Krizdeki birlik

Yunanistan, İrlanda, Portekiz, İspanya ve İtalya’da yaşanan borç sarmalı Avrupa Birliği’nin (AB) geleceğini tehdit ediyor. Yunanistan’ın önümüzdeki haftalarda borçlarını ödeyemez duruma düşeceği hemen hemen kesinleşti. Zaten değerlendirme notunun (rating) dünyanın en kötüsü seviyesine indirilmesi bu durumun kaçınılmaz olduğunu vurguluyor. Global ekonomik krizin bu kez Avrupa’yı sallayacağı anlaşılıyor. Bu yüzden, yalnız AB ülkelerine değil, bizim gibi komşu ülkelere olan yatırımlar da askıya alındı.
Yunanistan’ın borcunu ödeyememesi, yalnız Yunanistan’ın değil, diğer Avrupa ülkelerinin de notunun düşürülmesine neden olacak. Çünkü, Avrupa ülkeleri birbirlerine büyük oranda borç vermişler ve bu borçlar tahsil edilemeyecek. Örneğin, Fransa’nın Yunanistan’a verdiği borç, kendi Gayri Safi Milli Hasıla’sının (GSMH) % 15’ine ulaşıyor. Avusturya, İrlanda, Hollanda ve Belçika da kendi GSMH’lerinin % 5’inden fazlasını Yunanistan’a borç vermiş durumda. Hollanda’nın İspanya’ya kullandırdığı kredi, kendi GSMH’sinin % 10’unu aşıyor. Fransa’nın zor durumdaki bu
5 ülkeye verdiği borç, kendi GSMH’sinin % 25’ine ulaşmış durumda. Almanya ve İngiltere’nin ise bu ülkelere GSMH’lerinin % 15’ini biraz aşan miktarda kredi kolaylıkları var.

Çözüm medir?
Halen, Yunanistan’ın içinde bulunduğu durum nedeniyle kısa vadeli borçlanmaları için alacağı paralar karşılığında ilave % 20 risk primi (spread) ödediği anlaşılıyor. Bilindiği gibi, bu prim, Türk Hazinesi, bankaları ve özel sektörü için toplam % 1 ilâ % 2.5 arasında. Faizlerin çok düşük olduğu bu dönemde, bu denli yüksek bir prim ödenmesi, zaten Yunanistan’ın iflası anlamına geliyor. Bu şartlarda, ya Yunanistan’ın bütçe gelirlerine el konulup borçlarının AB ve/veya IMF ve/veya Almanya tarafından devralınması ya da Yunanistan’ın euro sisteminden çıkarılarak Yunan Drahmisi’nin yeniden ve çok düşük değerli olarak yeniden gündeme getirilmesi kaçınılmaz.
Bu arada İrlanda’nın ödediği risk birimi % 7.95’e, Portekiz’in ki ise % 6.57’ye ulaştı. Dolayısıyla, Yunanistan’daki krizin İrlanda ve Portekiz’e bulaşma olasılığı da var. Ayrıca, İspanya ve Portekiz’in birbirlerine olan yoğun borçları nedeniyle bu iki ülkenin borç trafiğinin birlikte halledilmesi gerekiyor. İspanya’nın sadece Portekiz’e verdiği dış borç, GSMH’sinin
% 8’i ve Portekiz’in İspanya’ya verdiği dış borç, GSMH’sinin % 12’si mertebesinde.