Masalların çocukların hayatındaki önemi

Masal, TDK sözlüğünde: “Genellikle halkın yarattığı, ağızdan ağıza, kuşaktan kuşağa sürüp gelen olağanüstü kişilerin başından geçen olağan dışı olayları anlatan öykü türü.” olarak tanımlanmaktadır.

Masallar, içerisinde bulundurdukları olağan dışı unsurlarla çocukların zihin dünyalarında bir hayal kurma yolculuğuna çıkmalarına olanak sağlar. Olayların, kahramanların üzerine düşünen çocuk, hayal dünyasını zorlayarak farklı bakış açıları kazanır. Toplumsal olayları, bulunduğu toplumu, insanları anlamlandırmaya başlar. Çünkü masallar anlatıldığı dönemden ve kültürel öğelerinden izler taşır. Ahlaki değerleri çocuğa anlatabilmemiz konusunda bir araçtır. Değerler eğitiminde anlatılmak istenen bir çok önemli değeri çocuğa anlatmamız konusunda kullandığımız yöntemlerden biridir. Çocuk karakterlerle kendini özdeşleştirme imkanı bularak karaktere bürünür ve bunun sonunda empati kurma becerisi geliştirir. Özgüven gelişimini destekleyerek kendini daha iyi ifade etme imkanı bulur. Masalların çocuğun üzerindeki yarattığı unsurlara bakıldığında  birçok kazanımı çocuğa sunar.

Masallar geçmişten günümüze gelirken sadece çocuklara anlatılır gibi bir algı oluşmuş olabilir ama aslında geçmişe bakıldığında yetişkinlerin birbirine anlattığını görebiliriz. Masal geceleri düzenlenerek insanların bir eğlence unsuru olarak da kullandığı bir araç olmuş masallar. Bu nedenle günümüzde yetişkinlerde masallardan faydalanabilir. Ebeveyn ve eğitimcilere çocuklar konusunda çözümsüz kaldıklarında, çözüm sağlayacak bir araç olma imkanı da tanır. Çocuklar konusunda “sen bunu yapmalısın, sen neden böyle yanlış şeyler yapıyorsun.” gibi söylemlerle sen dili ile konuşmak çocukla yetişkinler arasında bir duvar oluşturabilir. Bu nedenle çocuğa anlatılmak istenen olgular masalın değişmez unsurlarının dışına çıkılmadan masalın içinde eğlendirilerek çocuğa sunulabilir ve anlatılabilir. Bu şekilde olduğunda çocuk bilinçaltına gelen mesajı üzerine alınacak ve olması gerekeni hayatında yapmaya başlayacaktır. Doğru olguları karakterine yansıyacaktır. Genel anlamda çocuğun hayatındaki yerine baktığımızda çocuğa sağladığı kazanımları şöyle maddeleyebiliriz.

-Çocuğun yazılı ve sözlü edebiyat içinde zevk alarak, eğlenerek öğrenmesine imkan tanır.

-Çocuğun içinde bulunduğu toplumu, kuralları, ahlaki normları, değerler eğitimi unsurlarını anlamasına imkan verir.

-Çocuğun özgür bir hayal dünyası kurmasını sağlar, çok boyutlu düşünme yetisi kazandırır.

-Karakterlerin yerine kendini koyarak empati kurma yeteneği kazandırır.

-Olay örgüsü içinde gelişen olayları kendi iç dünyası ile özdeşleştirir, sorgular, kendi problemlerine çözüm üretmesini sağlar.

-Dil gelişimini doğumdan itibaren destekler. Kelime hazinesini genişletir.

-Özgüven kazanımı sağlar ve kendini daha iyi ifade edebilme özelliğini çocuğa sunar.

-Ailesinin doğumdan itibaren ona masallar anlatıyor olması ile kaliteli vakit geçirme imkanı bulur.

-Sosyal ilişkileri geliştirdiği için akranları ile daha iyi ilişkiler kurar.

-Masallar iyi sonla biter bu nedenle çocuk, İyi ile kötünün ayrımına varır. Bunu içinde sentezleme imkanı sunar ve iyi olanı tercih eder.

Bu kazanımların dışında ki diğer önemli bir kazanım unsuru ise masallar çocukların duyularına hitap eder. Bu nedenle masal sonunda duyu bütünlemeli oyunlar ile anlatılan masal özdeşleştirilebilir. Karakter canlandırmaları ile yaratıcı drama yapılabilir. Özel gereksinimli çocukların hayatında da bir terapi gibi, bir tedavi edici yöntem gibi kullanılma şansı vardır. Ebeveynler ve eğitimciler için bir rehberdir. Bu anlamda Cemal Süreyya’nın sözü ile yazımı sonlandırmak isterim.

“Masal dinlememiş çocuklar büyüyünce kedi resmini bile cetvelleri çizerler.”