ABD’nin en sıcak gündemi: Minneapolis
ABD, aylardır Kovid-19 salgınıyla yatıp kalkarken, bir anda gündem, George Floyd’un bir polis tarafından öldürülmesiyle değişti. Hem de öyle bir değişti ki, ne ABD Başkanı Donald Trump ne de dünya, tepkilerin bu denli büyüyeceğini tahmin etmiyordu. Olayların başlamasının hemen ardından, belli riskleri alarak protestoların merkezi Minneapolis’e gittim. Aslında Kovid-19 sonrası ilk uçak deneyimini de, iç New York’tan Minneapolis’e giderek gerçekleştirdim. Beklediğim gibi, havaalanında ve uçakta önlemler alınmıştı. Kuyruklarda sosyal mesafe kuralları gereği aralıkları belirleyen levhalar ve her köşeye de el hijyeni makineleri konulmuştu. Ayrıca uçakta herkes maske takmış ve orta koltuklar boş bırakılmıştı. Elbette bu, uçağın doluluğuna göre değişebilir.
Minneapolis’e geldiğim andan itibaren sokaklardaki durumun, TV’lerde yer alan görüntülerden daha kötü olduğunu gördüm. Minneapolis, Kanada sınırına yakın 430 bin kişinin yaşadığı, nüfusunun yüzde 20’sini siyahi Amerikalıların oluşturduğu bir şehir. George Floyd’un öldürülmesiyle şehir tam kaos içinde. Sokağa çıkma yasağı olmasını kimse dinlemiyor, polis güçleri yetersiz kaldığı için 2 binin üzerinde Ulusal Muhafız sokağa inmiş durumda. Kütüphane, polis karakolu, dükkanlar yakılmış talan edilmiş... Konuyu ve kentteki durumu başlıklarla anlatalım...
Protestocular neden kızgın?
- Minnesota polisinin uzun zamandır etnik gruplara karşı ayrımcılığı,
- Cinayete 4 polis karışırken sadece birinin tutuklanıp diğer üçünün serbest kalmış olması,
- Yargıya duyulan güvensizlik
- Geçmişte yaşanan siyahi Amerikalı cinayetlerinde istenilen kararların çıkmaması.
Protestocuların özellikleri
Üç gündür şehirde çok farklı gözlemlerim oldu. Protestocular sadece siyahi Amerikalı değil. Beyaz Amerikalı ve ağırlıklı olarak gençler de var. Çoğunun işi olmamakla beraber başka eyaletlerden gelen kişiler de var. Bunların bazılarının ya ekonomik durumları kötü ya da psikolojik sorunları var. Kızgınlıklarını dükkanları yağmalayarak göstermeleriyse tepki çekiyor.
Gösterilerde siyasi kavga
Başkan Trump, 1981 doğumlu Minneapolis Belediye Başkanı’nı yetersiz diye nitelerken, bazı protestocuların aşırı solcu olduklarını söyledi. Belediye Başkanı ise Trump’ın ağır eleştiriler yönelterek olayları ateşlediğini savundu. Minneapolis’te birçok kişiyle konuştum... Trump’ın sevmeyeni çok, zira burada seçilmiş politikacıların çoğu Demokrat Parti’den. Protestoların gerçekleştiği kentlerin belediye başkanlarıyla ile Trump arasında çok ciddi atışmalar var. Şikago Belediye Başkanı Trump’a ağzı alınmayacak hakaretler ederken, destekçilerini de hedef aldı.
Peki ne olacak?
Yerel makamlar ve Adalet Bakanlığı soruşturmaya devam ediyor. Hatta Başsavcı, cinayetin video görüntüleri olmasına rağmen hala kanıt topladıklarını açıkladı. George Floyd’u öldüren polisin dışında, diğer üç polise tutuklama kararı çıkmadıkça olayların dineceğini pek düşünmüyorum. Protestoların ülke geneline yayılması, Minneapolis’te olduğu gibi birçok eyalete askeri güçlerin gönderilmesi ve olayların bu yolla bastırılmaya çalışılması bekleniyor.
Bağımsız denetleme talebi
Minnesota’daki siyahi Amerikalı avukatları temsil eden derneğin başkanı Amran Farah ile görüşme imkanı buldum. Farah, Floyd cinayetine ilişkin soruşturmanın derinleştirilmesi ve polislerin hepsinin tutuklanması gerektiğine vurgu yaptı. Ayrıca Minnesota Emniyet Müdürlüğü’nün, siyahi ve etnik gruplara yönelik insan dışı tavırlarının bağımsız bir kurul tarafından denetlenmesini istediklerini söyledi. “İkiz Şehir”de yaşayan halkın büyük bir hayal kırıklığı yaşadığını kaydeden Farah, polisin, ırk ayrımı ve kültür şiddetine karşı birlik çağrısında bulundu.
Trump’ın Twitter ile savaşı
Twitter, 80 milyondan fazla takipçisi olan Başkan Trump’ın, 26 Mayıs’ta “posta yolu ile oy kullanılmasının sahteciliğe yol açacağı”na ilişkin tweetinin altına, bu mesajın yalan ve doğru olmayabileceğine dair uyarı mesajı koydu. Olanlar da bundan sonra oldu. Başkan Trump, Twitter’ın bu kararına sert tepki gösterdi ve ifade özgürlüğüne müdahale olduğunu belirtti. Ardından, sosyal platformların eskisi gibi içeriğin sorumluluğundan muaf olmayacağını belirten, yapılan paylaşımlar nedeniyle Twitter veya Facebook’un ceza alabilmesine olanak sağlayan bir kararname yayınladı. Kararnameyle ABD yönetimi, sosyal medya platformları üzerindeki denetim ve kontrolünü artıracak, bireyler platformu şikayet edebilecek.
Kararın nasıl ne şekilde uygulanacağı konusunda bilinmeyenler var. Facebook’un kurucusu Zuckerberg, Twitter’la ters düşerek, “Biz kullanıcıların hakemliğini yapmak zorunda değiliz” dedi. Burada Trump’a hak verdiğim konu şu: Twitter, rakibi Biden dahil, birçok politikacının tweetlerine bugüne kadar müdahalede bulunmadı...
Kısacası, sosyal medya platformlarının daha fazla sorgulanacağı bir döneme doğru gidiyoruz...
Kovid-19’da son durum
George Floyd’un ölümü sonrası, Kovid-19’la mücadele haberleri ikinci sıraya geriledi. 1.8 milyon kesinleşmiş vaka, toplam 105 bin hayatını kaybeden ABD’li bulunuyor. 50 eyalette normalleşme süreci başlasa da, halkta gevşeme ve sosyal mesafe kurallarına uymama görülüyor. Bilhassa protestolarda maske takmayanların çoğunlukta olmasının sonuçlarını, maalesef ileriki dönemde görebiliriz. New York’ta konuştuğumuz Türk doktorlar, artık hastanelerin normale dönmeye başladığını ama uzun zamandır normal hasta almadıkları için büyük bir yığılma olduğunu belirttiler.
Türkiye’ye teşekkür mesajları
Geçen ay Türkiye’nin iki uçakla ABD’ye tıbbi malzeme yollamasının olumlu yankıları sürüyor. Yakın zamanda THO’nun organize ettiği video konferansta konuşan Türk Dostluk Grubu Eş Başkanı Kongre Üyesi Joe Wilson, Türkiye’nin desteğinin, ikili ilişkilerin geliştirilmesi için iyi bir fırsat olduğunu açıkladı. TBMM Türk-ABD Parlamentolar Grup Başkanı Mehdi Eker de, ABD’li mevkidaşlarıyla bu tarzda diyalogların artmasının çok değerli olduğunu belirtti.
ABD Ankara Büyükelçisi David Satterfield, ABD’nin Türk üreticilerden 800 bin tıbbi önlük aldığını açıklayarak, bu önlüklerin çoğunun, en savunmasız durumdaki vatandaşlarımızı koruma amacıyla doğu yakasındaki yaşlı bakım evlerine dağıtılacağını kaydetti.
ABD’DE GÖZDEN KAÇANLAR
- Ocak 2017-Mart 2020 arasında polis tarafından öldürülen siyahi Amerikalıların sayısı: 698.
- Sadece 2015 yılında ABD’de polis tarafından öldürülen silahsız Afro-Amerikan vatandaşlarının sayısı silahsız beyaz vatandaşların tam 5 katıydı.
- Son 4 günde 17 şehirde 1.700 protestocu tutuklanmış.
- 1988’den beri ABD’de meydana gelen 13. ayaklanmayı yaşıyoruz. Son üç ayaklanma; 2015 Ferguson, 2016 Milwaukee, 2016 Charlotte...
- Protestoların merkezi Minneapolis eyaletinde Kovid-19’dan hayatını kaybedenlerin sayısı: 1026.
- Washington’da Rusya’nın Libya’ya uçak yollaması ve askeri desteğini artırması sonrasında, ABD’nin Libya konusunda Türkiye’ye yakınlaştığı havası var.
- SpaceX uzay mekiği 110 gün sonra misyonunu tamamlayıp ABD’ye dönecek.
- Çalışma Bakanlığı geçen hafta işsizlik başvurusunun 2.1 milyon olduğunu belirtti. Böylece son 10 haftada toplam işsizlik başvurusu 41 milyona ulaştı.
- Kovid-19’a rağmen teknoloji firmaları kar oranlarını artırdı. İlk çeyrekte gelir artışları: Amazon yüzde 26,Facebook yüzde 18, Microsoft yüzde 15.
- Başkan Trump, yıllık 400 bin dolar olan maaşını son 3 yıldır hükümetin farklı birimlerine bağışlıyor.
