07.05.2018 - 09:56 | Son Güncellenme:
Onur Binay/milliyet.com.tr
Gizemli zaman kristalleri fizikçilerin aklını fazlasıyla karıştırıyor. Bu bileşin monoamonyum fosfat (MAP) ve keşif yapan Yale'deki fizikçilerin kafası epey karışık. Çünkü bu, zaman kristallerinin ilk etapta nasıl oluştuğuna dair soruları gündeme getiriyor.
Normal kristallerde atomlar, bir elmas veya kuvars kristali şeklindedir. Bu yinelenen atomik kafesler konfigürasyonda farklılık gösterebilir. Ancak çok fazla hareket etmezler. Sadece mekansal olarak tekrar ederler, zamanla değil.
Zaman kristalleri ilk olarak 2012 yılında kuramlaştırıldı ve 2016 yılında tespit edilen bazı oldukça tuhaf özelliklere sahipler. Çıplak gözle bakıldığında sıradan kristallere benziyorlar. Ama atomları aslında sallanıyor. Yale'de bulunan yeni zaman kristali, bu deneylerden esinlenilmiş olsa da, yine ilk iki keşiften farklıdır.
MAP kristallerinin büyümesi inanılmaz derecede kolay. Talimatlar ve kitler web üzerinde mevcut. Her yerde bulunabilceğinden bu tarz zaman kristallerini beklenmedik yerlerde bulmak şaşırtıcı değil. Önceleri, zaman kristallerinin sadece daha düzensiz bir ortamda meydana gelebileceği düşünülüyordu.
Zaman kristalleri pratik uygulamalar için büyük bir potansiyele sahip. Mevcut atomik saat teknolojimizi geliştirmek için kullanılabilirler. Bunlar elde edebileceğimiz en doğru zamanı veren karmaşık saatlerdir.
Ayrıca, jiroskoplar gibi teknolojiyi ve GPS gibi atomik saatlere dayanan sistemleri geliştirebilirler ya da kuantum deneylerine yardımcı olabilirler. Hatta DARPA da araştırmalarda kullanılmak üzere kristaller için para harcıyor.