Hasta köye geciken neşter

Yaşayanların yarısından çoğunun kanser olduğu Tuzköy’e yıllar sonra ilgi gösterildi. Köy yedi kilometre uzağa taşınacak


       Prof. Dr. Yusuf İzzettin Barış’ın 1977 yılında yaptığı araştırmaların ardından Türkiye gündemine “kanserli köy" diye yerleşti. 12 Eylül öncesi Bakanlar Kurulu kararıyla taşınmasına karar verildi. Askeri yönetim “yerinde ıslah" kararı aldı.
       Ve yıl 2000; yaklaşık 23 yıldır “yardım bekleyen" 600 haneli Nevşehir’in Gülşehir ilçesine bağlı Tuzköy, Bakanlar Kurulu kararıyla tekrar “taşınmaya" hazırlanıyor. Ancak Tuzköylüler siyasilere tepkili:
       “Gelirler, iki fotoğraf çektirip giderler, gençlerimiz işsiz. Tuzköy aç. Tuzköy’e ekmek verin, yatırım yapın."

Kayaları kaldıracağız

       Tuzköy Belediye Başkanı ANAP’lı Nihat Demirci, kansere neden olan kayaları ortadan kaldıracaklarını belirtiyor:
       “Kanser olaylarında artma yok. Bilimadamlarının üzerinde durduğu, kanserli sayısının değil, kanser türünün çokluğu. Dünyada binde üç görülen kanser türü Tuzköy’de yüzde 70. Kayalardaki izolit denen madde hastalığa neden oluyor."

Doktor gelmez

       Tuzköy’ün trajedisini duyuran Prof. Dr. Barış’ın öğrencisi Hacettepe Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nde görevli Doç. Dr. Salih Emri de, kansere, ev ve kilerlerin yapıldığı taşların neden olduğunu belirtti. Doç. Dr. Salih Emri şöyle devam etti:
       “Aspes türü bir madde ama aspesten daha fazla kanserojen. 100 fareye verirseniz 100’ü de kanser olur. Toz ve solunum yoluyla geçer, içme suyu ile değil. 20 - 40 yıl sonra kanser vakasının ortaya çıkmasına neden oluyor. Köydeki ölümlerin yüzde 50’si kanserden kaynaklanıyor. Bu oran dünya genelinde bir milyonda 20. Buraya doktor gelmez, kanserojen bölgenin ortasına kurulmuş."

Kurban vermeyen yok

       Cevat Eraslan (63):
       Üçüncü evliliğimi yaptım, biri kanserden öldü. Bende bir şey yok. 1970’lerden beri çok bakan, çok gazeteci geldi bu köye. Bir şey yapılmadı. Köyü bugüne kadar başka bir yere kaldıramadılar. Köyle ilgilenilmesi şart. Köy halkı, Ankara, İstanbul ve Konya’ya göç ediyor. Köyün adı çıktı, adı çıkacağına canı çıksaydı. Sağlık ocağının bile `çöker’ diye raporu var. Sebze satardık, şimdi `siz kanserlisiniz’ diye kimse almıyor. Korkunun ecele faydası yok.
       Ahmet Eraslan (66):
       İkinci evliliğim. İlk eşim kanserden öldü. Dolmuşa bindim, yanındaki adam Tuzköy’lü olduğumu öğrenince korkup kalktı. Burada işsizlik çok. Dört kahve var, sanırsınız fabrika. Tüm gençler orada. Tuz mağarası göçük oldu, kapandı, açılması lazım.
       Medine Eraslan (30):
       Kahramanmaraş’tan geldim. Ölüm nerede olursa gelir. Çay yapayım, için korkmayın.
       Ayşe Bilgin (58):
       Annem, babam, teyzem kanserden öldü. Erken teşhis yok, parasızlıktan kimse ilaç alamıyor. Sigortanın nasıl baktığını siz bilirsiniz. Siyasiler Ankara’da boğuşa boğuşa yiyor.
       Fadime Ada (65):
       Kardeşim gelinim bu hastalıktan öldü. Üç aydan üç aya 50 milyon maaş alıyorum, hiçbir şeye yetmiyor. Nereye taşınalım?
       Kemal Ada (70):
       Kime neyi şikayet edelim, 40 - 50 yıldır bu evde oturuyoruz. Allahın takdiri, ecel gelir ölürüz.
       Ertuğrul Avcı:
       30 sene önce taşınacaktı ama köylü evini bırakmadı. Bu köyü kimse kaldıramaz, gücü yetmez. Gelen bakan burayı küçük köy sanıyor. Üç beş çapulcu yardım almak için köyü kaldıralım diyor. Hükümetin Tuzköy’üne yardım etmesi gerek. Kanalizasyon yok, sağlık ocağı yetersiz, gelen doktor durmuyor. Köye yatırım yapılsın. Tuz mağarası kapandı, mağdur olduk. Tuzlayı açsınlar.
       Uğur Ayna:
       Devletten para almak için yalan söylüyorlar.

Maliyeti iki trilyon

Bakanlar Kurulu’nun ardından İçişleri Bakanı Sadettin Tantan, Sağlık Bakanı Osman Durmuş, Çevre Bakanı Fevzi Aytekin, Bayındırlık ve İskan Bakanı Koray Aydın, Tarım ve Köyişleri Bakanı Hüsnü Yusuf Gökalp ve Devlet Bakanı Mustafa Yılmaz, Tuzköy için bir kez daha toplandılar. Çevre Bakanı Aytekin ayrıca, FP’li Mehmet Elkatmış ile birlikte Tuzköy’ü ziyaret etti. Toplantıda, Tuzköy’ün yedi kilometre uzağa taşınması kararlaştırıldı. Projenin maliyeti iki trilyon lira olarak belirlendi.