Yazın gelişiyle sadece deniz sezonu değil, birçok sektörde işgücü hareketliliği de başlıyor. Özellikle turizm, konaklama, sağlık ve hizmet sektörlerinde yaşanan yoğunluk, nitelikli yabancı işgücüne olan ihtiyacı her zamankinden daha görünür kılıyor.
Geçtiğimiz yıl yürürlüğe giren ve artık uygulama pratiği oluşmaya başlayan düzenlemelerle, yabancıların Türkiye’de çalışma izni alması hem daha esnek hale geldi hem de belirli sektörler için daha ulaşılabilir bir sürece dönüştü. Bu kapsamda, özellikle geçici nitelikte ve belirli mesleki yeterliliklere sahip olan yabancıların ülkemizde çalışmaları daha sistematik bir çerçevede değerlendirilmeye başlandı.
Çalışma izni muafiyeti, yabancılar için Türkiye’de çalışma izni süreçlerini basitleştiren bir düzenlemedir. Muafiyet, resmî bir belge şeklinde düzenlenen ve geçerlilik süresi içinde yabancıya Türkiye’de çalışma izni almaksızın çalışma ve ikamet hakkı veren muafiyeti ifade eder.
Bu muafiyet, yabancıların tamamen izinden muaf tutulmasını sağlamaz; ancak başvuru ve değerlendirme süreçlerinde farklılık gösterir. Yani, yabancılar yine izin almak zorundadır ancak bu süreç daha hızlı ve esnek bir şekilde yönetilir. Çalışma izni muafiyeti konusundaki geçerli mevzuat, 6735 Uluslararası İşgücü Kanunu ve Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği’dir.
Muafiyetin mahiyeti
Bu muafiyetle geçirilen süreler, ileride alınacak yasal çalışma izni ya da ikamet izni sürelerine eklenmiyor. Başka bir ifadeyle, bu dönemler resmi ikamet ya da çalışma süresi hesabına dahil edilmiyor. Daha da önemlisi, çalışma izni muafiyeti herhangi bir nedenle geçerliliğini yitirirse, buna bağlı olarak kazanılmış olan ikamet hakkı da sona ermiş sayılıyor. Ancak eğer yabancının bu muafiyet dışında hâlihazırda geçerli bir ikamet izni varsa ve muafiyet geçersiz hale gelse bile, diğer ikamet izni bundan etkilenmiyor; geçerliliğini sürdürüyor.
Bu yönüyle, çalışma izni muafiyeti hem kolaylaştırıcı hem de dikkatli yönetilmesi gereken bir mekanizma olarak öne çıkıyor.
Çalışma izni muafiyeti başvurularının yabancının kendisi tarafından yapılması gerekiyor. Muafiyet başvurusu esnasında yabancıya ait biyometrik fotoğraf, geçerli pasaport veya pasaport yerine geçen belge, eğitim ve varsa işyeri bilgileri ile bunlara ilişkin kanıtlayıcı belgelerin yüklenmesi gerekiyor. Ayrıca, yabancının başvurduğu muafiyet türüne göre durumu kanıtlayıcı belgelerin de yüklenmesi zorunlu.
Başvuru süresi nedir?
Daha önce Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra 30 gün içerisinde yapılması gereken başvuru süresi, artık yabancının yasal ikamet süresi boyunca başvuru yapılabilecek şekilde düzenlendi. Bu değişiklik, sektörlerin istihdam planlaması yaparken karşılaştığı operasyonel zorlukları hafifletiyor.
Özellikle profesyonel sporcular, sanatçılar, akademisyenler, araştırmacılar ve tur operatörü temsilcileri gibi meslek grupları için tanınan çalışma izni muafiyeti genişletilmişti. Bu, ülkemize gelen yüksek vasıflı bireylerin bürokratik süreçlerle zaman kaybetmeden doğrudan faaliyetlerine başlayabilmesini sağlıyor. Aynı şekilde, geçici koruma altındaki bireyler ya da insani ikamet iznine sahip kişiler için de özel düzenlemeler söz konusu. Bu adımlar, Türkiye’nin uluslararası işgücü politikalarında insan odaklı ve ihtiyaca göre şekillenen bir anlayışı benimsediğini gösteriyor.
Turizm sektörüne özel bir başka yenilik, tur operatörü temsilcilerinin çalışma izinlerinin süre hesabında artık takvim yılının esas alınacak olması. Bu, sezonluk çalışan yabancı temsilciler için hem planlama hem de süreklilik açısından önemli bir kolaylık sunuyor.
Küresel rekabetin hızla arttığı bir çağda, Türkiye’nin bu konudaki esneklik ve açıklığı, sadece ekonomik büyüme değil, aynı zamanda uluslararası işgücü itibarı açısından da değerli bir yatırım niteliğindedir.
