Osmanlı'da araba sevdası

OSMANLI İmparatorluğu'nda araba kullanımına öncülük eden ilk padişahın Fatih Sultan Mehmet olduğunu biliyor musunuz? Büyük padişahın son seferine hanto tipi bir araba ile çıkması ve yolda vefatı üzerine cenazesinin yine aynı araba ile getirilişi, Osmanlı'da araba dönemini başlattı.
Pay - ı taht İstanbul'da sadece saray mensuplarına mahsus bir lüks sayılan araba, 19. yüzyılda Tanzimat'la birlikte Osmanlı halkını sarmış.
1800'lü yılların ikinci yarısı, İstanbul ile süslü arabaların tanışmaya başladıkları en güzel dönemlerdi. İsfalt Yol Kültürü Dergisi'nde yayımlanan bir araştırma o yıllarda İstanbul sokak ve caddelerinde görülen belli başlı araba tiplerini anlatmış. İşte bazıları:

KİRA ARABALARI: Sürücü beygirleri adı da verilen İstanbul'un kira arabaları iki çeşitti: Numarasız lüksler, gündüz ve gece arabaları. Kira arabalarının tarifesi şöyle idi: 20 dakikayı bulmayacak yollar 5 - 7.5 kuruş, kırk dakikadan eksik mesafelerin saati 10, güneş batımından gece yarısına kadar 15 kuruş, hava kararınca 20 kuruştu.

SEDYE: Asilzadelerin, turistlerin, zenginlerin araba yerine kullandıkları, iki - dört uşak tarafından taşınan kabinli taht - ı revanlar.

SANDIK ARABALARI: Genellikle yük taşımayı amaçlayan, tek veya çift atlı, kutu biçiminde halk tipi arabalar.

KUPA: Avrupa'dan ithal, siyah renkli ahşapla kaplı, atların çektiği arabalar. Sultan Abdülhamit devrinde kadınların sadece kupalara binmesine izin verilmiş.

HANTO: Saray kadınlarınca kullanılan, tepesi ve köşeleri billur ve gümüş topuzlu, ağır arabalar.

TALİKA: Daha çok şehir dışındaki sayfiye yerlerine gidiş için kullanılan, koçulara nazaran daha süssüz, perdeli tenteli arabalar.

KAP: İngiltere'den ithal edilmiş, genellikle Kadıköy yakasında, Fenerbahçe piyasasında kullanıldığı görülen şık arabalar. İstanbul'da sayıları 5 - 10 civarında idi.

FAYTON: Abdülmecit döneminde Avrupa'dan gelmiş, önceleri saray veya konak arabaları sonraları kira faytonları olarak kullanılan üstü körüklü tek veya çift atlı arabalar.

LANDON: Alman kökenli, faytonlara nazaran ağır ve oturaklı bir gövdesi olan, iki parçalı körüklü, daha çok resmi nitelikli olarak kullanılan arabalar.

KOÇU: Başı kurdeleli ya da çiçekli ama mutlaka çıngıraklı öküzlerin çektiği, sırma püsküllü tenteli tek düze yaygın halk arabası. 2. Mahmut döneminde toplam adetleri 700 civarında idi.

OMNİBUS: 19. yüzyılın ikinci yarısında İstanbul halkının günlük yaşamına katıldı. 2 - 4 atla çekilen ve 15 - 20 kişi taşıyabilen şık görünümlü dolmuş arabaları için bu deyim kullanılmaktaydı.

OPEL Türkiye, gelecek yıldan itibaren başta Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan olmak üzere Türk Cumhuriyetleri'ne ihracat atağına başlıyor. Gelecek yıl bu ülkelere, İzmir Torbalı fabrikasında üretilecek toplam bin adet Vectra'nın ihraç edilmesi planlanıyor.
Bu arada, Opel Türkiye Genel Müdürü Kevin Jackson, Türkiye'ye yakın alternatif pazarların arayışına girdi. Gelecek hafta, İran'a gidecek olan Jackson, Opel'in bu ülkedeki temsilcileri ile görüşecek. Kanada vatandaşı olduğu için İstanbul'daki İran konsolosluğundan çok zor vize aldığını belirten Jackson, "İran, Türkiye için çok çekici bir pazar. Özellikle otomotiv ihracatı için önemli bir potansiyel. Şu anda açık bir pazar olmadığı için ihracat yapamıyoruz. Ama elbet bir gün kapılarını açmak zorunda...İşte o zaman Opel Türkiye olarak hazır bulunmak istiyoruz" diyor.

Türkiye'de otomobil sektörünün, arz ve talep dengesizliği nedeniyle büyük sıkıntılar yaşadığını belirten Jackson, hükümetin, otomobile dünyanın en yüksek vergisini koyarak ve plansız çalışarak işleri zorlaştırdığını söylüyor.
Şirketlerin kampanya yapmaktan başka bir çaresi kalmadığını ama bu şekilde fazla dayanamayacaklarını vurgulayan Jackson, "Hükümet vergileri düşürmeli, ithal - yerli dengesini korumalı ve adil olmalı. Otomobil sanayii konusunda daha bilinçli bir politika oluşturulmalı" diye konuştu. Hükümetin, otomobil sektöründe strateji belirlemesi için ciddi bir eğitime ihtiyacı olduğunu anlatan Jackson "Aksi halde Türkiye uluslararası pazarda prestij kaybedecek ve pazarda çok büyük hasar meydana gelecek" diye konuştu.

NİSSAN otomotiv A.Ş. Türkiye'de çok beğenilen arazi aracı Terrano 2 Turbo Dizel'in otomotik şanzımanlı versiyonunu piyasaya sürdü. Terrano 2 Otomatik, hem off - road'da hem de on - road'da otomatik vites rahatlığını kullanıcılarına sunuyor. Anahtar teslim satış fiyatı 3 kapı için 39 bin 681 dolar, 5 kapı için 44 bin dolar olarak açıklanan otmobilin özellikle bayanlardan talep göreceği düşünülüyor. Terrano 2'nin standart donanımında ABS, sürücü ve yolcu hava yastığı, Immobilizer, superlock kilit sistemi, kilitli difransiyel, arka sis lambası, klima radyo teyp, elektrik kumandalı sunroof, ahşap kaplama, uzaktan kumandalı merkezi kilit, elektrik kumandalı camlar, elektri kumandalı ve ısıtmalı yan aynalar, elektrik kumandalı far yükseklik ayarı, far yıkama sistemi, içeriden açılabilen benzin depo kapağı ve alaşımlı jantlar gibi bütün lüks aksesuarlar bulunuyor.