Mahallileşme Akımı Nedir? Akımın Temsilcileri Ve Şairleri Kimlerdir?
28.05.2021 - 01:53 | Son Güncellenme:
Tarz-ı Kadim adıyla da bilinen divan edebiyatı 14. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar etkili olmuş bir edebiyat türüdür. Yaklaşık 600 yıl boyunca yüzlerce şair gazel, murabba, kaside, tahmis ve hiciv türündeki eserlerini divanda topladı. Birçok şair, yaşadıkları dönemde etkili olan akımların özelliklerine bağlı kalarak şiir yazdı. Bu akımlardan biri de Mahallileşme akımıdır. Mahallileşme akımı nedir? Akımın temsilcileri ve şairleri kimlerdir? İşte, merak edilen tüm detaylar.
600 yıllık divan edebiyatı geleneğinde etkili olan diğer akım ve ekoller şu şekilde sıralanabilir: 1- Sebk-i Hindi Akımı 2- Rindane 3- Hikemi 4- Aşıkane
Mahallileşme Akımı Nedir?
Türk-i Basit adıyla da bilinen mahallileşme akımı, 16. yüzyılın ilk çeyreğinde ortaya çıktı. Öncüleri arasında gerçek adı İsa olan Necati Bey ve Şeyhülislam Yahya Efendi yer alır.
Bu akıma Türk-i Basit denmesinin en büyük nedeni divan edebiyatını Farsça ve Arapça mazmunlarından arındırmaktır. Çünkü o dönemin şairleri, gazel ve kaside türündeki eserlerini ağır ve süslü bir dille kaleme almıştır. Mahallileşme akımının temsilcileri ise diğer divan şairlerine göre şiirlerinden daha faza Türkçe kelime kullanmıştır.
Akımın diğer özellikleri ise şu şekilde sıralanabilir:
1- Şiirlerde fenafillah ve vahdet-i vücut gibi tasavvufi konuların yanı sıra mahalli konular da ele alınmıştır.
2- Anlaşılması güç mazmunların yerine herkesin rahatlıkla anlayabileceği atasözlerine yer verilmiştir. Örneğin o dönem halk arasında sıklıkla kullanılan ''meza ma meza'' (olan oldu) ve ''Farta furta'' (boş söz) gibi deyimler birçok şair tarafından kullanılmıştır.
3- O zamana kadar güzellik teması sadece ilah-i aşk ile sınırlı kalırken, bu akım ile birlikte güzellik kavramı daha gerçekçi bir arka planda ele alınmıştır.
4- Bu dönemin şairleri en fazla gazel, murabba, tahmis ve nazire türünde şiirler yazmıştır.
5- Mahallileşme akımı ile birlikte halk yeniden divan edebiyatına ilgi duymaya başlamıştır.
6- Başta Nedim olmak üzere birçok şair İstanbul'un güzelliklerini anlatan birçok kaside kaleme almıştır.
7- Akım 17. ve 18. yüzyılda da etkili olmaya devam etmiştir.
Mahallileşme Akımın Temsilcileri ve Şairleri Kimlerdir?
1- Necati Bey:
Necati Bey, hem mahallileşme akımının hem de divan edebiyatının en önemli temsilcileri arasında yer alır. Özellikle kelime oyunlarıyla tanınan şairin en bilinen beyitlerinden biri şu şekildedir:
''Söyler yürekte ağız açıp yara yara
Miskin umar ki yara ile yâra yaraya''
2- Nedim:
Divan edebiyatının son büyük temsilcilerinden biridir.
3- Enderunlu Vasıf:
Enderunlu Vasıf, şiirlerinde günlük konuşma dilini en fazla kullanan şairler arasında yer almaktadır.
