50 milyon liralık banknotların basılma gerekliliği zaten vardı. Ancak, hükümet ve Merkez Bankası bizim zamanımızda 50 milyon liralık banknot basılması, enflasyonun durdurulamadığı anlamına gelebilir, onun için basımı sıfır atılmasıyla birlikte yaparız diye düşündüler. Haklı değiller. Popülizm yapılmasına da gerek yok. Kupür basımını teknik bir olay olarak kabul etme mecburiyeti var. Bunun ekonomik büyüklüklere göre belirlenen sınırları mevcut. Medya enflasyonun çıkış dönemlerinde yeni kupür basılmasını enflasyon habercisi olarak gösterse de, bu dönemde böyle bir sonuç çıkarılması mümkün değildi."50 lira"lık banknotla nihayet tanışacağız. Ama, bu yeterli değil. Türkiyenin "100 lira"lık, "200 lira"lık, "500 lira"lık ve hatta "1000 lira"lık banknotlara da ihtiyacı var. Enflasyonsuz yıllarımızda olduğu gibi. Yeniden "mor binlik"leri görmek istiyoruz. Kaldı ki, gelişmiş ülkelerin çoğunda bu denli büyük kupür var. Büyük kupür çıkarılması sayesinde, banknot basım masrafları azaltılabileceği gibi, ödeme kolaylıkları da gelecek. İnsanlarımız da yüksek miktarlı ödemeleri euro, dolar veya pound cinsinden yapmaktan kurtulur. Özerk Merkez Bankasının bu konuda hükümetten bağımsız karar vermesi lazım.Öte yandan, "yeni 1 lira"nın hem madeni para hem de banknot olarak piyasada bulundurulmasına karar verilmiş. Bu da sakıncalı. 1 lira mutlaka madeni para olmalı. Hatta, "5 lira"nın da madeni para olması gerekli. "1 lira"nın banknot olması konusunda Bakanın ısrarlı olduğunu öğrendim. Hatta, bundan önceki Bakan "1 lira"nın sadece banknot olarak çıkması fikrinde imiş.Sayın bakanlar, teknik işlere karışmayın. Bütün dünyadaki madeni para kullanma oranlarına bakın. Kaldı ki, madeni para Darphane tarafından basılıyor. Yani, kullanılan madeni para kadar borçlanma gereğiniz azalacak. Bütün dünya, bizimkinin 10 - 30 katı madeni para kullanıyor. Dünyada madeni para kupürü en düşük olan ülke biziz. Bir süredir işbaşında olan madeni para basımı ile uğraşan yönetimler başarılı işler yaptılar. Bizi para üstü için kibrit - çiklet almaktan kurtardılar. Onlara güvenin.Sadece "1 lira"yı madeni yapmakla kalmayın, "5 lira"yı da madeni yapın. Böylelikle, özerk Merkez Bankasına da ilave kupür basma olanağı tanıyın. Özerk Merkez Bankası bu sayede, 10 - 20 - 50 - 100 - 200 - 500 - 1000 liralık banknotlar bassın. Büyük kupürlü banknotların basımı için en üst güvenlik esaslarını kullanabilsin. Banknotlarımız dünyanın en kolay sahtesi yapılabilen banknotu olmaktan kurtulsun.Yeni Türk lirası çıkarılması sırasında özerk Merkez Bankası ve Darphanenin ellerinden geleni yaptıkları anlaşılıyor. Özellikle Darphane, madeni "yeni 1 - 5 - 10 - 25 - 50 kuruş" ve "yeni 1 lira" basmakla "Bakanı iknada başarılı" bir örnek oluşturuyor. ytoruner@milliyet.com.tr Bu yıl sonunda "Yeni Türk Lira"sına kavuşuyoruz. Yeni basılacak banknotlar arasında muhtemelen "50 milyon lira"lık banknot da olacak. Doğal olarak, altı sıfır atıldığı için bu yeni banknot "50 lira" olarak piyasaya sürülecek.
