLnin kolay taklit edilebilir olması nedeniyle, yabancı ülkelerdeki kalpazanlar da ülkemize akın edeceklerdir. Çünkü, bu güvenlik unsurlarıyla bu banknotlar rahatça taklit edilir. Hatta, aynısı bile basılabilir. Elindeki paranın hangisinin sahte olduğunu bankalar bile anlayamayabilir.Öte yandan, ciddi bir para sayma sıkıntısıyla karşılaşılacak. Merkez Bankası şimdi bile kendisine getirilen paraları sayamıyor. Paralar bankalardan çuvallarla alınıp aynı çuvallar sayılmadan başka bankalara veriliyor. Banknot sayısı iki misli arttığında, Merkez Bankası ve Ziraat Bankası kağıt paraları hiç sayamayacak. Sahteler rahatlıkla arada kaynayıp aylar sonra ortaya çıktığında kim tarafından getirildiği bile anlaşılamayacak.Madeni paralarda sorun daha da büyük. Öncelikle, piyasaya yeterince madeni para verilemeyecek. Para üstleri muhtemelen, çikletle veya kibritle verilecek. Kupür sayısında farklılık olduğu için paralar birbirlerine karışacak. Bazı paralardan piyasada sadece bir çeşit bulunurken, bazılarından iki, bazısından da üç çeşit para aynı anda piyasada olacak.Madeni paralara mıknatıs özelliği koymayı unutmuşlar. Dolayısıyla, meşrubat, yiyecek veren, park parası ödenen makinelerde sağlıklı olarak madeni paralarımız kullanılamayacak. Çünkü, bu makinelerin kullanımı sırasında mıknatıs özelliği olmayan paralar rahatlıkla başka ürünlerle, hatta buzla bile taklit edilebiliyor. Avrupa bu nedenle euro madeni paralarına mıknatıs özelliği koydu. Anlaşılan, Avrupada işe yaramayan, eski meşrubat, vs. makineleri Türkiyeye satılacak. Belki de, bize 50 kuruş ve 1 YTLyi basan Alman firma asıl parayı buradan kazanacak.Kısacası, bir süre sonra banknotlarda olacağı gibi, madeni paralarda da değişim rüzgarı esecek.Burası Türkiye! ytoruner@milliyet.com.tr Yeni Lira dünyanın en kolay taklit edilebilecek olan parası. Çok gelişmiş renkli fotokopi ve ileri teknoloji ürünü matbaa makineleri piyasada. Buna rağmen, bizim yeni banknotlarımızda koruma sağlayacak yeterli güvenlik önlemi bulunmuyor. Banknotlarımızda 15 - 20 yıl önce kullanılan ve artık geçerliliğini yitirmiş, klasik koruma önlemleri kullanılmış. Gizli görüntü, filigran, özel mürekkep, kabartma baskı, birleşen görüntü ve emniyet şeridi eski banknotlarımızda da aynen vardı.
