34 ili vuran ‘zirai don’un adı konuldu: Omega Don

Evrin Güvendik / ANKARA - Nisan ayında yaşanan zirai don olayı, 34 ilde pek çok tarım ürününe zarar verirken bu konuda kurulan Meclis Araştırma Komisyonu, Tarım ve Orman Bakanlığı ile TARSİM (Tarım Sigortaları Havuzu) yetkililerini dinledi ve sahadaki son durum hakkında bilgi aldı.

Bakanlık TARSİM Sigortaları ve Doğal Afetler Daire Başkanı Kamil Özdemir, don olayının 65 ilde görüldüğünü ancak 34 ilin daha çok etkilendiğini, hasar tespitine yönelik ön incelemelerin bugün tamamlanacağını belirterek “ödemeleri hazır bir şekilde tutuyoruz” dedi. Özdemir, kırsal kalkınma yatırımları kapsamında don önleyici tedbir alan üreticilere yüzde 50 hibe desteği verdiklerini, devlet destekli tarım sigortalarında ise yine don olayında yüzde 67 devlet prim desteği sağladıklarını kaydederek 2017 yılından bugüne kadar 1.5 milyarlık bir prim indirimi sağlandığını söyledi.

TARSİM Genel Müdürü Bekir Engürülü de, zirai don olayıyla ilgili İTÜ Afet Yönetimi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu ile görüştüklerini anlatırken, “Hocamız ‘Omega Don oldu, kuzeyden geldi, Türkiye’nin iki ucunu vurdu. Ne Gürcistan’da ne Yunanistan’da ve ne de diğer bölgelerde etkili oldu. Türkiye’yi kuzeyden gelen soğuk hava akımı vurdu’ şeklinde bir açıklama yaptı. Bugüne kadar gördüğümüz don olaylarından çok farklı olduğunu da söyledi” dedi.

‘108 bin ihbar aldık’

Don olayına yönelik 108 bin ihbar aldıklarını ve tamamının ön tespitlerini bitirdiklerini belirten Engürülü, “Tarım sigortalarında hasar tespiti iki kademeli oluyor. Bunlardan birincisi ön tespit; yani don oldu mu olmadı mı tespiti. İkincisi ise eğer ürün kaldıysa o ürünün son hasadından önce bakıyoruz. Primi de o zaman alıyoruz. Biz peşin sigorta yapmıyoruz; çiftçimiz yüzde 15 peşin, yüzde 85’ini hasattan bir ay sonra ödüyor. Yüzde 100 hasarları hemen ödüyoruz ama eğer ürün varsa ürünü takip edebilmek için sigorta sonlandırılamıyor, sigortanın hasat tarihine kadar beklemek gerekiyor. Bu zirai donlar neticesinde 21 milyar liralık bir hasar olduğunu söyleyebilirim. Don hasarlarının 1 milyar 110 milyarını ödedik. 20 milyar liralık ödeme süreci devam ediyor” diye konuştu. Zirai don olayından en çok üzüm üreticilerinin etkilendiğini kaydeden Engürülü, “Üzümde 11 milyar, kayısıda 3 milyar, fındıkta 2.7 milyar, elmada 2.1 milyar, nektarinde 913 milyon, şeftalide 552 milyon liralık hasar var. Dona karşı teknolojik ölemler üzerinde çalışıyoruz” dedi.

Komisyon inceleme yapacak

Araştırma Komisyonu bu hafta sonundan itibaren Malatya’dan başlayarak saha incelemelerinde bulunacak. Komisyon Başkanı Adem Korkmaz, Adıyaman, Kahramanmaraş, Adana, Mersin, Niğde ve Kayseri’ye de gideceklerini ve bir ön rapor hazırlayacaklarını, Cumhurbaşkanı’na sahadaki durum hakkında bilgi vereceklerini kaydetti.