Bilge Karasu'yu keşfetmek

"İYİ Kİ YAŞADIN İYİ Kİ YAZDIN." Karasu'nun yazın yaşamı hemen hemen kırk yıllık bir dönemi kapsıyor. Onun 78. yaş gününde, bu yaşamın verimlerinin bir dökümünü vermekle; yeni yetişmekte olan ve Bilge Karasu'yu keşfetmek gibi çok heyecan verici bir edebiyat macerasının eşiğinde bulunan genç kuşağa kılavuzluk etmenin yanı sıra, sadık Karasu okurlarının da belleğini tazeleyebileceğimi düşündüm. Onüç yıldır, 5 Ocak'ta, Bilge Karasu'nun doğumgününü, onun adına bir şeyler yaparak, ama kendi kendime kutluyorum. Bu yıl 78. yaş gününde, henüz onu tanıma fırsatı bulamamış genç okurlar için bir şeyler yapayım istedim. Bir şeyler yapayım da, Türk edebiyatının bu çok seçkin yazarına ulaşabilmek için onlar da bazı adımlar atabilsinler. Bilge Karasu 1953-1962 yılları arasında yazmış olduğu öykülerini 1962'de "Troya'da Ölüm Vardı" adlı ilk kitabında topladı. Uzunca bir aradan sonra, 1970'de, yazarın "Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı" adlı kitabı yayımlandı ve 1971 Sait Faik Hikâye Armağanı'nı aldı. Karasu'nun 'masallar kitabı' "Göçmüş Kediler Bahçesi" 1980'de, deneysel metinlerini bir araya getiren "Kısmet Büfesi" adlı kitabı 1982'de çıktı.1985'de ilk romanı "Gece" yayımlandı ve 1991'de, Türk romanının son on yıl içinde ulaştığı en ileri çizgilerden birini temsil ettiği gerekçesiyle Pegassus Ödülü'ne değer görüldü. Pegassus, İngilizce dışındaki dillerin konuşulduğu ülkelere, on yıllık edebiyat verimleri gözönünde tutularak bir kez verilen bir ödüldü. "Gece" İngilizce ve Fransızcaya çevrildi. Amerika'da ve Fransa'da yayımlandı. 1990'da Karasu'nun ikinci romanı "Kılavuz" ve 1994'de de denemelerini toplayan "Ne Kitapsız Ne Kedisiz" yayımlandı. Bu kitap, 1994 Simavi Edebiyat Ödülü'ne değer görüldü.Bilge Karasu, edebiyatçılığının yanında bir felsefeci, bir edebiyat düşünürüydü. Bu yanının verimlerini okur yalnızca, "Ne Kitapsız Ne Kedisiz"de izleyebilmişti. Oysa, kimi tamamlanmış, kimi ancak tasarlanabilmiş başka denemeleri, çeşitli yazılarının çekirdeği olabilecek notları ve yaşam, edebiyat ve dil üzerine düşüncelerini serbestçe serpiştirdiği günlükleri de vardı ki, okurlarının Karasu'yu kavramalarında çok yardımcı olabilecek metinlerdi bunlar da. Bu yazılarının hepsini, onun edebî kişiliğine başka bir perspektivden ışık düşüreceği inancıyla elden geçirdim; işte 1999 Ekim'inde Metis Yayınları tarafından basılmış olan "Öteki Metinler" böyle oluştu.1995'de, yaşarken yayımladığı son kitabı "Narla İncire Gazel" ve ölümünden sonra da "Altı Ay Bir Güz" okurla buluştu.Türk edebiyatının yüz aklarından biri olan bu çok özgün ve titiz yazarımız, birikiminin doruğundayken ve kafasında birçok kitap tasarısı şekillenmişken; bunların hiçbirini değerlendirmeye yetecek vakti kalmadığını öğrenmişti. Pankreas kanseri amansız ve hiç acımasız bir hastalıktı. Yakasına yapıştıktan sonra ona sadece bir yıl bıraktı. Acılarla, hasta, bitkin geçen bir yıl. Onu 1995 Temmuz'unda kaybettik. Türk edebiyatının yüz akı Geride, birbirine çeşitli bağlantı noktalarından eklemlenen birçok dalı olmasını tasarladığı bir ana gövde, bir 'anlatı çatısı' kaldı. Bu 'çatı'nın son biçimine kavuşturulması ve diğer yapıtlarıyla bağının işaret edilerek yayımlanması işini bana bırakmıştı. İşte 1999 Temmuz'unda, yazarının 4. ölüm yıldönümünde yayımlanan "Lağımlaranası ya da Beyoğlu"nun; yazarının kafasında yirmi yılı aşkın bir süre devam eden, benim elimde de dört yıl boyunca acı çekerek sürüklenen macerası kısaca böyle.Bilge Karasu'nun, dökümünü verdiğim bütün yapıtları Metis Yayınları'nca yayımlandı ve gerektikçe yeni baskıları çıkmakta. Ayrıca, yine Metis Yayınları'nca, ölümünün ardından 1997'de basılan "Bilge Karasu Aramızda" adlı armağan kitap da, yazarı tanımak isteyenler için değerli bir kaynak.Türk edebiyatının, yazısında en çok 'felsefe' taşıyan; ama felsefeyi edebiyatına taşıtmayan, denge ve doz ayarını meleke haline getirmiş ustası Bilge Karasu'nun edebiyat dünyasına girmek, derinlikler ve zenginlikler ülkesinde heyecanlı bir yolculuğa çıkmak gibidir. Yolculuğun sonunda, adeta bir ruh eğitiminden geçmiş okurun elinde, birçok yaşam sırrının anahtarı birikmiş olur. Felsefe taşıyan yazılar