ÖZELDE BORÇLAR ARTIYOR KAMUDA AZALIYOR

İstanbul Sanayi Odasının (İSO) hazırladığı “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması”na göre, İSO 500 genelinde toplam borçlar, 2010 yılında yüzde 20.5 oranında arttı. Bu oran 2009 yılında özel kuruluşlarda yüzde 50.9 olurken, 2010 yılında yüzde 54.4’e çıktı.
Kamuda ise yüzde 40.3 olan toplam borç oranı, yüzde 32.9’a geriledi. İSO 500’ün kar eden kuruluş sayısı 434, zarar eden kuruluş sayısı ise 66 oldu. 2009’da kar eden kuruluş 412, zarar eden kuruluş 88 olmuştu.
İSO 500 kapsamında 2010 yılında kamu kuruluşlarının sayısı 12’ye geriledi.

2005’ten beri lider

Geçen yıl üretimden satışlarda kamu kuruluşlarının payı yüzde 7.7 olarak gerçekleşirken, 12 kamu kuruluşunun dönem karı 2009 yılına göre yüzde 150.7 oranında artış gösterdi.
En yüksek ekonomik karlılık oranlarına sahip sektörler yüzde 32.7 ile tütün işleme sanayi, yüzde 32,2 ile ağaç, mobilya ve mefruşat, yüzde 27.5 ile lastik ürünleri sanayi oldu.
Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması sonuçları, İSO’da düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı. Araştırmaya göre 2010 yılında satış vergileri hariç net üretimden satışlara göre Tüpraş, 2005 yılından bu yana olduğu gibi yine ilk sırada yer aldı.
Üretimden satışlara göre, 20 milyar 819 milyon 67 bin 10 lira ile Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu olan TÜPRAŞ’ı 9 milyar 740 milyon 496 bin 745 lira ile Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ), 6 milyar 4 milyon 819 bin 331 lira ile de Ford Otomotiv izledi.

Kayıp telafi edilemedi
2010’da İSO 500’deki sanayi kuruluşlarında, toplam üretimden satışlar cari fiyatlarla yüzde 21.8, sabit fiyatlarla yüzde 14.7 artmasına karşın, 2009’daki kayıp henüz telafi edilemedi. Dönem kar ve zarar toplamı ise İSO 500 genelinde yüzde 56.5, özel kuruluşlarda yüzde 34.5 ve kamu kuruluşlarında yüzde 174.2 oranlarında artış gösterdi. Kriz yılı olan 2009 yılında ise finansman giderlerindeki düşüşün etkisi ile karlarda yüksek oranlı artışlar gerçekleşmişti.

İstihdam arttı
İSO 500 listesindeki şirketlerin çalışan sayısı bir önceki yıla göre yüzde 6.7 artış gösterdi.
Özel ve kamu olarak bakıldığında, 2010 yılında çalışan sayısı özel kuruluşlarda yüzde 9.8 artarken, kamu kuruluşlarında ise yüzde 10.7 azalma dikkat çekti. 2010’da Türkiye sanayi sektörü istihdamı 417 bin kişi artarak yüzde 10.2 oranında büyüdü.
500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun yarattığı brüt katma değerin Türkiye GSYH içindeki payı 2009 kriz yılında 8.6 olmuştu.
Geçen yıl bu oran yüzde 9.3’e çıkarak, 2007 yılındaki yüzde 9.3 seviyesini yakaladı.


İhracat şampiyonu Oyak Renault

500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun ihracatı, 2010 yılında bir önceki yıla göre yüzde 16,3 oranında artış gösterdi. Listeye göre, en fazla ihracat yapan kuruluş 3,2 milyar dolar ile Oyak-Renault oldu. Oyak Renault’yu, 2,8 milyar dolar ile Tüpraş, 2,6 milyar dolar ile Ford Otomotiv izledi.

Shell ve BAT, İSO 500 çalışmasına katılmadı


İSO 500 Raporu’nun değerlendirme sonuçları bölümünde iki özel sektör kuruluşunun 2010 yılındaki çalışmaya katılmadığı açıklandı. Raporda şöyle denildi: “İSO 500’ün ekonomik büyüklükleri incelenirken 2009 yılında kapsamda olup, 2010’da çalışmaya katılmayan iki özel sektör kuruluşunun 2009 bilgileri, 2009 yılı İSO 500 sonuçlarından çıkarılarak değerlendirme yapılmıştır. Bu iki kuruluşun KDV+ÖTV’deki ağırlığının oldukça fazla olması, bizi bu düzeltmeyi yapmaya zorlamıştır.”
Bu arada yaptığımız araştırma sonucusunda çalışmaya katılmayan iki özel sektör kuruluşunun Shell ve British American Tobacco (BAT) olduğu tespit edildi.




Listeye bu yıl 57 yeni firma girdi


İSO 500 listesine 2010’de 57 yeni firma girdi. Bundanlar 29 tanesi ise İSO İkinci 500 listesinden yükselerek ilk 500’de yer aldı. Geriye kalan 28 firma ise listeye dışarıdan girdi. 2009 yılında İSO 500 arasında yer almayan Vestel Dijital Üretim Sanayi 89. sıradan, Besler Gıda 92 sıradan, Şenpiliç Gıda 99. sıradan Bunge Gıda 103. sıradan Namet Gıda ise 113. sıradan listeye girdi. Listede 2010 yılında yabancı sermaye paylı kuruluş sayısı 148’e geriledi.
İSO 500 araştırmasına göre Arçelik 14 bin 48 çalışanla istihdamda birinci sırada yer aldı. Arçelik’i 13 bin 543 çalışan ile Türkiye Şeker Fabrikaları izledi.



‘ABD Fortune 500’e beş şirket girer’


Tanıl Küçük, İSO 500 ile ABD Fortune 500 sıralaması karşılaştırıldığında 2010’da 5 kuruluşun ABD Fortune 500’e girebileceğini söyledi. Türk firmalarının Fortune 500’deki yerlerini tespit ederken, aynı kriterden hareketle toplam satışları dikkate aldıklarını belirten Küçük, 2010’da İSO 500’deki TÜPRAŞ’ın Fortune 500’de 163., ikinci sıradaki Petrol Ofisi’nin 235., üçüncü sıradaki EÜAŞ’ın 359., dördüncü sıradaki Opet 395. sıraya ve beşinci sıradaki Ford Otomotiv’in de 440. sıraya girebildiğini bildirdi.



EÜAŞ, 4.8 milyar TL ile en kârlı kuruluş


İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2010 listesinde en fazla kar eden ilk 10 içinde altı özel, dört kamu kuruluşu yer aldı. En fazla kar eden kuruluş 4.8 milyar TL ile bir kamu kuruluşu olan EÜAŞ oldu. Rapora göre, 2010 yılında kardaki en önemli gelişme, 2009’da, dönem kar ve zarar toplamı sıralamasında 500’üncü sıradan ilk sıraya yükselen EÜAŞ’ın, 2010’da karını 3.5 kat artırarak ilk sırada yerini koruması oldu.
Karlılıkta EÜAŞ’ı, TPAO 1.3 milyar TL ile ikinci sırada izledi. Böylece, vergi öncesi dönem kârında ilk iki sırayı kamu kuruluşları almış oldu.

Küçük: Kriz beklentisi içinde olmamak lazım


İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Tanıl Küçük, “Kısa vadede bir kriz beklentisi içinde olmamak lazım. Ancak yüksek cari açık oranımızı göz önüne aldığımızda tedbirli olmakta elbette fayda var” dedi.
Ekonomideki en büyük kırılganlığın yüksek dış ticaret açığı ve cari işlemler açığı olduğunu vurgulayan Küçük, aslında bu iki sorunun Türkiye’nin yakın geçmiş boyunca devam eden yapısal sorunlar olduğunu aktardı. Küçük, “Son dönemdeki tedirginliğin bu adımları daha hızlı atmamız için bir vesile, bir itici güç olabileceğini ümit ediyoruz” dedi.
Tanıl Küçük, geride bırakılan yıllarda cari açığa karşı önlem almak konusunda yeterince hızlı ve duyarlı davranılmadığını dile getirerek, “Daha önceden tedbir almayı başarsaydık, bugün Avrupa’daki olumsuzluklar karşısında daha az tedirgin olacaktık. Fakat zararın neresinden dönülürse kardır” şeklinde konuştu.

Mali yapının bozulduğu yıl’
Küçük, satış karlılığı, ekonomik karlılık ve varlık devir hızının halen kriz öncesinin epeyce gerisinde olduğuna işaret ederek, “Nispeten olumlu bu gelişmelerin yanında 2010, İSO 500’deki sanayi kuruluşlarında mali yapının bozulduğu bir yıl olarak karşımıza çıkmıştır” dedi.
İSO 500 kapsamındaki özel kuruluşlarda toplam borç oranı artarken özkaynak payının gerilediğini, 2009’da kaynak yapısında yüzde 50.9 olan toplam borç oranının 2010’da yüzde 54.4’e yükseldiğini ifade eden Küçük, öte yandan ABD’de toplam borç/özkaynak oranı yüzde 50’ler, Avrupa Birliğinde yüzde 70-80’ler civarında iken 2010’da İSO 500 özellerde yaklaşık yüzde 120 olduğunu belirtti.

‘Hükümet yalnız bırakılmasın’
Gazetecilerin sorularını da yanıtlayan Küçük, kıdem tazminatıyla ilgili tartışmaların hatırlatılması üzerine, konunun hükümet programında ele alınmasını çok önemli bulduklarını ve desteklerinin devam ettiğini söyledi.
Konunun çok boyutlu bir sorun olduğuna işaret eden Küçük, öncelikle işçi haklarının güvence altına alınması gerektiğinin altını çizdi. Türk sanayisinin geleceği açısından da konunun önemli olduğunu vurgulayan Küçük, “Hükümetin yalnız bırakılmaması gereken bir konu” dedi.

‘Farkındalık var’
Tanıl Küçük, İSO’nun geçmişte ifadeleriyle karamsar olmakla itham edildiğini hatırlatarak, “Biz ’olaylara pembe gözlükle bakmıyoruz’ dedik. Bugün de kara gözlükle bakmamamız gerekiyor. Bizce ekonomi yönetimdeki farkındalık fazlasıyla var. Bunun kararlılığa dönüşmesi, hayata geçmesi lazım” dedi.
Küçük, kurdaki yükselişe ilişkin olarak ise kurun yükselmesinin kısa vadede avantajlarının olabileceğini ancak bunun çok kısa sürede dezavantaja dönüşebileceğine dikkati çekti.



Vestel Dijital, LCD modülle İSO 500’ün en hızlısı oldu


Vestel Dijital, likit kristal modülü yatırımıyla 2010 yılında 576 milyon TL ciroya ulaşarak Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu sıralamasına 89. sıradan girdi.
Vestel, 2006 yılında start verdiği projeye 50 milyon doların üstünde yatırım yaparak LCD televizyonların oksijeni olarak tabir edilen likit kristal modülde Avrupa’nın ilk, Türkiye’nin ise tek üreticisi konumunu elde etmişti.
Konuyla ilgili açıklamada yapan Vestel Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Ömer Yüngül “İSO’nun Türkiye’nin en büyük sanayi firmaları sıralamasındaki konumumuz, vizyonumuzun ve yatırımımızın ne kadar yerinde olduğunun bir ispatı. Üretimimizle dünyanın en büyük 3 üreticisine LCD modülü tedarik ediyoruz. Modül yatırımımız sayesinde tekrar ihracat şampiyonluğunu hedefliyoruz. LCD modül üretimiyle 2010’da 576 milyon TL büyüklüğünde ciroya ulaştık, bu yıl daha da büyük bir ciroyu hedefliyoruz” diye konuştu.




‘Avrupa’da yüzde 15 payla üçüncüyüz’


Ömer Yüngül, “Geçen yıl Türkiye’de üretilen her 100 LCD TV’den 85’ini biz ürettik. Avrupa LCD TV pazarında ise yüzde 15 payla üçüncüyüz. Dünyada da ilk 3 içinde yer alma hedefimize kısa sürede ulaşmak için LCD’nin en önemli yapı taşlarından likit kristal modül üretimine odaklandık” dedi.