Dilara Koçak

Vücudumuzun biyolojik saatinde beslenmenin rolü büyük. Yeni araştırmalar kalp hastalıklarının önlenmesinde kahvaltıyı atlamak yerine daha erken saatlere planlamanın fayda sağlayabileceğini söylüyor

Vücudumuzun bir iç saati var ve tüm metabolik süreç aslında bu saate uyumlu halde çalışıyor, tıpkı bir saat gibi.. Bu yüzden “sirkadiyen ritim” vücudumuzun biyolojik saati olarak da adlandırılıyor. Uyku düzeni, iştah kontrolü, hormon seviyeleri, kan basıncı, vücut ısısının ayarlanması ve günlük aktivitelerimiz de sirkadiyen ritimde söz sahibi. Bozulmuş sirkadiyen ritim, kalp krizi, inme, obezite, yüksek tansiyon ve hatta enfeksiyonlara yakalanma riskini artırıyor.

Günümüzde Batı tipi beslenmenin artışı, zaman eksikliği algısıyla bağlantılı modern yaşam tarzı ve öğün atlamayı teşvik eden beslenme modelleri, gece geç saatlerde yemek yeme ve çok uzun süre aç kalma gibi bazı değişimlere sebep oluyor. Peki, bu konuda güncel araştırmalar neler söylüyor? Nature Communications dergisinde yayımlanan

Bir besin düşünün, faydaları hem size hem gezegene iyi geliyor. Üstelik bu besin çoğu ülkede temel gıda maddesi. Evet, cevap baklagiller, öyle ki bu küçük taneciklerin sağlığa faydası oldukça büyük. FAO’nun 2016 yılını ‘Uluslararası Bakliyatlar Yılı’ ilan etmesinden sonra farkındalık yaratmak amacıyla her yıl 10 Şubat Dünya Bakliyat Günü olarak kutlanıyor. Bu yılın teması bakliyatlar: toprağı ve insanı besler; ‘Pulses: nourishing soils and people’ olarak belirlendi. Bu tema aslında hep vurguladığım “Size ve gezegene iyi gelsin” cümlesi ile birbirini tamamlıyor. Bir beslenme uzmanı olarak bitkisel protein alımının hem insan hem de gezegen sağlığı için çok önemli olduğunu bir kez daha anlatmak istedim.

Gezegen sağlığına...

Baklagiller; karbon tutması, azot sabitlemesi ve toprak erozyonunu önlemesi gibi birçok yararı olan iklim dostu gıdalardır. BM Gıda ve Tarım Örgütü’ne (FAO) göre 1 kg. mercimek üretimi için 50 litre su gerekirken; 1 kg tavuk eti için 4 bin 325 litre, 1 kg

Vücudumuzun genel sağlığına açılan bir penceredir ağız sağlığı. Bilimsel araştırmalar, ağız ve diş sağlığının kanser, koroner kalp gibi hastalıklarla ilişkili olduğu da gösteriyor.  Bu konuda aklımda beliren soruları Dr. Cemre Geze’ye yönelttim

Ağız sağlığı denilince aklınıza ne geliyor? Güzel bir gülümseme, çürük olmayan dişler… Ağız sağlığımızı vücudun genel sağlığına açılan bir pencere olarak düşünebilirsiniz. Beslenme ile ağız ve diş sağlığı arasında da güçlü bir ilişki var. “Şeker yeme, dişlerin çürür” cümlesi size tanıdık gelebilir. Fakat durum bu kadar basit değil, arkasındaki biyokimyasal süreci iyi anlamak gerekiyor. Aynı zamanda ağız ve diş sağlığının kanser, koroner kalp gibi hastalıklarla ilişkili olduğu da bilimsel araştırmalarla gösteriliyor.

Geçtiğimiz haftalarda bu konuyla ilgili oldukça fazla bilgi edindim, aklımdaki soruları ise sevgili Dr. Cemre Geze cevaplandırdı. Dr. Cemre Geze alanında hepimizi gururlandıran işlere imza atıyor; geçtiğimiz aylarda alanında çok kıymetli faaliyetleri

Tam bir yıl önce öyle bir sabaha uyandık ki, hepimiz tarifsiz duyguların içinde bulduk kendimizi. İzleri hâlâ toprakta, acısı içimizde, en derinlerde... Hep birlikte yüreklerimizi umutla doldurarak, iyileşmeye devam edeceğiz. Binlerce insanın yüreğinin yandığı deprem bölgelerinde insanlar her şeye rağmen yaşamaya devam ediyor. Dolayısıyla bu durum barınma ve gıda güvenliği sorunlarını bir kez daha gündeme getiriyor. Depremin akut dönem yıkıcı etkisi artık kronikleşen sorunlarla devam ederken; aslında bu sorunların kesiştiği bir nokta var: ‘Açlık’.

Geleceği beslemek istiyorsak...

İşimi çok seviyorum ama itiraf edeyim çok zorlandığım, durup düşünmekten kendimi alıkoyamadığım bir yanı var. Çocukların aç olduğu bir dünyada, insanlara sağlıklı beslenmeyi anlatmak, beni vicdanımla aklım arasında sıkıştırıp duruyor. TÜİK verilerine göre ülkemizde yaklaşık 10 milyon çocuğun yoksullukla mücadele ettiğini biliyor musunuz? OECD’nin son verilerine göre ise çocuk yoksulluğu konusunda üye ülkelerin ortalaması

6 Şubat depremlerinde Türkiye’deki meslektaşlarıyla köprü kurarak Çocuk Ampute Destek Programı’nı hayata geçiren isimlerden Harvard Üniversitesi’nden Prof. Dr. Gökhan Hotamışlıgil ile 1 yılda yapılanları ve yapılacakları konuştum.

Ülkemizi derinden yaralayan deprem felaketinin üzerinden 1 yıl geçmesine rağmen acımız ilk günkü gibi taze. Geleceğimizi sağlam temellerle inşa etmemiz gerektiğini hatırlayarak, bilim ve eğitimin gücüyle yaralarımızı birlikte sarmak tek temennimiz. Çünkü ancak bu şekilde iyileşmek mümkün… Geleceği beslemenin formülü de her zaman altını çizdiğimiz gibi çocuklarımızı beslemekten geçiyor. Binlerce insanın yüreğinin yandığı deprem bölgelerinde insanlar her şeye rağmen yaşamaya devam ediyor, çocuklar okula gidiyor. Bu sürecin hem fiziken hem ruhen uzunca bir süre sabır, destek ve kesintisiz çaba gerektirdiği ve bu durumun da en çok çocuklarımızı etkilediği bir gerçek. Peki, bölgede buna yönelik neler yapılıyor, gelişmeler neler? Ben de

‘İyi olmak’ terimi sizin için ne ifade ediyor? Dünya Sağlık Örgütü’ne göre ‘sağlık’ sadece hastalık durumunun olmayışı değil, bedence, ruhça ve sosyal yönden tam iyilik hali. Peki kendinizi daha iyi hissetmek, sağlığınızı iyileştirmek ve vücudunuzla ilişkinizi gözden geçirmek için neler yapıyorsunuz? Gelin, dört adımda bu ilişkiyi gözden geçirelim.

Kendine şefkat ilk adım

Kendine saygı, kendini sevmek, ‘İyi Yaşam’ yolculuğunda en kıymetli adımlardan... Yapılan çalışmalar da bunu gösteriyor. Bu ay yayımlanan bir çalışmada kendine şefkat göstermek yani öz şefkat ve beslenme ilişkisi araştırılmış. Appetite dergisinde yayımlanan araştırmada, katılımcılarının kendilerine daha şefkatli yaklaştıklarında, takip eden saatlerde daha iyi bir ruh hali, daha az yeme atakları ve egzersiz davranışları üzerinde daha iyi bir öz kontrol bildirdiklerine ulaşılmış. Öz şefkat yani öz saygı ne kadar yüksekse, kilo verme yolculuğunda o kadar olumlu sonuç alınıyor. Araştırmacılar suçluluk duygusuyla kurmuş

Kolorektal kanser genç yetişkinlerde artıyor ve yükselişte. Bu yükselişte, hareketsiz yaşam tarzı, aşırı kilo ve obezite, sigara, aşırı alkol kullanımı, düşük lifli, yüksek yağlı diyetler ve işlenmiş etlerin etkisi var. Sağlıklı mikrobiyota ise bağışıklık sistemini destekleyerek, kanser riskini azaltmada rol oynayabiliyor.

4 Şubat Dünya Kanser Günü. Her yıl olduğu gibi bu şubat ayına merhaba derken kanser ve beslenme ilişkisine dikkatinizi çekmek istiyorum. Dünya genelinde yaklaşık her 6 ölümden birinin, ülkemizde ise her 5 ölümden birinin kanser nedeniyle gerçekleştiğini biliyor musunuz? Risk faktörlerini azaltmak ve ortadan kaldırmak için daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir yaşam tarzını benimsemek, ideal kiloyu korumak, fiziksel olarak aktif olmak ve beslenme düzeninizi gözden geçirmek çok kıymetli. Peki, kanserden korunmak için beslenme düzenimizde nelere dikkat etmeliyiz? Güncel araştırmalar ve gelişmeler bu konuda neler söylüyor?

“Tüm hastalıklar bağırsakta başlar”

Gerçek şu ki kolorektal

Ocak ayını neredeyse tamamladık. Yeni yıl yeni hedefleri de beraberinde getiriyor. Bu yıl 2024 hedeflerinizde neler var, bu hedefler için hangi adımları attınız? Veya neyi daha çok istiyorsunuz, değiştirmek istediğiniz bir alışkanlığınız var mı? Daha sağlıklı beslenme, daha az stres... Hadi gelin bu sene hedeflerinizin arasına gezegeni korumayı da alın. Hayatınızı sürdürürken aldığınız kararlarda doğayı ve üzerinde yaşayan canlıları da düşünün. Her zaman söylediğim gibi, ‘hiçbir canlıyı geride bırakmadan’, hem kendi sağlığınız hem de gezegen sağlığınız için...

Sandığımızdan daha ciddi

2024 yılı hedefleriniz arasında plastik şişe tüketiminizi kademeli olarak azaltmak yer alıyor mu? Eminim bu çalışmadan sonra motivasyonunuz biraz daha artacak. National Academy of Sciences dergisinde bu ay yayımlanan çalışmaya göre; plastik şişelerdeki sularda litre başına 240 bin nanoplastik tespit edildi. Evet, doğru duydunuz! Bu sayı önceki tahminlerden 10 ile 100 kat arası daha yüksek. Amerika’nın bilinen üç markaya ait plastik şişe örneklerini inceleyen