Güngör Uras

Güngör Uras

guras@milliyet.com.tr

Tüm Yazıları



Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından 2002 yılında hane halkının gelir ve harcama durumunu belirlemek için yapılan araştırmanın sonuçları şöyle:

  • 1994 yılında nüfus 59.4 milyon, hane sayısı 23.3 milyon, hanelere gelir getirenlerin sayısı 27.6 milyon iken, 2002 yılında nüfus 68.3 milyon, hane sayısı 16.4 milyon, hanelere gelir getirenlerin sayısı 30.9 milyon olmuş.
  • Ülkedeki toplam hane halkının yıllık kullanılabilir gelirinin 1994 yılında yüzde 23.7'si maaş ve ücret geliri iken, maaş ve ücret ile geçinen hanelerin toplam içindeki oranı 2002 yılında yüzde 35.8'e fırlamış.
  • Müteşebbis grubundaki gerileme şaşırtıcı. Hane halkı kullanılabilir gelirinin 1994 yılında yüzde 42.4'ü müteşebbis geliri iken, bu oran 2002 yılında 34.5'e gerilemiş.
  • Şaşırtıcı bir başka gelişme de, devlet yardımı ile yaşayanların sayısındaki artış. 1994 yılında kullanılabilir hane halkı gelirinde devlet transferinin (devlet yardımının) payı yüzde 6.9 iken, 2002 yılında yüzde 14.2'ye tırmanmış.
  • Kırlarda (köylerde) ücretsiz aile çalışanlarının sayısı inanılamayacak boyutta değişmiş. Eskiden ücretlilerin toplam hanelere göre oranı yüzde 15.7 iken, ücretsiz çalışanlara ücret ödenmeye başladığından ücretlilerin oranı yüzde 23.1'e yükselmiş.
  • Hane halkı yıllık kullanılabilir gelir dağılımı araştırmasının sonuçlarına göre, fert başına yıllık faaliyet geliri 2002 yılında genel olarak (yılda) 2.551 dolar. Ücretlilerin geliri (yılda) 3.341 dolar. Kendi hesabına çalışanların geliri (yılda) 2.828 dolar. İşverenlerin geliri (yılda) 10.282 dolar.

  • Devlet İstatistik Enstitüsü ciddi bir devlet kuruluşudur. Çalışanları işlerinin uzmanı ve iyi niyetli kişilerdir. Ancak 2002 yılı hane halkı bütçe anketi ile bulunan sonuçlar "makul / akla yakın" görülmüyor.
    Bunun nedenleri şunlar olabilir:
  • 1994 yılı ekonomide "kriz" yılı idi. Ekonomi yüzde 6.1 oranında küçülmüştü. 2002 yılı ekonomide "büyüme" yılı idi. Ekonomi yüzde 7.8 oranında büyümüştü. Kriz ve büyüme yıllarında halkın geliri de, halkın tüketim kalıpları da değişir. 1994 ile 2002 yılının karşılaştırılması sağlıklı olamaz.
  • 1994 yılı araştırmasında 26.256 önek aileye ulaşılmıştı. 2002 yılı araştırması 9.600 aileyi kapsıyor.

  • Bütün bunlar nedeniyle 1994 yılı rakamlarıyla 2002 yılı rakamlarını karşılaştırmak, 2002 yılında "çok şey iyiye gitmiş / çok şey düzelmiş" demek doğru olamaz.