Ayşe Hanım Teyzem, "Böylesi başıma gelmemişti..." diyor, "Şimdiye kadar parası olmayanlar dertlenirdi. Derdini anlatmaya gelirdi... Şimdilerde parası olan da dertli... ‘Senin tanıdığın Hoca’ya bir sor bakalım ne olacak halimiz’ diyenlerin derdini dinliyorum... Ona buna, hatta sana sormaya utanıyorlar. Benim kapımı çalarak sen sor diyerek dertlerini bana anlatıyorlar."
"Ayşe Hanım Teyzeciğim... Öyle ise siz sorunuz. Ben cevaplayayım. Siz onlara cevabı aktarırsınız" dedim. Ve başladık söyleşmeye...öGülsen Hanım’ın sandığında bir dolu Alman markı varmış. Marklar yılbaşından sonra geçmez olacakmış... Gülsen Hanım ne yapayım diye soruyor."
"Güvendiği bir bankaya gitsin. Markları ile döviz mevduatı hesabı açtırsın. Yılbaşında banka markları otomatik olarak euro’ya çevirir. Bu değişim için komisyon vermez. Hem de, az da olsa faiz kazanır."
"Ama evladım... Bankaya gitmem diyor..."
"O zaman döviz büfesinde Alman marklarını satsın. Eline geçen Türk lirası ile istediğini yapar. İster altın, ister dolar alır. İster mevduatına yatırır. Ama vakit geçirmesin... Yılbaşına doğru çok kişi mark değiştirmeye kalkacak... Şimdiden ne yapacaksa yapsın..."
"Fıtnat Hanım bankalara el konulur, bir şey olur diyerek gitmiş hesabındaki dolarları çekmiş. Bankada bir kiralık kasa tutmuş. Paraları kasaya kilitlemiş... Şimdi dertli... Banka batarsa benim kiralık kasadaki paralar da batar mı? Bankaya el konulursa benim kiralık kasamdaki altınlar ile dolarlara da el koyarlar mı diye soruyor."
"Bankaların kiralık kasalarının içindeki varlıklar ‘kişinin özel mülkiyetidir’. Kanunlarımız kişi mülkiyetini korur. Eğer bu memlekette kanun var olacak ise, kiralık kasa sahipleri banka batsa da, bankaya el konulsa da, kiralık kasasının içindekilerin tamamını alabilir."
"Evladım bunu iyi ki anlattın... Birçok tanıdığım bankalardan dolarını, markını çekti... Torbalara doldurdu. Yastık altında, tavan arasında saklıyor. Hiç olmazsa gidip bir bankada kasa kiralasınlar..."
"Zehra Hanım diyor ki, ben Türkiye’deki yabancı bankalarda paramı tutuyorum. Yabancı banka olduğu için param garantide mi?"
"Ayşe Hanım Teyzeciğim, Türkiye’deki yabancı bankalar ikiye ayrılır: Türkiye’deki Türk kanunlarına göre kurulan yabancı bankalar ve de yabancı bankaların Türkiye’deki Türk kanunlarına göre faaliyette bulunan şubeleri. Türkiye’de kurulan yabancı bankalar ile Türkiye’de şube açan yabancı bankalar Türk bankalarının tabi olduğu kanunlara, kararlara tabidir. Kanuna aykırı durumları var ise devlet bunları da kapatabilir. Bunlardaki paranın da Tasarruf Mevduatı Sigortası kapsamında 50 milyar liraya kadar olan kısmı devlet güvencesindedir. Tek fark, yabancı banka şubelerinin yurtdışındaki ana banka batmadıkça batma ve iflas etme tehlikesi olmamasıdır. Çok kötü ve de en kötü ihtimali düşünelim... Diyelim ki devlet bankalardaki mevduat hesaplarını dondurmaya karar verdi. Bu durumda Türk bankası, yabancı banka, yabancı banka şubesi fark etmez. Zehra Hanım’ın yabancı banka şubesindeki mevduat hesabı da dondurulur."
"Bak işte Fatma Hanım haklı çıktı... Fatma Hanım bu nedenle Türk lirasını önce İsviçre frangına çevirtmiş. Sonra yabancı banka aracılığıyla o bankanın İsviçre’deki merkezine göndermiş."
"Ayşe Hanım Teyzeciğim, o zaman Fatma Hanım’ın sesi çıkmıyor demektir..."
"Çıkmaz olur mu... O da dertli... İsviçre’deki banka ona yüzde 1 faiz veriyormuş... Türkiye’de tutsam yüzde 8 faiz alırdım diye ağlaşıyor... Sonracığıma, batan İsviçre Havayolu Şirketi Swissair de bankaların büyük parasının battığını duymuş... Şimdi banka da batarsa, param İsviçre devletinin güvencesinde mi diye soruyor."
"Saf bir Türk vatandaşının TL’sini yabancı paraya çevirerek yurtdışında değerlendirmeye kalkması bir macera. Büyük riski var. Parasının gideceği banka nasıl bir banka bilemez. Belki Türkiye’de tutmaktan daha büyük bir riske girer... Yurtdışında faiz kazancı diye bir şey yok. Geri getirmek bir başka macera... Hele hele yurtdışında hisse senedi fonlarına yatırım yapmak deliliktir. Saf ve bakir yatırımcıları Türk borsasında TL ile, yabancı borsada döviz ile silkelerler... Üç günde dövizler sıfıra iner."
"Anladık da evladım... Parası olan ne yapacak?"
"Ayşe Hanım Teyzeciğim, bu soruyu cevaplayacak durumda değilim... Öyle bir çıkmaza girdik ki, parası olmayanın da olanın da yapacağı şey kalmadı!.."