Bazı müteahhitler olmayan binaları satıyorlar. Bazı bankalar da olmayan binalara kredi veriyorlar. Ülkemizde, bu konuda da kontrolsüz bir büyüme sürüyor. Gayrimenkul satın alırken, kişilerin gözden kaçırmamaları gereken çok önemli noktalar var. Aynı biçimde, bankalar da gayrimenkul kredisi verirken bu hususlara dikkat etmeliler: Gayrimenkul sektöründe büyük bir patlama yaşanıyor. Gayrimenkul fiyatları neredeyse iki misli arttı. Muhtemelen, bazı yerlerdeki fiyatlar daha da artacak. Özellikle İstanbul'da, yeterli arsa olmaması fiyatları şişirdikçe şişiriyor. A) Kredi kullanmasa bile gayrimenkul yatırımcısına en çok kazandıracak, bankaların verdikleri kredileri rahatlıkla garanti edecek, alınan kredilerin kolayca geri ödenmesini sağlayacak en önemli husus, alınan veya kredilendirilen gayrimenkulün ilerideki değerinin şimdikinden önemli biçimde yüksek olmasıdır. Buna, "alırken kazanmak" derler. Yabancı gayrimenkul yatırımcılarının baktıkları en önemli husus da budur. Bu konuda, size yön gösterebilecek sihirli sözcük, "iyi yer seçimi"dir. Buna yabancılar, "location and location" diyorlar. İyi yer seçimi, fiyattan önemlidir.B) Bakılacak ikinci husus, gayrimenkulün bitirilip bitirilemeyeceğidir. Bitirileceğine inansanız veya mevcut bir gayrimenkulü alsanız veya kredilendirseniz bile, gayrimenkulün iskânının, ruhsatının, tapusunun sağlam olup olmadığını iyice inceleyiniz. Gayrimenkul satış vaadi veya seçim kazanmak için siyasilerin verdikleri belediye tapusuyla yapılacak satışlar, gayrimenkulün devrini garanti etmez. Kazanmak için, bitmiş gayrimenkullerde "tapu senedi"nin kendisi, inşaatı sürenlerde "arsa tapusu"nu mutlaka isteyiniz. "Tapu senedi" ile birlikte, kroki, iskân ve ruhsata da bakınız. Size satılan yerin, gerçekten almak istediğiniz yer olup olmadığını kontrol ediniz. İskân ve ruhsat da "tapu senedi" kadar önemlidir. İyisi mi bütün bunları profesyonel kurumlara düşük bir ücret karşılığında kontrol ettiriniz. Bankaların da kredi vermeden önce, kredilerini garantiye almak için bu hususları kontrol etmeleri gerekir. Bu kontrolleri yaptırsanız bile dolandırılmış olabilirsiniz. İyisi mi düşük bir ücret ödeyip 'tapu garantisi' alınız. Alırken, kazanın C) Kullananlar için de verenler için de, "kredinin faizi" çok önemlidir. Faizin, vergiler ve masraflar eklendikten sonraki bileşik oranına bakılmalı, faizin hesaplanış biçimi de incelenmelidir.Faiz oranının enflasyonun ne kadar üzerinde olduğu ve önümüzdeki yıllarda "beklenen enflasyon"un ne kadar üzerinde olacağı irdelenmelidir. Faizler düşerse, daha ucuza başka bir kredi alınıp bu yeni krediyle mevcut kredinin geri ödenip ödenemeyeceği; değişken faiz uygulamasının kazanç ve kayıpları incelenmelidir. Her bankanın şartları farklıdır. Kredi almadan önce, bütün bankaların önerilerini değerlendiriniz. Öte yandan, gelirinizin, ödenecek faizi ve gayrimenkul verginizi rahatlıkla geri ödeyebilecek olması lazımdır. Mortgage (gayrimenkul senedi karşılığı kredi) sistemi gelince kredi faizleri, karşılaştırmalı olarak mutlaka düşecektir. Bu işi bilenler, paralarının 1/3 ile en çok 1/2'sini gayrimenkulde tutuyorlar. İyi kazançlar. ytoruner@milliyet.com.tr Paranın üçte birini ayırın
