Üst kademe SPK yöneticileriyle yaptığım görüşmede anladım ki, yeni yasa birçok yönden Avrupa'daki benzerlerinin önünde olacak. Hatta, Avrupa ve Amerikan sistemlerinin ikisinin birden faydalı uygulamaları Türk sistemine dahil ediliyor. Bu yasa çıkarılırsa, SPK Türk ekonomik sisteminin en büyük reformlardan birisine de imza atmış olacak. Hem de bu kez, reform IMF'nin baskısı olmadan gerçekleşecek.Mortgage sisteminin oluşturulmasında birinci aşama, "ipotekli gayrimenkul senedi"nin şartlarının belirlenmesi. SPK, bu aşamada iki veya üç çeşit senet biçimi belirlemeyi düşünüyor. Bankalar ve kredi vermesi veya krediye aracılık etmesi düşünülen diğer finans kurumları, kredi cinsine göre bu senetlerden birisini düzenleyecekler. Her bir çeşit senedin, değişik garantileri bulunuyor. Bazı senetler ikincil piyasada satıldığı zaman, banka garantisi taşırlarken diğer bazı senetler banka garantisi olmaksızın işlem görebilecek. Mortgage sisteminin oluşturulmasında ikinci aşama, "ipotekli gayrimenkul senetleri piyasası"nın oluşturulması. Gayet yerinde bir görüşle, bu piyasanın oluşturulması İstanbul Menkul Kıymetler Borsası içinde yapılacak. Böylece, borsa aracı kurumları da yeni bir enstrümana kavuşmuş olacaklar.Bankalar ortalama 2-3 ay vade ile mevduat topladıkları ve 20 yıla varan vadeli mortgage kredisini bu mevduat karşılığında verecekleri için, vade tutmazlığı (maturity mismatch) sorununu aşmak amacıyla, "ipotekli gayrimenkul senetleri piyasası"nı kullanıp risklerinin önemli bölümünü satmış olacaklar. Bu durumda, yabancılar dahil büyük fonlar ve halk da bu piyasada yatırımlarını değerlendirebilecek. Bu haliyle piyasa, Türk lirası cinsinden uzun vadeli mevduat tutmak isteyenlere de cevap verecek.Mortgage sisteminin oluşturulmasında üçüncü aşama, kredi kullanacak olan kişilerde aranacak şartların belirlenmesi. Bunun için kişinin kredi notunun yeterli olması ve krediyi geriye ödeyecek yeterli gelirinin bulunduğunun saptanması gerekiyor. Bu amaçla, bankaların kredi kartları için kurdukları Kredi Kayıt Bürosu ve benzeri diğer kurumlardan yararlanılması düşünülüyor.Sistemin oluşturulmasındaki diğer aşamalar, sonraki yazımın konusu.Bu noktada, SPK'yı alkışlamaktan başka yapacak şey yok. ytoruner@milliyet.com.tr Mortgage (ipotekli gayrimenkul senedi) sisteminin ülkemizde yerleşmesi için Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) harıl harıl çalışıyor. Hazırlanan yasa tasarısı, görüşleri alınmak üzere bütün devlet birimlerine gönderildi, cevaplar alındı. Maliye Bakanlığı tasarıya çok olumlu bakıyor ve istenilen vergi indirimini sağladı. Yasa tasarısına son şekli verildi ve SPK'nın internet sitesinde yayımlandı; kamuoyunun bilgi ve görüşlerine sunuldu. Tasarının ekim ayı başında Meclis'in gündemine alınması bekleniyor. Hükümet de öncelik verirse, tasarı yıl sonuna kadar kanunlaşacak. SPK, bir taraftan da yasa sonrası çıkarılacak alt düzenlemeleri hazırlıyor.
