Üçüncü çeyrekte kim hızlı koşuda?
Borsada şirketler mali tablolarını açıklıyor. Veriler lokomotif sektörlerde reel bazda üretimde azalmalar yaşandığını gösteriyor. Bununla birlikte fiyatlardaki artış, satışların enflasyon oranının üzerinde yükselmesine olanak verdi.
Borsa İstanbul’da şirketler 2022 yılı üçüncü çeyrek sonuçlarını açıklıyor. Gelen mali tablolar içerisinde piyasa değeri 4 milyarın üzerinde olan 19 şirketin satışları ortalama yüzde 119 büyüdü. Kâr artışları yüzde 54 oldu. Sektörel bazda kârlılıklarda farklılıklar var. İşte sektörlerde ve şirketlerdeki son durum:
Ekonominin lokomotif sektörlerinden biri olan demir çelikte üretim ve tüketimde yaşanan gerileme rakamlara da yansıdı. 2022’de dünyada ve Türkiye’de çelik üretimi düştü. Türkiye’deki düşüş ise daha fazla oldu. Dünyada ham çelik üretimi 2022’nin dokuz aylık döneminde yüzde 4,3 gerilerken, Türkiye’deki düşüş yüzde 9,3 oldu. Ereğli tesislerindeki çelik üretimindeki düşüşse Türkiye’nin düşüşüne uygun şekilde yüzde 9,5 düzeyinde gerçekleşti. Türkiye, demir çelik sektöründe hem üretim hem de tüketimde 8. sırada. Bu yılın ilk sekiz ayında ise çelik tüketiminde yüzde 5 düşüş gözlendi. Tüketimdeki düşüş ister istemez Ereğli’nin satışlarına olumsuz yansıyor. Ereğli Demir Çelik, 2022’nin dokuz aylık döneminde cirosunu yüzde 133,5 oranında artırarak, 100,5 milyar TL’ye yükseltti. İskenderun Demir Çelik ise 2022’nin dokuz aylık döneminde cirosunu yüzde 109,4 oranında artırarak, 52,3 milyar TL’ye çıkardı. Enerji maliyetlerindeki artış şirketleri olumsuz etkilerken maliyetlerini yükseltti.
Dayanıklı tüketim
Açıklanan mali verilere göre Arçelik, 2022/9 aylık dönemde 1,8 milyar TL kâr elde etti. Geçen yılın 9 aylık dönemindeyse 2,3 milyar TL kâr oluşmuştu. Veriler firmanın yılın dokuz aylık faaliyet döneminde, kârını yüzde 23 oranında gerilettiğine işaret ediyor. Oysaki Arçelik, 2022 dokuz aylık döneminde satış gelirlerini artırdığı görülüyor. Peki, satışlarını büyüttüğü halde neden dönem sonu kârı geriledi? Şirketin 9 aylık dönemde esas faaliyet kârı 6,5 milyar TL oldu. Bu rakam bir önceki yılın 9 aylığına göre, yüzde 61,5 artışa denk geliyor. Yani şirketin esas faaliyet kârında artış var. Bununla birlikte artan finansman giderleri firmanın esas faaliyet kârını erittiği gözleniyor. Arçelik’in dokuz aylık faaliyet döneminde, finansman giderleri yüzde 114,5 artarak, 10,2 milyar TL’ye yükseldi. Bu da dönem sonunda kârın gerilemesinde önemli bir faktör oldu. Şirket aynı dönem içinde 3,8 milyar TL yatırım harcamasında bulundu. Bangladeş pazarına yönelik, Dakka’da yeni bir beyaz eşya üretim tesisinin temelini attı. Avrupa’daki faaliyetlerini genişletmek için, Benelüks Bölgesindeki iki distribütörünü, bağlı iştiraki üzerinden satın almak için sözleşme imzaladı. Arçelik’in yatırımlarını tamamlaması, ilave gelire yol açarken maliyetlerini de düşürecek. Bu durum şirketin üzerindeki baskıyı ortadan kaldırırken, kârın artmasına olanak tanıması bekleniyor.
Savunma sektörü
30 Eylül 2022 itibariyle Aselsan’ın elinde bulunan projelerin tutarı 7,6 milyar dolar. Ancak, 7,6 milyar dolar tutarındaki bedelin, kısa sürede tahsili söz konusu değil. Projeler ilerledikçe kademeli olarak gerçekleşen bir tahsilat söz konusu. Ayrıca bu projelerin süreç içinde ek projelerin doğmasına da imkân verirken gelirlerde de büyüme sağlama zemini sağlıyor.
Tüm bunlara rağmen, şirket ödemeleri, proje süreleri içinde tahsil etmekte. Aselsan, faaliyet raporunda hedef bölge ve ülkeler belirlenerek hareket ettiğini, söylüyor. Belirlenen hedef doğrultusunda doğrudan satışın yanı sıra, stratejik ortaklıklar da yapabilmekte. Aselsan bu şekilde, kazancını artırmayı hedeflerken sürdürülebilir büyümeyi öne çıkarmak istiyor.
Aselsan, dokuz aylık mali tablolarında, 5,7 milyar TL kâr elde etti. Kâr artışı yüzde 84,4 oranına denk geliyor. Oran yüksek gibi görünse de bunu enflasyon ile birlikte değerlendirmekte yarar var. Eylül ayı yıllık enflasyon oranının yüzde 83,45 seviyesinde olduğu göz önüne alındığına dönem kârındaki artış ancak enflasyonun bir puan üzerine çıkmakta. Öte yandan şirketin dokuz aylıkta esas faaliyet kârı ise 6,8 milyar TL. Bu rakam, yüzde 106 artışa denk geliyor.
Otomotiv sektörü
Yurtiçi otomobil ve hafif ticari araç toplam pazarı, 2022 yılı dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6,7 daralma göstererek 520 bin 530 adet olarak gerçekleşti. Yurtiçi otomobil satışları, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8,2 oranında düşerek 399.224 adede geriledi. Hafif ticari araç pazarı ise 2022 yılı Ocak-Eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 1,7 azalarak 121 bin 306 adet olarak gerçekleşti. Ancak sektördeki şirketlerden farklılaşanlar oldu. Tofaş’ın toplam perakende satışları, 2022’nin ilk dokuz ayında yüzde 7,6 artış kaydederek 98 bin 952 adet olarak gerçekleşti. Tofaş’ın hafif araç pazarındaki payı 2022 yılı ilk dokuz ayında 2,5 puan artarak yüzde 19 oldu. Fiat markası ise pazar lideri konumunda bulunuyor.
Otomotiv sektöründe Tofaş Fabrika, Türk Traktör, Anadolu Isuzu ve Otokar mali tablolarını açıkladı. Dört şirketin satışları ortalama yüzde 106 oranında artış gösterirken kârı yüzde 126 büyüdü. Anadolu Isuzu, kârını yüzde 1.220 artırdı. Otokar enflasyonun üzerinde bir satış artışı yakalarken kârdaki artış enflasyonun altında kaldı.