Bankalarımız bu yıl kar ediyor. İlginç olan bizim bankalarımız kar ederken Avrupa ülkelerindeki bankaların bizim bankalarımız ölçüsünde kar edememeleri.
Uluslararası karşılaştırmalarda bankaların karları, kar rakamına bakarak değil, kar rakamının aktif büyüklüğe oranına bakılarak hesaplanıyor.
UniCredito Italiano tarafından yayımlanan "New Europe Banking Report 2003" isimli raporda, Avrupa Birliği üyesi ülkelerde banka karlarının aktif toplamın yüzde 0.5'i dolayında olduğu, buna karşılık Avrupa Birliği adaylığı bekleyen (Türkiye gibi) ülkelerde bu oranın yüzde 1.1 dolayına yükseldiği belirtiliyor.
Raporda Avrupa Birliği üyesi ülkelerde banka karlılığı düşük iken üyelik bekleyen ülkelerdeki karlılığın yüksekliği, "risk" faktörüne bağlanıyor.
Avrupa Birliği üyesi ülkelerde banka karlılığı düşük ama, bu bankaların riski az. Karlılıkta istikrar var... Avrupa Birliği üyeliği bekleyen ülkelerde ekonomiler zayıf olduğu için bankalar risk ile karşı karşıya. Kredi ve hizmet maliyetine risk primi bindiriliyor. Çünkü bazı yıllar bankalar beklenmedik risklerle karşılaşıyor, birikmiş karları yok oluyor...
Bu anlatım Türkiye'deki durumu açıklığa kavuşturuyor. Bazı yıllar bankalarımız büyük karlar açıklıyor ama, çok kısa sürede büyük kar açıklayan bankaların büyük zararları olduğu ortaya çıkıyor. Veya bankalar batıyor.
Geçen iki yıl bankalarımız için iyi yıllar değildi. 2003 yılında bankalarımız toparlandı. Bu toparlanmada ekonomideki düzelme yanında (1) Dolar fiyatının artmaması, (2) Hazine'nin tahvile ve bonoya yüksek reel faiz ödemesi etkili oldu.
Buna karşılık Avrupa'daki durgunluk Avrupa bankalarını vurdu. Özellikle Alman bankaları büyük sorunlarla karşılaştı.
Eylül ayı sonu itibariyle Akbank'ın vergi öncesi karlılığı 983 milyon euro olarak açıklandı. Aktif büyüklüğü Akbank'ın aktifinin 50 katı olan Almanların dev bankası Deutsche Bank'ın vergi öncesi karı ise, 2 milyar 80 milyon euro. Akbank'ın karının sadece 2 katı.
2003 yılının 9'uncu ayında sermayesi halka açık bankalarımızın vergi sonrası net karlarının aktif büyüklüklerine oranı sırasıyla şöyle: Akbank yüzde 3.78, Dışbank yüzde 2.15, Finansbank yüzde 1.92, TEB yüzde 1.51, Garanti yüzde 1.16, İş Bankası yüzde 1.11 ve Yapı Kredi yüzde 0.35.
Buna karşılık Almanların büyük bankası Deutsche Bank'ın aktif karlılığı yüzde 0.01, Hollanda'nın büyük bankası ABN Amro'nun yüzde 0.03, Fransa'nın büyük bankası Societe Generale'in 0.03, Yunanistan'ın büyük bankası Alpha Bank'ın yüzde 0.05 dolayında... Bizim bankalarımız aktiflerinin küçüklüğüne rağmen iyi kar edebiliyor. Bizim büyük bankalarımızın aktif büyüklükleri 17 milyar euro dolayında iken Yunanistan'ın büyük bankalarının aktifleri 27 milyar euro dolayında. Bankalarımızın aktif karlılığı iyi ama aktifleri çok küçük.
