Olayların içinden Hisse senedi satın almak için, Hazine bonosu ve tahvili satın almak için, bankalardan faiz almak için gelen dövize sıcak para deniliyor.Paranın sıcağı soğuğu olmaz ama, soğuk para hareket kabiliyeti olmayan paradır. Örneğin fabrikaya, arsaya bağlanan paradır. Sıcak para ise hareket kabiliyeti bulunan, bağlandığı yerden her an çözülebilecek paradır. Sıcak parayı getiren canı istediğinde, daha önce satın aldığı hisse senedini, bonoyu, tahvili satar, bankadan mevduatını alır. YTL'den dövize döner, dövizini alır, çeker gider. Temmuz 2006'da toplam sıcak para 49.0 milyar dolar idi. 2007 temmuz ayında 99.3 milyar dolar oldu. Geçen temmuzdan bu temmuz ayına sıcak para 50.2 milyar dolar arttı. Bir yılda katlandı. Acaba son bir yılda 12 aylık dönemde Türkiye'ye neden 50.2 milyar dolar sıcak para girişi oldu? Cevap basit. Çok yüksek faiz ödedik. Sadece faiz yüksek değil. Buna ek olarak döviz fiyatı da devamlı ucuzladığı için, döviz getirerek bozduranın, parasını YTL cinsi faize yatıranın getirisi (reel faizi ) daha da artıyor. Çok çok yüksek oluyor.2006 Temmuz ayında dolar 1.55 YTL idi, bu yılın temmuzunda 1.27 YTL oldu. Geçen temmuzda 1000 dolar getiren, dolarını bozdurarak 1.550 YTL'lik bono aldı. Yüzde 21.51 faiz ile bir yıl sonra eline 1.884 YTL geçti. 1.884 YTL'yi dolara çevirirken doları 1.27 YTL'ye gerilemişti. Eline 1.468 dolar geçti. Bir yıl önce 1.000 dolar getirmişti. 1.476 dolar götürdü. (İktisatçı Alaattin Aktaş'ın hesaplamasını, kaba çizgilerle aktardım.)Gelen sıcak para küresel döviz hareketine bakılır ise küçük ama, bize göre büyük. Hisse senetlerimizin yüzde 70'i, kamu kuruluşlarının elindeki bonolar dışındaki bonoların yüzde 24'ü sıcak para getirenlerin elinde. Toplam 100 milyar dolarlık sıcak para milli gelirimizin dörtte biri büyüklüğünde. Bu nedenle sıcak paranın girişi çıkışı bizi çok etkiliyor. Sıcak para artıyor Herkesin gözü sıcak parada. Yabancılar 2-3 milyar dolar karşılığı hisse senedi veya tahvili satarak YTL'den dolara döndüğünde bizim piyasa altüst oluyor. İşte bu nedenle bu düzenin bozulmamasını isteyenler sıcak paranın çıkmaması için, daha çok sıcak para girmesi için yüksek faiz politikasını destekliyor. Bu nedenle bir yılda 100 getirenin 147 geri götürdüğünü görenler daha çok sıcak para getiriyor ama bu sıcak paracılara ödenen yüzde 47.68 reel faiz gökten inmiyor. Sizin cebinizden çıkıyor. Yüzde 47 olur mu? Mayıs Haziran Temmuz2006 faiz 14.98 18.11 21.52007 enf. 9.23 8.60 6.902007 $ artışı -5.81 -17.43 -17.72Reel faiz (1) 5.26 8.76 13.67Reel faiz (2) 22.07 43.04 47.68 Dövize yılda yüzde 47 bedel faiz ödedik (%) (1) Enflasyona göre. (2) Kur artışına göre. Kaynak: Alaattin Aktaş'ın çalışması. 2007 2006 Bir yıldaTOPLAM SICAK PARA 99.331 49.046 50.284Hisse senetleri 58.282 29.409 28.873İç borçlanma kâğıtları 34.411 15.547 19.864- YTL DIBS 33.323 13.241 20.082- Yab. para DIBS 2.087 2.305 -218Mevduat toplamı 5.638 4.090 1.548- Döviz mevduatı 3.393 2.765 628- YTL mevduatı 2.245 1.325 920 1 yılda 50 milyar dolar sıcak para girdi (Milyon Dolar) Kaynak: ANKA ABD'de mortgage kredilerindeki sorunların finans piyasalarını sarsmasından sonra, FED'in faiz indirimine gideceği beklentisi borsalara moral verdi.FED Başkanı Ben Bernanke'yle görüşen ABD'li senatör Chris Dodd'un 'FED faiz indirimine hazır' açıklaması, borsaların ortalama yüzde 1 - 2 oranında yükselmesinde etkili oldu.Risk iştahının yeniden artmasıyla, Japon yeni üzerinde baskı oluştu ve dolar yen karşısında yüzde 0.6'lık artışla 115.20'ye yükseldi. Dünya borsalarında yaşanan hızlı yükselişe İMKB de ayak uydurdu. İMKB yüzde 3.57'lik yükselişle 46.881 puana çıktı. Önceki gün 1.38'e kadar çıkan dolar, dün 1.34'ün altına indi ve YTL karşısında yüzde 1.9 değer kaybetti. Bono faizleri ise yüzde 18.43'e indi. Bu arada CNBC-e'ye konuşan İMKB Başkanı Osman Birsen, son dalgalanma sırasında 300 milyon dolarlık bir çıkış yaşandığını belirterek, "Yılbaşından bu yana toplam 4 milyar dolarlık girişle karşılaştırıldığında bu, hiçbir anlam ifade etmiyor" dedi. Dünya borsaları FED'in faiz indirimine oynuyor Borsa (Yüzde)New york 1.11Brezilya 3.87Londra 1.81Paris 1.83Frankfurt 1.02Rusya 1.82Macaristan 2.70Polonya 4.56Çek Cumh. 2.15Türkiye 3.57G.Afrika 2.21Hong Kong 1.84Çin 0.86G.Kore 1.26Tayland 1.43Endonezya 1.91Hindistan 1.04Singapur 2.06 Dünya borsaları yeniden yükselişe geçti ABD'deki mortgage krizi yayılmaya devam ediyor; Lehman riskli (subprime) mortgage kredi birimini kapatırken, sektörde çalışan 3400 kişi işten çıkarılıyor. Mortgage kredisi veren Accredited Home Lenders Holding yeni kredi başvurusu kabul etmeyeceğini ve çalışanlarının yarıdan fazlasını işten çıkaracağını açıkladı. Mortgage krizinin ekonomiye olumsuz etkilerinden endişe eden HSBC Holdings ve Lehman Brothers Holdings de çalışan sayısını önemli ölçüde azaltacak.Kredi sicili iyi olmayanlara yüksek faizle riskli mortgage kredisi veren ABD'li Accredited 5 Eylül itibariyle pek çok operasyonunu durdururken çalışan sayısını 2 bin 600'den 1.600'e düşürecek. Merkezi New York'ta olan Lehman ise yüksek faizle kredi sağlayan BNC Mortgage LLC subprime birimini kapatacağını açıkladı. Bu karar şirketin 23 ofisindeki 1.200 çalışanının işini kaybetmesine yol açacak. Londra merkezli HSBC de Hindistan'daki mortgage ofisini kapatacağını ve ABD'deki 600 çalışanının işine son vereceğini duyurdu. guras@milliyet.com.tr Mortgage krizi işten çıkarmalarla sürüyor
