İstanbul ve Çanakkale boğazlarından her gün petrol taşıyan 150-200 gemi geçiyor. Verilen bilgilere göre bu gemilerle her gün Boğaz yoluyla taşınan petrol miktarı 3 milyon varil dolayında. Boğazlardan geçen tankerler, gemi trafiğinin neredeyse yarısını oluşturuyor.
Uzun süredir 2 konu üzerinde duruluyor: (1) Tanker kazaları nasıl önlenebilir? Tanker kazalarında ortaya çıkacak olası hasarların ve kaza sonucu denize yayılacak petrolün ortaya çıkaracağı zararın faturası nasıl karşılanabilir? (2) Boğazlardaki tanker trafiği nasıl azaltılabilir?
Meksika Körfezi’ndeki BP şirketinin petrol kulesindeki kaza sonucu denize yayılan petrol New Orleans şehri kıyıları ile Florida eyaleti kıyılarını kirletmeye başladığından bu yana petrol kazalarının ne kötü bir şey olduğu daha iyi anlaşılmaya başlandı.
Meksika Körfezi hatırlattı
Medyaya yansıyan haberlere göre bugüne kadar BP’ye 32 bin tazminat başvurusu yapıldı. Şirket 105 milyon dolar tazminat ödedi. Obama yönetimi BP’den 20 milyar dolar tutarında bir tazminat fonu oluşturmasını istedi.
Biz, boğazlardan geçen petrol yüklü gemilerin yarattığı tehlikeleri arada sırada hatırlar, sonra unuturuz. Meksika Körfezi’ndeki kaza bu önemli sorunun tekrar hatırlanmasına imkân verdi.
Boğazlardaki tanker trafiğinin azaltılmasının yolu, boğazlardan geçecek tankerlerin petrolü Karadeniz kıyısında borulara aktarması ve petrolün boru hatları ile Akdeniz’e veya Ege denizine akıtılmasıdır. Bu amaçla Ruslar Yunanistan ve Bulgaristan üzerinden geçecek boru hatları projelerini ortaya attı. Biz, petrolü Karadeniz kıyısından Akdeniz’e indirmek için Samsun-Ceyhan boru hattı projesini geliştirdik ama, bu projeler henüz gerçekleşemedi. Ve de Boğaz trafiğinde azalma olamadı.
Samsun-Ceyhan’a petrol lazım
Reuters’ın haberine göre şimdilerde konu ile ilgili 4 bakanlık, Dışişleri Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde, boğazlardan petrol gemileri geçen ülkeler ile, boğazlardan petrolü taşınan büyük şirketleri “gönüllü ilkeler belirlemek” için bir toplantıya çağırıyor.
Anlaşıldığı kadarıyla bu toplantının amacı, Samsun-Ceyhan boru hattının gerçekleştirilmesinin önündeki engelleri kaldırmak. Samsun Ceyhan boru hattının gerçekleşebilmesi için öncelikle bu hattan geçecek petrolü bulmak gerekiyor. Petrol üreticisi ülkeler ve şirketler, petrolü gemi ile Boğaz yolu ile taşıyacak yerde, Samsun’dan bu boru hattına aktarmayı kabul etmeli ki, boru hattı projesine başlanabilsin. Boru hattı verimli olabilsin. Tankerlerini boğazlardan geçirenler bizim gibi tehlikeleri düşünemiyorlar, maliyete önem veriyorlar. Bu nedenle her şeyden önce “maliyet eşitleme” sorununun çözüme kavuşturulması gerekiyor.
Açık anlatımıyla kısa sürede boğazlardaki tanker trafiğini azaltmak mümkün olamayacak. O nedenle tanker trafiğinde güvenlik konusunun önemi giderek artıyor.
