Olayların içinden Habere göre, Afşin-Elbistan bölgesindeki A ve B termik santrallarının yanında kurulacak olan 2 yeni santral için açılan ihaleye yabancı ve yerli yatımcılardan katılan olmamıştı.Eğer ihale sonuçlansaydı Afşin-Elbistan C ve D santrallarını yapacak olanlar, bölgeden çıkan kömürü uygun bir ücret karşılığında kullanacaklardı. En az 1.200 MW kurulu güç kapasitesiyle yatırım yapacaklara 15 yıl elektrik alım garantisi (ürettiği elektriğin devlet tarafından alınması garantisi) verilecekti. İhaleyi, en fazla elektrik veya elektrik karşılığı para veren ile erken bitirme taahhüdünde bulunan şirket kazanacaktı.İhale şartnamesinde 5 milyar dolara mal olacak santralların yapım süresi de 5 yıl olarak belirlenmişti. Her iki termik santral için özel sektöre linyit sahaları verilecek. Her bir saha için tahsis edilen kömür rezervi 680 milyon ton olacaktı. Bu, rezervler her bir santral için 50 yıllık kömür garantisi sağlıyor anlamına geliyordu. Temmuz ayı sonunda gazetelerde küçük bir haber yayımlandı. Bu küçük haber elektrik sorununun büyüklüğünü gösteriyordu, ama çok kimsenin dikkatini çekmedi. Afşin-Elbistan bölgesi, 8.3 milyar tonluk Türkiye linyit rezervinin yüzde 40'ına sahiptir. Bu nedenle de termik santral inşası için en uygun bir bölge olarak kabul ediliyor.Bu bölgede 1.355 MW kurulu gücü olan A termik santralı ve 1.440 KW kurulu gücü olan B termik santralı faaliyette bulunuyor. EÜAŞ verilerine göre, bu bölgenin toplam kurulu güç kapasitesi potansiyeli 6.800 MW kurulu güç düzeyinde.Santrallar ihaleye çıkarken açıklama yapan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler, inşaat sürecinde 15 bin, işletme sürecinde de 8 bin 500 kişiye istihdam sağlanacağını söylemişti.Afşin-Elbistan C ve D santrallarının devreye alınmasıyla, Türkiye'nin elektrik üretiminin yüzde 10'u büyüklüğünde 17 milyar kilovatsaat (kwh) elektrik buradan karşılanacaktı.Çelişkiye bakınız: Türkiye'nin elektriğe ihtiyacı var. Elektrik kesintileri söz konusu. İşte tam bu sırada elektrik arzını artıracak olan iki santralı yapmaya kimse istekli değil. Halbuki, 35 yabancı ve yerli firma yatırımla ilgilenmiş. İhale şartlarını almış.Yatırımla ilgilenenlerin hiçbirinin neden daha sonra ihaleye girmediğini merak ettim. Sordum soruşturdum.Bana anlatıldığına göre, yatırımcılar üretecekleri elektriği kime ve nasıl bir fiyatla satacakları konusunda açıklık olmadığı için ve de yatırımcılardan istenen ek işler nedeniyle ihaleden çekilmişler. Kömürden elektrik üreteceğiz (1) Fiyat konusundaki sorun şu: İhale şartlarına göre yatırımcı şirketlerin, ihalede teklif edecekleri elektrik satış fiyatı esas olmak üzere elektriği satacakları TETAŞ ve TEDAŞ ile anlaşma yapmaları gerekiyor. Çünkü, üretilecek elektriğin alıcıları bu kuruluşlar. Ancak, elektrik piyasasını düzenleyen yasaya göre, TETAŞ ve TEDAŞ'ın üreticiye teklif edilen fiyat üzerinden anlaşma yapma zorunluluğu yok. Açık anlatımıyla, yatırım tamamlandıktan, üretim başladıktan sonra üreticiler, TEDAŞ ve TETAŞ ile anlaşamazlarsa elektriği kimseye satamama veya zararına satma durumunda kalacaklar.(2) Yatırımcıları korkutan ek işler şunlar: Yatırımcıların kömür alanları üzerindeki otuz dolayındaki köy ve mezrayı başka alanlara taşımaları, kömür alanının üzerinden geçen nehrin mecrasını alan dışına almaları gibi ek işler var. Yabancı ve yerli yatırımcı, köy ve mezraların naklinin nehir mecrasının alan dışına alınmasının faturasını karşılayabileceklerini fakat bu işlerin özel sektör tarafından yapılmasının mümkün olamayacağını söylüyorlar.(3) Bu santrallar üretime geçse bile elektriği ülkenin batısına taşıyacak iletim hatlarını devletin ne zaman yapacağı belli değil."- Ha bu da bize ders olsun!" diyeceğiz ama... İhale şartlarının düzeltilmesi, yeni ihalenin açılması zaman kaybına yol açıyor. İhale sonuçlansa bile yatırımın tamamlanarak üretimin başlaması için 5 yıla ihtiyaç var. guras@milliyet.com.tr Yatırımcı bulamıyoruz
