Hıristiyanlar yeni yıla hazırlanıyor. Noel’i-Christmas’ı kutladı. Diğer dinlere inananlar ise bu akşam yeni yıla girmenin coşkusunu yaşayacaklar.
Bu akşamın Noel ile ilgisi yok ama genelde yılbaşı “Noel” olarak adlandırılıyor. Hıristiyan olmayanlar diğer dinlere inananlar da yılbaşı gecesine genelde “Noel Gecesi” diyor. Sakallı Noel Baba ortalıkta dolanıyor, akşamları geyiklerin çektiği arabası ile göklerde dolanarak çocuklara hediye dağıtıyor: Kim bu Noel Baba?
Efendim ne bizler biliyoruz, ne da başkalarına anlatabiliyoruz. Noel Baba, bu toprakların adamı. Bizim hemşerimiz olan Niko Efendi.
Noel Baba Patara’da yaşadı
Niko Efendi, 245 yılında bugünkü Fethiye kasabasının ötesindeki Patara şehrinde doğdu. O yılların en önemli devletlerinden Likya’nın başkenti “Xanthos”ta (bugünkü Kınık’ta) eğitim gördü. Hıristiyanlar arasındaki geleneğe uyarak Kudüs’e gidip döndü. Myra (bugünkü Demre) şehrine yerleşti. 326 yılında da burada öldü.
Niko Efendi din adamı değildi, ama papazlar onu Myra piskoposu olarak seçince Niko Efendi “St. Nicholas” olarak adlandırılmaya başlandı.
Fethiye’de yaşayan Piskopos St. Nicholas yaşamı boyunca yaptığı iyiliklerle insanları mutlu kıldı. Demre’yi kıtlıktan, gemicileri kazalardan, masum insanları kötülüklerden kurtardı.
Mezarı Kale bucağında
St. Nicholas ölünce denize yarım saat uzaklıkta olan “Kale” bucağının yakınındaki tiyatronun yanındaki kiliseye gömüldü.
Ünü ölümünden sonra da yaşadı. Likya’ya gelen denizciler bir gelenek oluşturdu. Lahdin üzerinden dökülen şarap St. Nicholas’ın kemiklerini ıslattıktan sonra, mezarın altından süzülürken şişelere konuldu. Bu şarabın her derde deva olduğuna, gemicileri kazadan koruduğuna inanıldı. 1087 yılında Cenevizli korsanlar lahdi açtı. Kemiklerini İtalya’ya taşıdı. Bari’de adına inşa edilen bir lahit, ziyaretgah haline getirildi. St. Nicholas’ın namı bu tarihten sonra Batı’da da yayılmaya başladı. Adına çok sayıda kilise inşa edildi.
Hediye adeti onunla başladı
Romalıların ve Kuzeylilerin kışa girerken çocuklara hediye dağıtma adeti 6 Aralık St. Nicholas günü ile bütünleşti. Hıristiyan dünyasında 6 Aralık günü hem St. Nicholas’ı anma, hem hediye dağıtma günü haline geldi. Daha sonraları bu adet, 24 Aralık Noel gününe çekildi.
17. yüzyılda Amerika’ya göç eden Hollandalılar sevgili azizleri St. Nicholas’la ilgili inançları ve adetleri de Amerika’ya taşıdı. Hollanda dilinde Saint Nicholas’ın ismi “Sinterklaas” diye yuvarlayarak söylenir. Amerika’ya göç eden Hollandalıların bu söyleyişleri zamanla “Santa Claus” halini aldı.
İyi de, bizim Fethiyeli St. Nicholas nasıl oldu da “Kürklere büründü ve de Ren geyiklerinin çektiği kar kızaklarıyla dolaşmaya başladı?” Malum bizim Niko Efendi, Patara ve Kudüs sıcağı dışında bir iklim ile hele hele kar ile tanışmamıştı? Noel Baba imajı, mitolojik tanrı, Norveçli Vodan’ın imajıdır. Noel Baba da Vodan gibi beyaz favorili, beyaz atıyla dünyanın etrafında uçabilen kutsal bir kişi halinde anlatılmaya başlandı.
Noel Baba’nın 8 Ren geyiği tarafından çekilen uçan araba imajı William Gilley’in bir çocuk şiirinden kaynaklanır. Şimdilerde yaygın biçimde kullanılan Noel Baba çiziminin yaratıcısı İsveçli Haddon Sundblom isminde bir ressamdır. Coca Cola firması için çalışan Sundblom, daha önce farklı biçimde resmedilen Noel Baba’yı 1931 yılında sempatik bir ihtiyar olarak çizdi.
Coca Cola renklerini simgeleyen beyaz şeritli kırmızı elbiseler giydirdi. Kışın tüketilmeyen ve de içerdiği “koko” maddesi nedeniyle çocuklara içirilmeyen Coca Cola’nın soğuk aylarda da tüketilmesinde ve çocukların içeceği haline getirilmesinde uzun süre yayınlanan Noel Baba’lı reklamın büyük yardımı oldu. Bu reklam ile sadece Coca Cola değil, Noel Baba imajı da dünya çocuklarınca benimsendi.
