Gabriela ile Nasib’in aşkı

Futbolu, karnavalları ve eğlenceleriyle ünlü olduğu kadar köleleri ve yoksulluklarıyla da öne çıkan, iki farklı dünyayı aynı anda yaşayan bir ülkedir Brezilya. İlk gerçeklik tüm dünyaca bilinen yönünü ortaya koyarken, ikinci gerçeklik birincisini finanse eden perde arkası gerçekliklerini oluşturur.
Ülke insanlarının büyük bir çoğunluğunu ilgilendiren gerçeklik, perde arkasında yaşananlardır. Yanılsamaları bol olan bir ülkedir Brezilya. Doktor, doktor değildir orada. Kaptan, kaptan değildir, albayların çoğu da albay değil.
Jorge Amado ise, bu yanılsamaların içinde gerçeklik arayışını sürdürmeye çalışan bir yazar; doğup yaşadığı toprakların gerçeklerini ortaya koyarak, ülkesinin kaderini değiştirmeye çalışan bir politikacı. Amado, “Tarçın Kokulu Kız” romanında da yine ülke gerçeklerinden hareket ediyor.

İronik anlatım
Amado, romanında kakao devrinden itibaren başlayan ve hiçbir kitapta yazılı olmayan yasaların hüküm sürdüğü İlheus’u anlatıyor. İlheus, kan ve cesetler üzerine dikilen kakao ağaçlarıyla birlikte kurulmuş, adalet anlayışı ve yönetimi de toprak fatihlerinin çıkarlarına hizmet edecek şekilde oluşturulmuş bir kent.
Kakao ağaçlarıyla birlikte İlheus da büyüyüp gelişiyor. Ancak bu gelişme, her şeyi değiştirecek güce sahip değil. Kurucu güçle bütünleşen gelenekler değişimin karşısında yer alıyor. İnançlar ve söylencelerin desteklediği bu gelenekler, romanın biçemini de şekillendiriyor. Bir halk hikayesi / romanı örneğini oluşturuyor.
Yazar, halk anlatılarındaki anlatıcıların hakim bakış açısını kullanarak, ironik bir anlatım tarzını benimsiyor. En ince ayrıntılarına kadar inilmiş küçük olayların var ettiği, nedenselliklerle birbirine bağlanan bir roman kurgusu sözkonusu. Amado, bütün genel geçer kabuller ve olaylar içinde özel olanın öneminin vurgusunu yaparak kuruyor anlatısını: 

Tabu kırıcı aşk
“Pek çokları bu yılı o bölgenin tarihini değiştiren yıl sayar. Kimileri için bu küçük su yolunun açıldığı yıldır.
Kimileri içinse o yıl kakao tüccarı Mundinho Falcao’yla, ak saçlı yerel başkan Albay Ramiro Bastos arasındaki kapışma yılıydı. Kimileriyse o yılı, Albay Jesuino Mendonça’nın yer yerinden oynamasına neden olan mahkemesinin yaşandığı yıl olarak anımsıyorlardı hala.
Kimilerine göreyse, ilk dolaysız dış satımı simgeleyen, ilk İsveç yük gemisinin limana gelişi en çarpıcı olaydı. Ancak hiç kimse, kakaonun en verimli olduğu o 1925-1926 yılından, Arap Nasib’le Gabriela’nın büyük sevdasının yaşandığı yıl olarak söz etmez.”
Anlatıyı oluşturan bu olaylardan en önemlisini sözü edilmeyen bu ayrıntı, bu kişisel tarih oluşturuyor. Yazar, toplumu etkileyen bunca olayın içinde romanın katalizör olayını bir aşk öyküsü olarak belirlemiş.
En büyük muhalif aşktır. Jorge Amado “Tarçın Kokulu Kız” romanında da ömrünün sonuna kadar sürdürdüğü muhalif duruşunu aşk ile destekliyor. Gerek ülkesinde gerekse tüm dünyadaki yolsuzluk, yoksulluk ve yoksunlukların karşısına bir aşk öyküsüyle çıkıyor. Yazar, aşkın muhalif ve dönüştürücü gücünü vurgulamayı seçiyor. Aşk erkek egemen toplumlarda en büyük tabu kırıcı olarak karşımıza çıkıyor.
Özetle “Tarçın Kokulu Kız”, dünyayı kurtaracak olan güzelliğin sevmekle başlayacağının romanı...