İçinden darbe geçen filmler
12.09.2017 - 14:18 | Son Güncellenme:
Darbenin korkunçluğunu ve uzun yıllar süren etkilerini anlatan bir çok senaryo yerli sinemamızda hatırı sayılır bir yer etti. İşte yakın tarihimizde bir çok insan hikayesine konu olan darbenin sinemamızdaki yansımaları;
Sen Türkülerini Söyle
Politik eylemlerden dolayı darbe öncesi hapishaneye giren bir ve 7 yıl işkencenin ardından dışarıya çıktığında her şeyi değişmiş olarak görmektedir. Filmde Kadir İnanır, Sibel Turnagöl, Tunca Yönder, Merih Fırat ve Şerif Gören rol almıştır.
Ses
Yönetmen Zeki Ökten de 12 Eylül darbesi sonrası hapiste işkence görenlerin darbe sonrası hayatlarını irdelemiştir.Yılların yaşanan olaylar karşısında yavaş ilerlemesi ve insan psikolojisinin irdelendiği film işkencecinin sesi üzerinden ilerlemektedir.Senaryosunu Şeref Gür’ün yazdığı filmde Tarık Akan, Nur Sürer, Kamran Usluer, Güler Ökten ve Orhan Çağman rol almaktadır.
Dikenli Yol
12 Eylül öncesi siyasi olaylara karışan Hüseyin olaylara karışması neticesinde abisini kaybetmiştir.Ailesinin adeta suçlu olarak gördüğü Hüseyin’in büyük şehre göç etmekten başka bir şansı kalmamıştır. Kadir İnanır ve Hülya Koçyiğit’in rol aldığı yapım politik dram türündedir.
Su Da Yanar
Ülkesinde komünistlikle suçlanmış Nâzım Hikmet’le ilgili film çekmeye çalışan ve karşısına çıkan engeller yüzünden neredeyse dibe vuran bir yönetmene odaklanan filmde Özgentürk de anlattıklarının benzerlerini yaşayacağını tahmin edemezdi.Yönetmenin “lanetli filmim” dediği Su Da Yanar, gösterime girdikten kısa süre sonra yasaklandı ve toplatıldı. Yönetmen Türkiye’nin kötü propagandasını yaptığı gerekçesiyle 6 yıl hapis istemiyle iki kere yargılandı.Özgentürk’ün Japonya’dan aldığı teşvikle çektiği Su da Yanar’ın denetimi Tokyo Film Festivali’nde olan negatifleri de kayboldu.
Sis
Fikret Kuşkan, Uğur Polat, Rutkay Aziz, Menderes Samancılar ve Elia Kazan gibi oyuncuların rol aldığı filmin hem senaristi hem de yönetmeni Zülfü Livaneli dir.Bir çok ödülde alan filmde 12 Eylül darbesi öncesi İstanbul da yaşayan bürokrat bir ailenin hikayesi anlatılır.
Bütün Kapılar Kapalıydı
1990 yılında Ankara Uluslararası Film Festivalinden 6 ödül birden alan yapım aynı yıl Antalya Altın Portakal Film Festivalinden de “En İyi Senaryo” Ödülünü almıştır.Filmde darbe dönemi hapiste işkence gören bir kızın darbe sonrası hayata yabancı kalmasını anlatmaktadır.Aslı Altan ve Uğur Polat’ın da rol aldığı film, darbelerin insan hayatı üzerine etkisini irdelemektedir.
Bekle Dedim Gölgeye
Atıf Yılmaz’ın vizörden Türkiye’nin karanlık siyasi geçmişine baktığı Bekle Dedim Gölgeye, Ümit Kıvanç’ın aynı adlı romanından uyarlandı. Film, flashback’leri ve uzun monologları ile akıllarda yer etti.Filmde 68 kuşağından dört arkadaşın 12 Mart’tan 12 Eylül’e uzanan hikâyeleri anlatılırken, Türkiye’nin muhtıralar ve darbeler yüzünden sık sık yaşadığı toplumsal bozgun dört karakterin savruluşuyla perdedeydi.
Çözülmeler
Senaryosu Cezmi Ersöz’ün Yaprak Fırtınası öyküsünden yola çıkılarak yazılan Çözülmeler, 12 Mart ve 12 Eylül askeri darbelerini yaşayan aydın kesimin sıkıntılarına yüzünü dönen bir film.Kardeşinin örgütlenmesine sebep olup, idam edilmesiyle yaşadığı suçluluğu üzerinden atamayan Uğur ve siyasi nedenlerden ötürü kocası hapse düşmüş Nihal’in karmakarışık ruh halleri dönemin buhranlı atmosferine dair ipuçları veriyor.
Babam Askerde
Yönetmen Handan İpekçi ilk uzun metraj filminin konusu babaları tutuklanan 3 çocuğun hapishane görüş günlerinde tanışmasını konu alır.
Gülün Bittiği Yer
12 Eylül darbesi ve işkenceleri..Bu sefer farklı bir açıdan.Bu sefer başrolümüz devrimci değil.Kendi halinde yaşayan İslami kimlikli bir vatandaşımızın gördüğü işkenceler anlatılmaktadır.Darbe ve masumlar çizgisinde anlatılan film, aynı zamanda darbenin insan hayatları üzerindeki etkisini irdelemiştir.Film 1999 yılında 21. Siyad Türk Sineması Ödüllerinden de ödül almıştır.Filmin adını da aldığı “Gülün Bittiği Yer” isimli parçanın sözleri Ömer Lütfi Mete’ye, bestesi Haluk Levent’e aittir.Cüneyt Arkın, Tolga Tibet, Yağmur Kaşifoğlu, Bülent Bilgiç ve Mümtaz Sevinç gibi oyuncular rol almıştır.
Eylül Fırtınası
12 Eylül sonrasının anlatıldığı film darbeyi çocuk gözüyle irdelemiştir.Annesi ve babası gözaltına alınan bir çocuğun yaşadıklarını anlatan film çok radikal bir film olmamıştır.Tüm çıplaklığıyla 12 Eylül irdelenmemiş sadece bir bakış açısında gösterilmiştir.Filmde Tarık Akan, Nejat İşler, Hazım Körmükçü, Kutay Özcan, Deniz Türkali ve Zara rol almıştır.
Gönderilmemiş Mektuplar
1980’de Amasra’da yaşayan, biri siyasi olaylara bulaşmış, diğeri apolitik iki kardeş; Can ve Cemal…Cemal, jandarma kardeşini almaya geldiğinde kendini feda eder. Can ise 20 yıllık uzun bir yolculuğa çıkar. Tabii arkasında gözü yaşlı sevgilisini bırakarak.Kurçenli, fonda bir Karadeniz kasabasını kullanarak 1980 Darbesi’nden bir Yeşilçam melodramı yaratıyor.
Vizontele Tuuba
Yılmaz Erdoğan’ın senaristliğini, oyunculuğunu ve yönetmenliğini üstlendiği Komedi filmi Vizontele Tuuba az da olsa darbe dönemine değinen bir yapımdır.Özellikle filmin son sahnesindeki Sezen Aksu’nun seslendirdiği Gülümse şarkısı ve otobüsün gidişi sahnesi ile efsane bir filmdir.Filmde Yılmaz Erdoğan, Tarık Akan, Altan Erkekli, İclal Aydın, Demet Akbağ, Tuba Ünsal ve Tolga Çevik rol almıştır.
Babam ve Oğlum
12 Eylül darbesinin arka planda işlendiği filmde darbenin yıllar boyu süren acısı izleyicilere aktarılmıştır.
Beynelmilel
Darbe sonrası sıkıyönetim sebebiyle sokağa çıkamayan ve dolayısıyla para kazanamayan müzisyen bir grubun geçim sağlayabilmek için buldukları yöntemi anlatan yapım, trajikomik bir politik filmdir.
Zincirbozan
Abdi İpekçi suikastı ile başlayan bir dönemin anlatıldığı politik film Zincirbozan’ın senaryosunu Avni Özgürel yazmıştır.Dönemin siyasi kadrolarına da rol verilen film siyasiler gözünden darbeyi anlatmaktadır.Filmde Bülent Emin Yarar, Suavi Eren, Altan Akışık, Ayşe Tunaboylu, Suna Selen ve Orhan Aydın rol almıştır.
O..Çocukları
Yıl 1981, Türkiye, askeri rejimin yönetimi altında. Kocası ve kardeşi tutuklandıktan sonra siyasi suçlu olarak aranan Meryem’in tek çaresi yurtdışına kaçmak. Ama kızını ne yapacak, kime emanet edecek?Hızır gibi imdadına yetişen Mehtap Anne’nin yuvası doğru adres. Üstelik küçük kız, Mehtap Anne’ye bırakılan diğer çocuklarla mutlu da olacak. Ama kim bu diğer çocuklar?
Bu Son Olsun
Sokaklarda yaşamını devam ettiren beş evsizin darbe sonrası yaşadıklarını mizahi bir dilde anlatan filmde Engin Altan Düzyatan, Hazal Kaya, Orhan Eşkin ve Mustafa Üstündağ gibi oyuncular rol almıştır.
Bir Ses Böler Geceyi
Film çok yağmurlu bir gece trafik kazası geçiren akademisyen Süha ve Alevi genci İsmail’in üzerinden Türkiye’nin yakın tarihini perdeye taşıdı.Ahmet Ümit’in aynı isimli romanından uyarlanan Bir Ses Böler Geceyi, mistik bir Alevi hikâyesiyle 12 Eylül’ü buluşturmayı deniyor.Özellikle Süha’nın geçmişi üzerinden Türkiye’de darbe öncesi ve sonrası devrimci mücadeleye yüzünü çeviren film, romanın başarısını yakalayamadığı gerekçesiyle eleştirildi.
Eve Dönüş
Tek suçu ev sahibiyle arasının kötü olması olan bir adam düşünün.Siyasete karışmayan evli ve bir çocuk babasının dahi bir iftira ile hapse girmesinin konu alındığı filmde işkencenin insan psikolojisi üzerine etkileri anlatılmıştır. Memet Ali Alabora, Sibel Kekilli, Savaş Dinçel ve Altan Erkekli’nin de rol aldığı film işkence sahneleri ile de insanın içini burkmaktadır.
