Bir zamanlar maziye bak

Vehbi Koç ilk kez 1963 yılının eylül ayında yayımlanan 'Bizden Haberler' dergisinin ikinci sayısında kaleme aldığı yazıda, otomotiv alanındaki serüveninin başlangıcını şöyle anlatıyor:
"Okumayı bırakıp 1917'de küçük yaşta iş hayatına girdim. İş hayatına önce bakkallıktan başladım, hırdavatçılığa geçtim, köselecilik yaptım. Arkasından inşaat malzemesi işine girdim. O sıralarda yanılmıyorsam, Ankara'ya satış için getirilen ilk arabalar Berliye markalı Fransız otomobilleri idi.
Bir gün Mehmet Ali adında Kırşehirli bir şoför, babama bir teklifte bulundu. 'Bana bir araba alınız. Takside çalışayım. Parasını siz verin. Size borçlanayım. Borcumu ödeyinceye kadar sizi bağa parasız götürüp getireyim' dedi. Babam kabul etti, 3.500 liraya kırmızı lüks bir Berliye araba alındı. İşte otomobile ilk binişim, otomobille ilk ilişiğim 1923 yılında böyle olmuştu"
Bu satırların ardından Vehbi Koç şu cümleyi kullanıyordu:
"Ama otomobile ilk bindiğim vakit, otomobil işine gireceğimi hiç aklıma getirmemiştim..."
Vehbi Koç'un bu satırları yazdığı Bizden Haberler dergisinin, Türkiye'nin 'ilk kurumsal iletişim' yayımı olarak bir gün 40 yaşına basacağı acaba aklına gelmiş miydi? Onun için uzun ömürler dilediğine kuşku yok ama ilk başta sadece Koç Grubu'nun otomobil şirketlerine bağlı 300 bayisine dağıtmak için çıkardığı Bizden Haberler'in, 40'ıncı yaşında 32 bin 800 tirajlı bir dergiye dönüşeceğini de muhtemelen aklına getirmemişti.
Koç şirketlerinden Egemak'ın, kendi bölgesi için yayımladığı aylık bültenleri, grubun otomobil, traktör ve lastik bayiileri için 'haberleşme köprüsü' olması amacıyla 'Bizden Haberler' adıyla yayımlanma kararı almasının üzerinden tam 40 yıl geçmiş bulunuyor.

Türkiye ekonomisi yakın tarihi gibi
1963 -1970 arası üç ayda bir, daha sonra aylık olarak yayımlanan 'Bizden Haberler', aynı zamanda Koç Grubu'nun son 40 yılına, hatta Türkiye ekonomisinin bu dönemde geçirdiği aşamalara da tanıklık eden kısa bir 'yakın tarih Türkiye ekonomisi' dokümanı özelliği taşıyor. Bu açıdan bir çeşit 'ekonomik vakanüvis' de denilebilir ona.
Örneğin, 1928 yılında, Ford'un ardından FIAT traktörlerinin mümessilliğini alan ve aynı zamanda Rubber marka lastiklerin temsilcisi olan Koç Grubu'nun çalıştığı bu şirketler, Bizden Haberler'in sayfalarında yer bulmuş. Bizden Haberler'in yayımlandığı 1963 yılında Ford'un ABD'deki cirosu 8 milyar dolar, Rubber'in 1 milyar dolar, FIAT'ın İtalya'daki cirosu ise 727 milyar lireti aşıyormuş. 60 milyar TL gayrisafi milli hasılası olan Türkiye'de dolar 9 lira, kişi başına milli gelir 250 dolar civarındaymış.

Holdingle yaşıt dergi
Rahmi Koç derginin hayata geçiş günlerini şöyle anlatıyor: '20 Kasım 1963'te holdinglerin ilki olan Koç Holding Esas Mukavelesi imzalanmış, Egemak şirketimiz Ford ile Fiat traktörlerinin ana distribütorü tayin edilmişti. O zaman Egemak Genel müdürü olan Can Kıraç, Bizden Haberler bültenini teksir makinesinde çoğaltarak bayilerimize ulaşmaya çalışmıştı.
Kıraç'ın Otomotiv Grubu Koordinatörü olarak İstanbul'a gelmesiyle Bizden Haberler de İstanbul'a taşınmış, Vehbi Bey ve Mösyö Bernar'ın arzusu ile bu defa bütün Topluluğa şamil kılınmış ve 40 yıldır başarıyla yayımlanmaktadır.'
Aynı yıl 62 yaşını dolduran Vehbi Koç, Bizden Haberler dergisine verdiği önemi, her sayıda tecrübelerini kaleme alarak göstermiş. Can Kıraç'ın "Sahip ve Mes'ul Müdürlüğü'nde yayımlanan dergide, Türkiye ekonomisiyle ilgili makro bilgiler yanında, otomotiv konusunda faydalı bilgilere, çalışanları neşelendireceği düşünülerek, fıkra ve karikatürlere de yer verilmiş.
Derginin yayımlandığı yıl ekonomide ve siyasal alanda birçok önemli gelime yaşanmış. Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı'nın yürürlüğe girdiği 1963'te Avrupa Ekonomik Topluluğu ile imzalanan Ankara Anlaşması da Bizden Haberler'de Koç bayilerine ve çalışanlarına duyurulmuş. Her iki konu derginin izleyen sayılarında da önemleri yüzünden tekrar tekrar yer almış.

Siyah beyaz sayfalar
Bizden Haberler'in 40 yıllık sayılarında, Koç Grubu'nun bir aile olarak mutlu ve üzüntülü günleri de yer alıyor. Atamalar, 10, 20 ve 25 yıl çalışanlar ile emekli olanlar için yapılan törenler renkli, vefat edenler ise siyah beyaz sayfalarda anlatılmış, duyurulmuş.
Bizden Haberler, Koç Grubu için sevinçlerin ve kederlerin paylaşıldığı bir platform. Vergi rekortmenlikleri, yeni fabrika açılışları, dünya zenginleri listesinde yer alınması ve 1987 yılında olduğu gibi Vehbi Koç'un Dünyada Yılın İşadamı seçilmesi, yeni otomobil markalarının piyasaya çıkışı, ihracattaki başarılar Bizden Haberler'de kapaktan sevinçle duyurulmuş. Buna karşın Bernar Nahum (1995), Vehbi Koç (1996) ve Erdoğan Gönül'ün (2003) ölümü acıların paylaşıldığı kapak konuları olmuş.

'Suudi Arabistan'ı gördüm, Atatürk'e dua ettim'
Bizden Haberler'in vazgeçilmezlerinden birisi de seyahat izlenimleri. Bunlardan en ilginçlerinden birisini Mayıs 1975'te Rahmi Koç tarafından kaleme almış. Suudi Arabistan'ı gezen Koç, bu ülkede devletin kalkınma peşinde, tüccarın zenginlikten pay alma derdinde olduğunu yazmış. Ülkedeki yabancıların para peşinde olduğunu, zengin kişilerin eğitimli ve ağırbaşlı olduğunu, ondan sonra bedevilere kadar inen bir uçurum yaşandığını anlatan Rahmi Koç, hırsızların elinin, katillerini başının kesildiğini, erkeklerin birden fazla kadın alma hakkı bulunduğuna dikkat çekerek, "Bütün bunları görünce Atatürk'e bol bol dua ettim" diye yazmış. Koç o döneme ilişkin ilginç bir ayrınıtıyı da şöyle anlatmış: "Hiç bir komünist ülkenin sefareti ve sefiri yok. Suudi Arabistan'a komünist ve Yahudi almıyorlar; Kissinger (ABD eski Dışişleri Bakanı Henry Kisinger) hariç."

Fotomontajcı sorumlu müdür
Bizden Haberler'de mizah önemli bir unsur. Bunun altındaki imza ise Can Kıraç'a ait. Daha ikinci sayıdan itibaren üst düzey yöneticilerin karikatürleri yayımlanırken, zamanın anlayışı içinde esprili tanımlar kullanılmış. Koç grubu yöneticileri Kıraç'ın fotomontajından kurtulamamış. Örneğin 1964 tarihli Bizden Haberler dergisinde sarışın ve mavi gözlü güzel bir kadın resmi koyarak, bayilere hitaben; 'Şoförlerin size böyle bakmasını istiyorsanız, onlara U.S Royal lastikleri satınız', tamamen yenmiş bir elma resminin altına da, 'Ağzında dişi olana elma, elinde 250 dönüm arazisi olana traktör satınız', koltukta oturan bir kedi resminin altına da 'Mağazalarınızdaki koltuklarda bu kedi gibi oturmayınız. Müşterileriniz sizi kendi işyerlerinde bekliyorlar' diye yazılmış.


'Rahmi Koç yemek beklemeyi sevmez, Bernar Nahum 12 saat bağırır, İnan Kıraç İzmir'le telefonsuz konuşur'
Bizden Haberler'in Aralık 1963 tarihli sayısında, 'Bizi Tanıyınız' köşesinde Rahmi Koç şu cümlelerle tanıtılmış:
'Koç Topluluğu'na doğum yılı olan 1930 senesinde intisap etmiş ve topluluğa biri 3, diğeri 2 yaşında iki evlat kazandırmıştır. En sevmediği şey, sofrada yemek beklemektir."
Derginin 1964 Haziran'ında yayınlanan 4'üncü sayısında ise Bernar Nahum için su cümleler kulanılmış: 'Koç'a intisap ettiği 1944 yılından beri tekerlekli bütün işleri koordine etmekte... Günlük çalışmasına saat 05'te traş olurken başlar, günün 16 saati çalışır, fakat yalnız 12 saati bağırabilir.'
İnan Kıraç ise, "1962 yılında Ormak'a iltihak etmiştir. Çok seyahat ettiğinden kendisine Evliya Çelebi denilmektedir. Şirketimiz haricindeki tek düşüncesi balıklardır. İzmir'le telefonsuz konuşabilir. Her fırsatta Size 'şöyle söyliyeyim' tabirini kullanır" sözleriyle tanıtılmış.

Anadol'un adı Mine mi olsun, Vehbi mi ?
Bizden Haberler'in 1967 yılına ait sayılarında, Koç
Grubu'nun ürettiği Anadol için isim yarışması açıldığı duyurulmuş. Sonraki sayılarda yarışmanın gelişmesine ilişkin haberlerden birinde 60 bin isim teklifi geldiği belirtiliyor. Bu isimlerden bazıları şöyle: Akıncı, Ankara, Arkoç, Atamo-bil, DevTürk, Bozkurt, Ece, Efe, Holko, Halkomobil, Keklik, Koçsun, KoçTürkobil, Kuğu, Melek, Mine, Otokoç, OtoTürk, Öp - Al, Rakoç, rahkoç, Semehat, Sincap, Sokoç,Taşıt, Tazı, türkkoç, Türkoto, Vehbi, Vehkoç.

Aygaz Şilebi'nin batışı
Bizden haberlerin Mayıs 1969 tarihli sayısında, siyah sayfalarda Aygaz'ın, yine Aygaz isimli şilebinin, Yunanistan açık sularındaki batışı, 19 personelden 18'inin kaybolmasına ilişkin geniş bir haber yer alırken, aynı yılın son sayısında da Rahmi Koç'un Genel Koordinatörlüğe getirildiği duyuruluyor.
Bu dönemden sonra aylık olarak yayımlanmaya başlanan Bizden Haberler'in 1970'li yıllara ait sayıları, dönemin de panoramasını çiziyor. Dünya ve Türkiye ekonomisinin krizleri, enerji darboğazı, işçi ve işveren uyuşmazlıkları, grevler... Bizden Haberler de gündemine bu konuları almış.
1980 12 Eylül'de askeri darbe yüzünden Bizden Haberler'in yayın periyodu da ilk kez aksamış ve derginin eylül ve ekim sayıları beraber çıkmış. Bu sayıda Vehbi Koç, askeri yönetime, bir an önce parlamanter sisteme geçmesi gerektiği uyarısında bulunmuş.

40 yıl mesajları kıvanç dolu
Yılbaşında Koç grubu dışında meslek örgütlerine de dağıtılacak Bizden Haberler için, Koç Holding CEO'su Bülend Özaydınlı 'Kurumiçi iletişimde örnek yayın' derken, 77 yıllık iş tecrübesinin 40 yılının derginin sayfalarına yansıdığını söyledi.
Koç Holding Kurumsal İletişim Başkanı Hasan Bengü de, bu tür yayınların, kurumsallaşmanın olmazsa olmaz koşulu olduğuna dikkat çekerken, Bizden Haberler dergisinin yalnız dün ve bugüne değil, geleceğe de ait olduğunu söyledi.


BUSINESS


Oturdukları yerden 4 milyar dolar zarar veriyorlar
Sırlar dükkânı
Kadınlarla çalışmalı mı?
'Birleşmiş Milletler' gibi mağaza
Ünlü - marka ilişkisinde kazanan kim?
İşadamlarımızın yönetici transferi ile 'iş çalma' alışkanlığı
TÜRKİYE'NİN YENİ 100'leri
Emniyet kemerini taktı ve uçtu
92'si kârlı ama kâr oranları düşük kaldı
peynirde artık süt yok
'Dişi olana elma, arazisi olana traktör satınız'
Araç alanlar dikkat! ÖTV indirimini, KDV'li fiyattan yaptırın
Irak'a tren kaldırıyor
Yeni Zelanda'nın 'Yıldız' ailesi
Gaziantepli Beşir Özyurt, Aymar'ı Unilever'den aldı, yeniden yaratacak
TIR'da topuk sesleri
ABD'deki ikiziyle telepati ile haberleşiyor
Gemilerde kongre var