Türkiye bizim için çok önemli

Seçimlerden önce Milliyet'e konuşan Barak Türk-İsrail işbirliği için, "Bu bölgede bize kimse kafa tutamaz"... demişti...


Vahap YAZAROĞLU-KUDÜS


İsrail'in siyasi tarihine damgasını vuran Nobel Barış Ödülü sahibi Şimon Perez'i alt ederek 1997'de İşçi Partisi'nin başına geçen ve önceki gün yapılan seçimlerde ise ezici bir farkla İsrail'in yeni patronu olan eski Genelkurmay Başkanı Ehud Barak, Türk-İsrail ilişkilerinin kurulmasında ilk tohumu atan asker olarak tanınıyor. Barak'ın başbakanlığı ile birlikte Türk-İsrail ilişkilerinde daha gerçekçi, daha sağlıklı bir dönemin başlayacağı ileri sürülüyor
Barak Türkiye'yi dev tarihi geçmişi, bugünkü ayrıcalıklı kilit jeostratejik konumu ve potansiyel birikimiyle Ortadoğu'nun en önemli vazgeçilmez oyuncusu olarak görüyor.
Seçimlerden önce Milliyet'e verdiği özel bir söyleşide Türk-İsrail işbirliğini yaşadığımız yüzyılın bölgedeki en önemli tarihi oluşumu olarak tanımlayan İsrail'in yeni başbakanı Ehud Barak, şunları söylemişti: "Birkaç yıl önce gerek İsrail Askeri İstihbarat Daire Başkanı, gerekse Genelkurmay Başkanı olarak ülkemin en stratejik ve kilit noktalarındaki ağır sorumlulukları olan görevleri yürütürken, araştırmalarım sonucu Türkiye'nin bölgede ne kadar çok önemli stratejik ve potansiyel bir konuma sahip olduğunu idrak ettim. O dönemde İsrail'i yöneten liderlerimize sürekli Türkiye'nin bölgede İsrail'in çıkarları için ne kadar önemli bir konuma sahip olduğuna dair raporlar verdim. Devamlı Türkiye gibi bir ülkeyle çok yönlü ilişkiler kurup geliştirmenin İsrail'in ileriye dönük çıkarları açısından son derece önemli olduğunu dile getirdim. Uyarılarımdan sonra 1994'te İsrail ile Türkiye arasındaki çok yönlü ilişkilerin tohumu atılmış oldu."
Türkiye ile ilişkilere son derece büyük önem verdiğini vurgulayan Barak, İsrail'de Türkiye'nin bıraktığı tarihi mirası kullandıklarını belirterek şunları söyledi: " Türkiye'nin İsrail'le olan dostane ilişkileri bizim için son derece önemli. Bu bölgede Türkiye'nin geride bıraktığı tarihi mirasından bize kalan çok sayıda anı var. Bugün hala İsrail olarak biz, Osmanlı'nın dev mirasından kalan bir çok kanunu ve hukuku devlet sistemi içinde uyguluyoruz, kullanıyoruz. Sadece burada İsrail'de değil, kuzeyden güneye, batıdan doğuya Ortadoğu'nun dört bir yanında Türklerin vurduğu damgayı, bıraktıkları derin izleri asırlar geçse de bilmek mümkün değil. Irak'ta, İran'da, Azerbaycan ve eski Sovyet cumhuriyetlerinde yaşayan milyonlarca Türk kökenli insan, bugün kendi kendileriyle bir mücadele içinde bir bocalama dönemi yaşıyor. Birçoğunun dini eğilim ve tercihleri İran'dan yana ağır basarken, Türk kimliğinden vazgeçmiyorlar. Tercihlerini açık, çoğulcu, demokratik, düşünce ve fikir özgürlüğü olan bugünkü modern Türkiye'den mi yana, yoksa İran alternatifini mi seçecekleri konusunda kalplerinde ve ruhlarında yoğun bir mücadele var. Sonunda kendileri için en doğru olanı tercih edeceklerine inanıyorum."

Barak'tan tarihi konuşma

İsrail'in yeni başbakanı Barak selefi İzhak Rabin'in öldüldüğü meydanda yüzbinlere barış sözü verdi.
Vahap Yazaroğlu Kudüs
İsrail'de önceki gün yapılan erken genel seçimlerde, ezici bir çoğunlukla başbakan olan İşçi Partisi Lideri Ehud Barak, selefi İzhak Rabin'in öldürüldüğü Tel Aviv'deki Rabin Meydanı'nda, yüz bine yakın partiliye yaptığı konuşmada, hem İsrail hem Ortadoğu için savaşlardan uzak, barış dolu bir yeni dönemin başladığını müjdeledi. Barak'ın barış sözleri yeni çatışmaların eşiğine gelen Ortadoğu'da yeni barış umutlarının yeşermesine yol açtı.
Barak 1995'de, eski İşçi Partisi'nin lideri ve Başbakan İzhak Rabin'in vurulduğu meydanda sabaha karşı yaptığı tarihi konuşmasında, "Bu meydana, kalplerimizin parçalandığı yere geldim. Buraya, tüm İsrail halkına, şafak sökerken yepyeni bir günün başladığına dair yemin etmeye geldim," dedi.
Bu sözleriyle 1995'te bir yahudi yobazın silahından çıkan kurşunlarla barış yanlılarının kalplerinde açılan derin yarnaları sarmaya çalışan Barak, eski liderlerinin geride bıraktığı barış mirasını kuçaklayarak onun yolunda ilerleyeceklerini söyledi. Ethik köken ve dinsel ayrım gözetmeksizin tüm İsrail halkını birlik ve beraberliğe davet eden Barak, Filistinlilerle güvenli bir barış yapma, bir yıl içinde İsrail askerlerini Güney Lübnan'dan çekme ve halk arasındaki derin farklılıkları iyileştirme sözü verdi.
Yüzde 56'lık bir çoğunlukla başbakan olan 57 yaşındaki madalya zengini eski komutan Ehud Barak'ın İsrail Anayasa'sına göre 45 gün içinde yeni bir hükümet kurması gerekiyor. Önceki gün sandıklar kapandıktan ve sonuçlar belli olmaya başladıktan yarım saat sonra duygulu bir konuşmayla yenilgiyi kabul ederek siyasetten ayrıldığını söyleyen eski başbakan Likud Partisi Lideri Benyamin Netanyahu ise yüzde 46 oy aldı. İşçi Partisi taraftarları seçim sonuçlarını sabahlara kadar cadde ve sokaklarda zafer çığlıkları atarak kutladılar. Seçimlerde yaklaşık yüzde 16 oy alan alan dinci Şas Partisi taraftarları da sonuçları büyük bir zafer olarak değerlendirdiler. Zaman zaman eylemleri ile İsrail'de dinci laik çatışmalarına yol açan ultra-ortodoks Şas Partisi parlamentoda 16 sandalye kazandı.

Dinci partinin yükşelişi

İsrail'de önceki gün yapılan genel seçimlerde üçüncü parti olan, kökü yoksul İspanyol Musevileri'ne bağlı aşırı dinci parti Şas'ın büyük yükselişi, birçok İsrailli'yi şaşırttı.
İşçi Partisi Lideri Ehud Barak karşısında büyük yenilgiye uğrayan ve Meclis'te (Knesset) 19 sandalye elde eden Likud Cephesi'ne yakın saldalye kazanan Şas, 1996 seçimlerinde 10 olan milletvekili sayısını 17'ye yükseltti.
Şas Lideri Aryeh Deri, daha bir ay önce, 'sahtekarlık, yolsuzluk, rüşvet' suçlarından dört yıl hapse mahkum olmuştu. Buna rağmen çok başarılı bir seçim sonucu elde eden Deri, hakkındaki yolsuzluk davası için Yüksek Mahkeme'ye başvurdu ve cezanın tecilini sağladı. Deri, seçimlerden önce, "Knesset'teki 10 sandalyemizi koruyamazsam parti başkanlığından istifa ederim" demişti.
İsrail Sefardik (Sefardim: İspanyol Musevileri) Hahambaşı Ovadiah Yosef'in koruduğu Şas, ülkenin anayasal kurumlarına güvenmekten ziyade, Musevilik'te 'Bilgeler Meclisi'ne dayanan yapısıyla tanınıyor. Fas doğumlu Deri, ülke siyasetinde sağdan sola giden yelpazede kurnaz değişiklikleriyle tanınıyor. Oy tabanı ülkenin en yoksul kesimlerine dayanan Şas, bütçeden eğitim sistemine kaynak sağlanmasında da başarılı olmuş bir parti.
Şas, dindar İsrailliler'den olduğu kadar, tamamen laik düzene bağlı, Ortadoğu - Kuzey Afrika kökenlilerden de sel gibi protesto oyları aldı.
Sefardim Musevileri ve toplumun diğer dar gelirli kesimleri, cemiyetin 'kaymak tabakasını' oluşturan Askenazi (Orta Avrupa ve Rusya kökenli göçmen Yahudiler) kökenlilerin yanında 'ikinci sınıf' kalmaktan, onlarla aralarında uçurumlar bulunmasından yakınıyor.