Yapı denetimi için sıkı takip

Meltem Güneş - Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, “Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği” ile dağıtım ve ceza tebliğinde bir dizi önemli değişikliğe gitti. Ceza Tebliği’nde yapılan değişikliğe göre, yapı denetim kuruluşunca denetimi üstlenilen bir yapı, yapı kullanma izin belgesi aldıktan sonra 15 yıl içinde yıkılırsa yapı denetim firmasının faaliyetine son verilecek. Yine bir binanın inşa aşamasında çevresindeki bir yapıya zarar vermesi durumunda yapı denetim kuruluşun izin belgesi iptal edilecek. Her iki durumda da firmaların teminatlarına el konulacak. 

Hizmet bedeli hesabı 

Yönetmelikte yapılan değişiklikler ile ise, yapı denetim kuruluşlarından alınan teminatlarla ilgili yeni bir düzenlemeye gidildi. Daha önce her yıl ÜFE’ye göre güncellenen teminat tutarları, 2026 yılından itibaren TÜFE ve ÜFE ortalamasına göre belirlenecek. Vatandaşların yapı denetim hizmetinden faydalanmasını kolaylaştırmak için yapı inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan yapılar ile yapı denetim hizmet sözleşmesi bedeline esas kalan inşaat alanı 500 metrekare kadar olan yapılar, Elektronik Dağıtım Sistemi dışında tutuldu. Böylece daha önce Bakanlığın Elektronik Dağıtım Sistemi ile atayıp zorunlu tuttuğu kuruluş dışında yapı denetim hizmeti almakta güçlük çeken yapı sahiplerine istedikleri yapı denetim kuruluşu ile sözleşme imzalama kolaylığı sağlandı. 

Ayrıca 500 metrekareye kadar olan ve inşası tamamlanmış ancak yapı kullanım belgesi almakta zorluk çeken bina sahipleri de bu değişiklikle yapı denetim firmalarına daha kolay ulaşabilecek. Bu binalar için vatandaşların belirleyeceği yapı denetim kuruluşu ile yüzde 1.75 ile yüzde 3.5 arasında bir hizmet bedel oranı ile denetim hizmet sözleşmesi imzalanabilecek. Güçlendirme işlerinde de denetim hizmet bedeli, o binanın tamamı için hesaplanan bedelin en az yüzde 25’i oranında olacak. 

Vatandaşa seçenek sunulacak

Sözleşme fesih gerekçelerinde de değişiklik yapıldı. 6 ay boyunca hiç iş yapılmaması süresi 3 aya düşürüldü. Böylece yapı denetim kuruluşları, 3 ay içinde inşaatın başlatılmaması durumunda sözleşmeyi feshedebilecek. Denetim kuruluşlarının, kalıp ve donatı imalatını teslim alma, betona nezaret etme gibi mevzuat ile verilen denetim görevlerini yerine getirmeme hallerinde de sözleşmenin feshedilebilmesinin önü açıldı.

Elektronik Dağıtıma İlişkin Tebliğ Değişikliği ile ise 45 ve üzerinde yapı denetim kuruluşuna sahip olan illerde iki alternatifli denetim kuruluşu ataması yapılabilecek. Yeni uygulama kapsamında 1 Şubat 2026 tarihine kadar illerdeki faal yapı denetim kuruluşu sayıları güncellenecek. Bu tarihe kadar uygulama İstanbul, Ankara, Bursa, Konya, İzmir, Kocaeli, Antalya, Gaziantep, Mersin, Kayseri, Şanlıurfa, Diyarbakır, Tekirdağ, Adana, Samsun ve Muğla’da hayata geçirildi.